آشنايي با ماليات بر ارزش افزوده 2

** مقايسه سه نوع ماليات بر ارزش افزوده 
در بين سه نوع ماليات، ماليات بر ارزش افزوده از نوع توليدي، وسيعترين پايه مالياتي و ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرفي، كمترين پايه مالياتي را ايجاد مي‌كند. چون ماليات توليدي، خريدهاي ناخالص كالاهاي سرمايه‌اي (بدون مستثني كردن استهلاك) را شامل مي‌شود، موانعي در برابر سرمايه‌گذاري ايجاد مي‌كند.

از آن گذشته، در صورتي كه محاسبه ماليات بر ارزش افزوده به روش صورت حساب انجام گيرد، در مورد آن دسته از فعاليت‌ها كه موفق به انتقال بخشي از هزينه‌هاي سرمايه‌اي خود به بعد شوند، وضع اين ماليات بر كالاهاي سرمايه‌اي، منجر به ماليات چند مرحله‌اي مي‌شود كه در ماليات بر ارزش افزوده از نوع درآمدي، اين مساله در حد كمتري به وجود مي‌آيد.

در بين سه روش فوق، ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرفي كه كمترين پايه مالياتي را ايجاد مي‌كند يك ماليات عمومي بر مصرف است(در صورتي كه از اصل مبدا استفاده شود، خالص صادرات را نيز در بر مي‌گيرد) بنابراين، در بين سه روش مذكور، اكثر كشورها معمولا اين روش را بر مي‌گزينند.

البته استفاده از اين روش، بالاترين نرخ ماليات را براي ايجاد بازده درآمدي مطلوب لازم دارد و به همين علت برخي كشورها كوشش مي‌كنند مبناي ماليات بر ارزش افزوده از نوع مصرفي را به وسيله ماليات پذيركردن بخشي از كالاهاي سرمايه‌اي گسترش دهند.

سرنوشت مصرف‌كنندگان در خريد كالاها و خدمات

مصرف‌كنندگان كالاها و خدمات درصورتي كه از فروشگاه‌هاي ثبت‌نام شده در نظام ماليات بر ارزش افزوده، اقدام به خريد كالاها نمايند، بايستي قيمت كالاهاي خريداري شده به علاه ماليات بر ارزش افزوده آنها را در قبال دريافت صورت‌حساب، بپردازند.

در غيراين صورت، در زمان خريد از ساير فروشگاه‌ها، مالياتي به‌عنوان ماليات بر ارزش افزوده به‌صورت جداگانه اخذ نمي‌شود و تنها بهاي كالا در قبال دريافت صورت‌حساب اخذ مي‌شود.
جمع مبلغ پرداختي بابت كالا يا خدمت خريداري شده در هر 2‌فروشگاه (ثبت‌نام شده و غيراز آن) تفاوتي نخواهد داشت. يعني مجموع قيمت كالا به علاوه ماليات بر ارزش افزوده در فروشگاه ثبت‌نام شده با قيمت كالا (كه در واقع مبلغ ماليات را در دل خود دارد) در ساير فروشگاه‌ها تقريباً برابري خواهد كرد.

در واقع، بهاي نهايي در فروشگاه‌هاي ثبت‌نام شده به‌صورت 2جزء و در ساير فروشگاه‌ها به‌صورت يكجا دريافت مي‌گردد. (شامل قيمت كالا و ماليات و عوارض مربوطه).

ثبت‌نام مرحله‌اي

ثبت نام مرحله‌اي در نظام ماليات بر ارزش افزوده بدان معناست كه ابتداي پياده‌سازي اين نظام مالياتي، سازمان امور مالياتي كشور به‌صورت مرحله‌اي اقدام به ثبت‌نام فعالان اقتصادي در اين نظام مالياتي مي‌نمايد.

كليه واردكنندگان، كليه صادركنندگان و كليه فعالان اقتصادي با فروش بالاتر از 3ميليارد ريال در سال مؤدياني هستند كه مشمول اولين مرحله ثبت‌نام در نظام ماليات بر ارزش افزوده هستند.

مزاياي ماليات بر ارزش افزوده

شفاف‌سازي مبادلات اقتصادي (به‌علت رديابي معاملات در زنجيره‌هاي واردات، توليد، توزيع و صادرات).
تشويق سرمايه‌گذاري، توليد و صادرات.
اخذ ماليات بيشتر از آن دسته از افراد جامعه كه كالاها و خدمات لوكس و غيرضروري بيشتري مصرف مي‌كنند.
افزايش مستقيم و غيرمستقيم ميزان درآمدهاي مالياتي و نسبت درآمدهاي مالياتي از كل درآمدهاي جاري دولت (با توجه به اينكه نرخ اجراي اين نظام مالياتي معادل نرخ اجراي قانون موسوم به تجميع عوارض است، افزايش مستقيم درآمدهاي مالياتي ناشي از اجراي آن ناچيز خواهد بود.)
جلوگيري از اخذ ماليات مضاعف از محصول يا خدمات نهايي واحد.

