آشنايي با ماليات بر ارزش افزوده
اجراي اين قانون، دگرگوني بزرگي در نظام مالياتي كشور محسوب مي‌شود چرا كه نحوه ماليات‌گيري و ماليات‌دهي در اين نظام جديد، كاملاً متفاوت با نظام مالياتي كنوني است.
ماليات بر ارزش افزوده نوعي ماليات چند مرحله‌اي است كه در مراحل مختلف زنجيره واردات، توليد و توزيع براساس درصدي از ارزش افزوده كالاهاي فروخته شده يا خدمات ارائه شده در هر مرحله اخذ مي‌شود. ولي ماليات پرداختي در هر مرحله از زنجيره واردات-توليد-توزيع به عنصر مرحله بعدي زنجيره انتقال مي‌يابد تا نهايتاً توسط مصرف‌كننده نهايي پرداخت شود. ماليات بر ارزش افزوده مالياتي است كه كليه عرضه‌كنندگان كالاها و خدمات (مؤديان اين نظام مالياتي) بايستي علاوه بر بهاي كالا يا خدمت عرضه‌شده، به‌صورت درصدي از بهاي فروش كالاها يا خدمات، در زمان فروش از خريداران اخذ و به‌صورت دوره‌اي (فصلي) به سازمان امور مالياتي كشور واريز كند.
هرگونه ماليات بر ارزش افزوده پرداخت شده در زمان خريد توسط مؤديان اعم از واردكنندگان، توليدكنندگان، توزيع‌كنندگان و صادركنندگان كه در اين نظام مالياتي به‌عنوان عامل وصول و نه پرداخت‌كننده ماليات محسوب مي‌شوند و طلب ايشان از دولت محسوب شده و به‌صورت فصلي با سازمان امور مالياتي تسويه مي‌شود. تسويه مطالبات مؤديان بابت ماليات‌هاي پرداختي ايشان در زمان خريد، يا از طريق كسر از مطالبات دريافتي از خريداران و يا از طريق استرداد توسط سازمان امور مالياتي كشور به ايشان صورت مي‌پذيرد.
تاريخچه
1366: لايحه ماليات بر ارزش افزوده به مجلس رفت و در شور اول تصويب و در شور دوم هم 6ماده آن تصويب شد اما به‌دليل سياست تثبيت قيمت‌ها به دولت مسترد گرديد.
1370: بررسي گسترده كارشناسان داخلي و بين‌المللي، اجراي نظام ماليات بر ارزش افزوده را به‌عنوان يكي از راهكارهاي اصلي افزايش كارايي نظام مالياتي به دولت پيشنهاد كرد.
1376: انجام مطالعات علمي بر روي استقرار نظام ماليات بر ارزش افزوده توسط معاونت درآمدهاي مالياتي وزارت اقتصاد، مجدداً آغاز شد.
1379: تاسيس دفتر مستقل طرح ماليات بر ارزش افزوده در سازمان امور مالياتي كشور.
1380: ارائه پيش‌نويس جديد لايحه ماليات بر ارزش افزوده توسط وزارت اقتصاد به دولت.
مهر 1381: تقديم لايحه ماليات بر ارزش افزوده پس از تصويب در هيأت وزيران به مجلس.
1382-1381: به‌منظور رفع بخشي از مشكلات حاكم بر اخذ ماليات‌ها و عوارض از كالاها و خدمات و همچنين فراهم آوردن مقدمات اجراي نظام ماليات بر ارزش افزوده، قانون موسوم به «تجميع عوارض» تصويب و به اجرا گذاشته شد.
آذر1383: تصويب استقرار نظام ماليات بر ارزش افزوده به‌عنوان بخشي از سياست‌هاي كلان نظام در بخش مالي توسط مجمع تشخيص مصلحت نظام.
فروردين 1384: تصويب كليات لايحه ماليات بر ارزش افزوده در صحن علني مجلس.
1384: بررسي‌هاي كميسيون‌هاي اصلي و فرعي مرتبط با لايحه ماليات بر ارزش افزوده بر روي جزئيات لايحه ماليات بر ارزش افزوده در شور دوم در مجلس.
تير 1385: گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس در تاييد و اظهارنظر در رابطه با لايحه ماليات بر ارزش افزوده منتشر شد.
تير1385: مجلس شوراي اسلامي براساس اصل 85قانون اساسي، تصويب اجراي آزمايشي ماليات بر ارزش افزوده را به كميسيون امور اقتصادي تفويض كرد.
شهريور 1385تا مهر 1386: مواد لايحه ماليات بر ارزش افزوده به تصويب كميسيون اقتصادي مجلس رسيد.
بهمن 1386: مدت اجراي آزمايشي لايحه ماليات بر ارزش افزوده براساس اصل 85قانون اساسي در صحن علني مجلس شوراي اسلامي، 5سال تعيين شد.
اسفند 1386 تا ارديبهشت 1387: رفع ايرادات شوراي نگهبان به لايحه ماليات بر ارزش افزوده در 2نوبت.
