چه زمانی باید سیم بکسل آسانسور را تعویض نمائیم ...

سیم بکسل یکی از اجزای اصلی آسانسورهای کششی می باشد که بیش از 110 سال از تولید آن می گذرد و هنوز بهترین وسیله برای حرکت و جابجایی آسانسور بشمار می رود.

روش تابیدن به دو نوع راست گرد و چپ گرد و تولید سیم بکسل چند نوع است:

1.  Seale
2.  Warrington
3. Filler wire
4.  Warrington-Seale with a cross section

که نوع مورد مصرف در صنعت آسانسور  Seale می باشد.

امروزه سیم بکسل هشت رشته با یک هسته فیبر طبیعی ( این هسته ممکن است از فولاد یا  از الیاف طبیعی مانند sisal, manila, henequen, jute, hemp  باشد که هسته مغزی فوالدی در موارد کششی از استحکام  بیشتری برخوردار بوده و مواد  الیافی باعث انعطاف بیشتر و کاهش استرس خم شدن سیم بکسل می گردد.) رایج ترین نوع سیم بکسل در سیستم تعلیق آسانسور در جهان است.

(اولین بار در جهان سیم بکسل با هسته فولاد در سال 1955 توسط DRAKO طراحی شده است)

به ویژه که در 50 سال گذشته تغییرات زیادی در آسانسور در رابطه با

• افزایش سرعت آسانسورها
• افزایش ارتفاع شفت یا چاه آسانسور
• افزایش دفعات استفاده از آسانسور در مجتمع های بزرگ
• افزایش ظرفیت آسانسورهای حمل بار و حمل مسافر و ........

بوجود آمده، اما به دلیل عملکرد خوب سیم بکسلها و تقریبا" بی نیازی آنها به تعمیر و نگهداری( در سیم بکسلهایی با متراژ پنجاه تا صدمتر)، ضمن داشتن کیفیت سواری بالا و عمر طولانی، فعلا" مناسب ترین گزینه جهت سیستم تعلیق آسانسور است.

پس به دلیل اینکه حرکت و جابجایی کابین آسانسور و قاب وزنه تعادل با استفاده از سیم بکسل انجام می پذیرد. لذا انتخاب سیم بکسل مناسب، مرغوب و با کیفیت در کارکرد نرم و روان و ایمن آسانسور نقش اساسی دارد.

عمر مفید سیم بکسل آسانسور بستگی به عوامل متعددی دارد:

• اگر در زمان حمل و استفاده و نگهداری نکات مهم شرایط مربوطه به سیم بکسل رعایت گردد، و در زمان متراژ کردن نیز نکات لازم طبق دستوالعمل های کارخانه سازنده رعایت شود و انتخاب و زمان  نصب سیم بکسل آسانسور کلیه موارد ایمنی و استاندارد ها رعایت گردد و در مقاطع زمانی مناسب تست سیم بکسل بوسیله تجهیزات انجام و یا در صورت در دسترس نبودن اینگونه تجهیزات، بازدید از سیم بکسل توسط کارشناس و فرد متخصص و باتجربه کنترل شود با توجه باینکه سیم بکسل در دوره کارکرد مفید کمتر دچار اسیب دیدیگی می شود نیازی به تعویض ندارد.
• اما برای تائید سلامت سیم بکسل بازدید ادواری و تست ها ضروری است و همانطوریکه اشاره شد بازدید کارشناس یا با استفاده از تجهیزات مربوط به کنترل سیم بکسل می تواند نسبت به تائید سلامت یا عدم کارایی و معیوب بودن سیم بکسل آگاه شد .
• ضمنا" چون "ضریب ایمنی سیم بکسل آسانسور" به طور معمول با نسبت 1 به 11 است (حتی بعضی از انواع سیم بکسل دارای ضریب ایمنی 1 به 21 است)  لذا چون در هر آسانسور حداقل از 4 رشته سیم بکسل استفاده می شود، حتی اگر بر فرض محال دو یا سه رشته سیم بکسل به طور همزمان پاره شود، آسانسور با سیم بکسل باقیمانده سالم به مقصد می رسد و جای نگرانی نیست.
• بعضی از شکستگی های سیم بکسل قابل رویت است اما آسیبهای غیرقابل رویت را باید با دستگاه ویژه کنترل نمود.
• در صورت شکستگی بعضی از رشته مفتول های سیم بکسل (wire) که با چشم مشاهده شود یا با دستگاه کنترل سیم بکسل تائید گردد باید سیم بکسل تعویض گردد

 دلایل متعددی در ایجاد آسیب دیدگی سیم بکسل موثر است.