كالاهاي معاف از ماليات بر ارزش افزوده

معافيت‌هاي اين نظام مالياتي عموماً اقلام سبد كالاهاي مصرفي خانوارهاي كم‌درآمد را شامل مي‌شود كه عبارتند از: 
1‌‌ – محصولات و نهاده‌هاي كشاورزي.
2‌‌ -انواع دام و طيور زنده، آبزيان، زنبور‌عسل و كرم ابريشم.
3‌‌ – اقلام عمده و ضروري سبد مصرفي خانوار (نان، گوشت، قند، شكر، برنج، حبوبات، سويا، شير، پنير، روغن‌نباتي و شير خشك مخصوص تغذيه كودكان).
4‌‌ – انواع دارو و خدمات بهداشتي – درماني.
5‌‌ -خدمات توان‌بخشي و حمايتي.
6‌‌ -خدمات پژوهشي و آموزشي.
7‌‌ – خدمات بانكي.
8‌‌ -خدمات حمل‌ونقل عمومي. مسافري درون و برون شهري جاده‌اي، ريلي، هوايي و دريايي.
9‌‌ -اقلام فرهنگي مانند كتاب، مطبوعات، دفاتر تحرير و انواع كاغذ چاپ، تحرير و مطبوعات.
10‌‌ – خريد، فروش و اجاره اموال غيرمنقول (زمين و ساختمان).
11‌‌ – فرش دستباف.

نرخ صفر براي صادرات

در نظام ماليات بر ارزش افزوده، كالاها و خدمات صادراتي مشمول نرخ صفر مي‌گردند. اعمال اين نرخ بدان معناست كه كالاها و خدمات صادراتي نه فقط در زمان صادرات مشمول ماليات نمي‌شوند، بلكه كليه ماليات بر ارزش افزوده‌هاي پرداختي بابت خريد كالاها و خدمات مصرفي كه در توليد و عرضه محصول صادراتي پرداخت شده نيز توسط سازمان امور مالياتي به مؤدي بازگردانده مي‌شود.

تاثير بر تورم

هم‌اكنون نظام ماليات بر مصرف در چارچوب قانون موسوم به تجميع عوارض در حال اجراست كه تحت آن اكثر كالاها مشمول ماليات و عوارضي جمعاً به نرخ 3درصد قيمت هستند. بنابراين با اجراي نظام ماليات بر ارزش افزوده به‌علت جايگزيني آن با قانون تجميع عوارض، موجب افزايش محسوسي در سطح قيمت كالاها و خدمات نمي‌شود.

از سوي ديگر در قانون ماليات بر ارزش افزوده نرخ اين ماليات 5/1 درصد پيش‌بيني شده كه با احتساب 5/1درصد عوارض شهرداري‌ها، جمعاً به 3درصد ماليات و عوارض بالغ مي‌شود. اين نرخ اولاً كمترين نرخ در مقايسه با 140كشور مجري اين ماليات محسوب مي‌شود و با توجه به جايگزيني نرخ تقريباً مشابه قبلي ماليات و عوارض قانون موسوم به تجميع عوارض (جمعاً 3درصد) موجب افزايش قيمت‌ها نخواهد شد.

تكليف فعالان اقتصادي

اشخاص حقيقي و حقوقي اعم از توليدكنندگان، توزيع‌كنندگان و عرضه‌كنندگان كالا و خدمات مشمول كه با توجه به اعلام سازمان امور مالياتي كشور اقدام به ثبت‌نام در نظام ماليات بر ارزش افزوده مي‌كنند و همچنين وارد و صادركنندگان كالاها و خدمات، در زمان خريد يا واردات كالاها و خدمات، علاوه بر بهاي كالا و خدمات خريداري شده، ماليات بر ارزش افزوده متعلق را نيز پرداخت مي‌نمايند. ولي از آنجا كه اين نظام مالياتي يك نظام مالياتي به‌منظور اخذ ماليات از فعالان اقتصادي است، اين ماليات‌هاي پرداختي، «طلب فعالان اقتصادي» از سازمان امور مالياتي محسوب مي‌شود.

از طرف ديگر، فعالان اقتصادي ثبت‌نام شده بايد در زمان عرضه كالاها و خدمات علاوه بر بهاي كالاها و خدمات، ماليات بر ارزش افزوده متعلق را نيز از خريداران محصولات خود اخذ و آن را به‌عنوان «طلب دولت» نزد خود نگهداري نمايند. در پايان دوره‌هاي مالياتي سه‌ماهه، هر يك از مؤديان اين نظام مالياتي با تسليم اظهارنامه‌هاي مخصوص و مختصر، پس از كسر طلب خود بابت ماليات بر ارزش افزوده‌هاي پرداختي از ماليات‌هاي وصولي به نيابت از دولت كه نزد ايشان است، مانده را با سازمان امور مالياتي كشور تسويه مي‌نمايد.

در اين حالت، درصورتي كه مانده اين تفاضل، بدهي مؤدي به سازمان امور مالياتي را نشان دهد، مابه‌التفاوت به‌عنوان ماليات قابل پرداخت به حساب سازمان امور مالياتي پرداخت مي‌شود. اما درصورتي كه طلب مؤدي از دولت بيش از طلب دولت از ايشان باشد، مي‌تواند مانده طلب خود را با ارائه درخواست از سازمان امور مالياتي، مسترد نمايد.

آکاف سیستم...

تولید کننده نرم افزار های تخصصی با هدف ارائه راهکار های جامع مدیریتی...

با ما در تماس باشید...

کارشناسان ما حرفی برای گفتن دارند...

.

.