خرداد 1387: لايحه ماليات بر ارزش افزوده به تاييد نهايي شوراي نگهبان رسيد و به‌عنوان قانون به دولت ابلاغ شد.
اول تير 1387: قانون ماليات بر ارزش افزوده توسط رئيس‌جمهور جهت اجرا ابلاغ شد.
اول مهر 1387: آغاز رسمي اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده.
انواع ماليات بر ارزش افزوده:
قبل از توضيح انواع ماليات بر ارزش افزوده، لازم است كه مفهوم توليد ناخالص داخلي يا GDP مطرح شود. توليد ناخالص داخلي، ارزش پولي كليه كالاها و خدمات توليد شده در يك كشور، بدون توجه به مليت صاحبان اين عامل، در يك دوره معين (دوره يكساله)، به قيمت جاري مي‌باشد.
براي محاسبه GDP از دو روش استفاده مي‌شود:
1ـ روش ارزش افزوده به قيمت عوامل توليد كه، حاصل جمع كليه ارزش افزوده‌هاي ايجاد شده، توسط تمامي بخشهاي اقتصادي يك كشور با كسر كارمزد احتسابي، مي‌باشد.
2ـ روش مخارج به قيمت بازاري كه، از حاصل جمع كليه هزينه‌هاي مربوط به بخش خصوصي و دولتي، مخارج سرمايه‌گذاري و خالص صادرات در يك اقتصاد، بدست‌مي‌آيد.
(GDP = C + I + G + (X-M
C: ميزان مخارج مصرفي بخش خصوصي؛
I: مخارج سرمايه‌گذاري؛
G: مخارج بخش دولتي؛
X: معرف صادرات؛
M: معرف ميزان واردات يك كشور؛
و همچنين، (X-M) : خالص صادرات مي‌باشد.
در نظام ماليات بر ارزش افزوده، براي مشخص نمودن پايه مالياتي از توليد ناخالص داخلي به روش مخارج استفاده مي‌شود. اكنون كه پايه مالياتي با توجه به توليد ناخالص داخلي مشخص گرديد، به معرفي انواع مختلف ماليات بر ارزش افزوده پرداخته مي‌شود:
ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي(VATp):
در روش ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي، ماليات كلي بر فروش اعمال مي‌شود. اين نوع ماليات هم بر كالاهاي مصرفي و هم كالاهاي سرمايه‌اي اعمال مي‌گردد. يعني به خريد كالاهاي سرمايه‌اي توسط بنگاه اقتصادي اعتبار مالياتي تعلق نمي‌گيرد.
(VATp) = GDP = C + G + I + (X – M) پايه مالياتي
از آنجايي که در ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي، هزينه کالاهاي سرمايه‌اي نيز مشمول ماليات مي‌شود، ممکن است انگيزه سرمايه‌گذاري به دليل بالا رفتن هزينه‌هاي سرمايه‌گذاري کاهش يابد. با وجود اينكه اين روش داراي پايه مالياتي گسترده‌اي است و باعث ايجاد درآمد بيشتر براي دولت مي‌شود، به دليل برخي از اهداف مدنظر از جمله كارايي نظام مالياتي، از اين روش صرف نظر شده است.
ماليات بر ارزش افزوده از نوع درآمدي (VATI):
ماليات بر ارزش افزوده از نوع درآمد، ماليات بر فروش توليد خالص كالاها مي‌باشد. در اين نوع از ماليات بر ارزش افزوده، استهلاک (D) از پايه ماليات کسر شده و سرمايه‌گذاري خالص مشمول ماليات مي‌شود.
(VATI) = GDP – D = C + G + (I – D) + (X-M)پايه مالياتي
اين روش نسبت به روش ماليات بر ارزش افزوده توليدي، پايه مالياتي كوچكتري دارد اما همچنان به بخش توليد و سرمايه‌گذاري در اقتصاد، تحميل مي‌شود.
ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف (VATc):
اين نوع ماليات بر ارزش افزوده بر مبناي كالاها و خدمات مصرفي مي‌باشد. در اين روش کليه مخارج سرمايه‌گذاري ناخالص (I) از پايه مالياتي حذف مي‌شود.
(VATc) = GDP – I = C + G + (X – M) پايه مالياتي
در روش ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرف، همانطوري كه مشاهده مي‌شود، سرمايه‌گذاري و استهلاك از شمول پايه مالياتي خارج شده، يعني در اين حالت بار مالياتي از توليد به مصرف انتقال يافته است. اين امر باعث بالا رفتن انگيزه سرمايه‌گذاري و توليد در اقتصاد مي‌شود. بنابراين اكثر كشورهاي اجرا كننده نظام ماليات بر ارزش افزوده از اين روش استفاده مي‌نمايند.
آکاف سیستم...
تولید کننده نرم افزار های تخصصی با هدف ارائه راهکار های جامع مدیریتی...
با ما در تماس باشید...
کارشناسان ما حرفی برای گفتن دارند...
.
.