یکی از استادان خارجی شرکت شیندلر سوئیس در سالهای گذشته و در زمان آموزش چند ویژگی تشخیص معیوب بودن سیم بکسل آسانسور را تدریس نمود که به بعضی از مهمترین ویژگی ها اشاره می شود:

• وقتی آسانسوری به طور تقریبی حدود 56.000  الی 60.000 کیلومتر (حدود هفت الی هشت سال) کار کند زمان تعویض سیم بکسلها فرا می رسد.(مشروط به اینکه آسانسور بر اساس استاندارد و با استفاده از تجهیزات استاندارد نصب شده باشد)

• صیقلی شدن بخشی از سبم بکسل که اصطلاحا میگویند آینه کردن یا برق افتادن سیم بکسل
• وقتی بعضی از مفتول های (Wire) استرند (Strand) سیم بکسل دچار شکستگی شود
• سیم بکسل دچار کشش شده و طول آن افزایش یابد
• سایش و خستگی سیم بکس
• وقتی سیم بکسل به دلیل محیط رطوبتی با ترکیب گرد و غبار رنگ آن قرمز (سرخابی) گردد

ترکیب اجزای سیم بکسل

• شیار فلکه باید متناسب با سیم بکسل باشد و چنانچه این اصل رعایت نشود باعث فرسایش شدید فلکه و سیم بکسل خواهد شد.
• در یک راستا نبودن اسقرار سیم بکسل ها نسبت به شیار فلکه
• خشک شدن هسته کنفی سیم بکسل ( عدم تزریق روغن ویژه سیم بکسل در زمان مناسب)
• در رابطه با روانکاری و تزریق روغن ویژه سیم بکسل باید به نکات زیر توجه داشت:

1. حتی الامکان تزریق با دستگاه مخصوص انجام شود
2. در صورت عدم دسترسی به دستگاه مخصوص، استفاده از غلطک رنگ یا قلم مویی
3. اسپری روغن مخصوص، که در سیم بکسل های کوتاه کارایی دارد.
4. با توجه به اینکه کم یا زیاد شدن روغن در عملکرد سیم بکسل موثر است، حتما" دقت شود به مقدار مناسب روغن کاری شود
5. حتما پس از تزریق روغن سرخوردگی سیم بکسل کنترل گردد، با علامتگذاری و حرکت آسانسور به پائین ترین طبقه و بازگشت آن اگر تغییری در محل علامتگذاری بوجود آمد، نسبت به پاک کردن روغن های اضافی با رعایت ایمنی و محافظت از دست و ....اقدام کرد
6. پرهیز از روانکاری سیم بکسل در هوا و دمای سرد 
7. چون در دمای کم روان کننده تا حدودی به صورت جامد در آمده و سیم بکسل سفت شده و باعث کاهش  کارایی و عمر آن می گردد
8. بهترین زمان برای تزریق روغن سیم بکسل هوای گرم با دمای حدود 30 درجه یا بیشتر می باشد
9. روغن نباید بیش از اندازه مایع باشد
10. برای تغییر غلظت روغن حتما" از حلال مخصوص که کمتر تبخیر می شود استفاده گردد
11. اگر سیم بکسل نیاز به روغنکاری دارد و روغن مخصوص در دسترس نیست در شرایط حاد و اضطراری می توان به صورت موقت از روغن ماشین با ویسکوزیته متوسط استفاده نمود
12. دقت شود حتی در شرایط اضطراری از روغن هیدرولیک و روغن دنده هرگز استفاده نشود.

تزریق روغن ویژه سیم بکسل اگر با استفاده از تجهیزات انجام شود، حداقل ضایعات و همچنین زمان را به همراه خواهد داشت

• عدم رعایت زاویه پیچش سیم بکسل (زاویه آلفا) بر روی فلکه ها 
• سرخوردگی سیم بکسل از روی فلکه
• ضمنا" باید از استفاده مجدد از سیم بکسل های مستعمل و کارکرده خودداری شود.