محیطهای انفجاری

برای وقوع گردانفجار وجود پارامترهای زیر ضروری است :

• گرد و غبار قابل اشتعال (بصورت خالص یا مخلوط با گازهای دیگر)
• اکسیدایزر (اکسیژن هوا یا گازهایی مانند فلورین٬برومین و کلورین)
• منبع شروع اشتعال
• انتشار با تمرکز کافی و شناور بودن مخلوط گرد و غبار با اکسیدایزر
• فضای محدود (بدون این عامل فقط آتش سوزی رخ خواهد داد.)

انجمن ایمنی و آتش‌نشانی ایرانمناطق خطرناک را به چند دسته تقسیم می کند که در اصطلاح به آنها Zone می گویند. Zone ها بر اساس بسامد رخداد در طی یک دوره زمانی مشخص، تعیین می شوند

این استاندارد بمنظور تقسیم بندی مکانهایی که امکان وجود بخارات وگازهای قابل اشتعال در انها می باشد ،و جهت ارائه راهکار و انتخاب لوازم وتجهیزات مناسب با این مکانها تهیه شده است .

hazardous areas : به محیطهایی که در ان گازهای قابل انفجار وجود دارند ویا احتمال وجود انها می رود بطوری که باید در هنگام ساخت تجهیزات وتاسیسات پیشبینی ها یی را انجام داد و تجهیزات مناسب را نصب کرد.

Zone  : محوطه خطر ناک  بر مبنای  میزان و مدت زمان حضور گازها وبخارات قابل اشتعال به سه منطقه زیر تقسیم بندی می شوند .

Zone 0 : محوطه ای که در آن حضور گازهای قابل اشتعال برای مدت زمان های طولانی و پیوسته می باشد .

Zone 1 :به محوطه ای اطلاق می شود که در آن احتمال حضور گازهای قابل انفجار بطور معمول وجود دارد .

Zone 2 : به محوطه هایی اطلاق می شود که در آن مکانها احتمال وجود گازها وبخارات قابل انفجار معمولا وجود ندارد واگر هم گاز در این مکانها نشت یابد برای مدت زمان بسیار کوتاهی می باشد وپیوستگی ندارد .

جهت کاهش احتمال خطر انفجار باید یکی از دو راه زیر را انجام داد .

ابتدا میزان گازهای قابل انفجار و مدت زمان حضور انها رادر اطراف مکانهایی که در انها منابع حرارتی مثل جرقه شعله اتش حرارت است را حذف کرد .

با حذف عامل احتراق مانند جرقه گرما و شعله ....

حذف هر دو عامل فوق بطور کامل امکان پذیر نمی باشد ولی می توان با روشهایی تا حد امکان میزان دو عامل فوق را تا حد قابل قبولی کاهش داد .(مانند تهویه مناسب یک محل بطور طبیعی ویا مصنوعی میزان گازهای قابل انفجار را کم نمودویا نصب علائم هشدار دهنده که انجام کارهای جرقه زا مانند جوشکاری وبرشکاری در این مکانها ممنوع می باشد. ویا استفاده از تجهیزات ضد انفجار ویا EX explosion proof... )

سه راه اساسی برای پیشگیری از گردانفجار بویژه در معادن و کارگاه های صنعتی وجود دارد:

• جلوگیری از تجمع ذرات (آب‌پاشی٬ خاک‌پاشی٬ تهویه)
• کاهش قابلیت اشتعال ذرات (آب پاشی٬ استفاده از جاذب ها یا خنثی کننده ها )
• پیشگیری از شکل گرفتن شعله اولیه (پیشگیری از هر گونه فعالیت شعله دار و حرارت زا و سیستم‌های الکتریکی، روشنائی و تهویه نوع ضد جرقه)