نقش پررنگ بیمه های باربری در تولید ناخالص ملی

درسته که ما بار می بریم، اما بیش تر از همه باربرها سواد داریم و از بیمه و این جور چیزا سر در می‌آوریم .... ما خارجه رفته ایم ! کشور خارجی حساب و کتاب داره بدون بیمه حتی نمی ذاره لب مرزش وایستی !...همین بلغاره که کلهم الاجمعین اش نصف ایرون هم نمی شه به قد یک دفترچه چهل برگ ازت بیمه نامه می خواهد !
بیمه خودت، بیمه ماشینت، بیمه بارت، حتی اگه توله سگ هم همراهت باشه میگه بیمه اش کو؟!... یه بار هم مرز بلغار تصادف کردیم پیر ما در اومد تا تونستیم بیمه اش روبگیریم .خیلی سخت پول میدن بارمون ضایع شد، ماشین خراب شد، خودمون زخمی شدیم. سه ماه بیشتر طول کشید تا بیمه پول بده، نزدیک بود از کار اخراج بشیم
خلاصه کلی درد سر کشیدیم، آخرش هم پول بار خراب شده را کم دادن، ولی پولی که برای خرج بیمارستان دادن خیلی زیاد بود و همه اش سر جمع به اندازه خسارت ماشد..
حمید- و راننده ترانزیت . یک شرکت حمل و نقل است، شرکتی ایرانی – ترک که سال‌هاست در زمینه حمل و نقل فعالیت میکند . او سال ها راننده ماشین سنگین در کشور بوده و حالا هم 15 سالس مب شود که به خاطر تجربه اش از جمله راننده های ترانزیت معتبر این شرکت است. تمام حرف های او در مورد بیمه همین است . او از زمانی که راننده ترانزیت شده مقوله بیمه به خصوص بیمه باری را که حمل می کند برایش مهم شده، به قول خودش ، امانت داری سخته ، به خصوص اگه مال اجنبی هم همراهش باشه !...
با همه این احوال بیمه باربری و وضعیت آن به دلیل تخصصی بودنش به خصوص در کشور کمی بغرنج است. بیمه باربری شامل پوشش برای تمام انواع حملو نقل زمینی ، هوایی و دریایی است که با توجه به وسعت ومرزهای آبی – خاکی و آبی ایران ، این بیمه می تواند جایگاه مهمی در صنعت بیمه داشته باشد . بیمه های باربری با توجه به پایین بودن ضریب خسارت (10تا 15درصد) یکی از مناسب ترین بیمه هاست و به اصطلاح بیمه گران یک پرتفوی پر سود به حساب می آید ، اما باز هم این بیمه آن طور که باید و شاید رشد نکرده و باز هم به طور تقریبی از سال 82 به بعد سهم این بیمه نامه در حال کاهش بوده ، به طوری که از شش درصد به 5/4 درصد رسیده است . در این باره قاسم ناهید مدیر بیمه های باربری بیمه البرز میگویند:... نرخ بیمه های باربری از اواخر سال 81 تا کنون حدود 60 درصد ، طی چند مرحله کاهش داشته است ، اما با این همه مبلغ حق بیمه باربری افزایش داشته به طوری که در سال 80 حق بیمه شرکت های دولتی به حدود 405 میلیارد ریال رسیده است.
وی در مورد اختلاف تعرفه های بیمه باربری در داخل ایران و خارج از کشور می گوید:
نرخ حق بیمه های باربری در ایران بالاتر از نرخ های جهانی است و بیمه مرکزی نیز سعی کرده با اعمال تخفیف بر بیمه های باربری هر چه بیش تر به نرخ های بین المللی نزدیک شود ....
بسیاری از مسوولان بیمه ای معتقدند که راه رشد همه گیر شدن بسیاری از بیمه ها ،
اجباری شدن آن است ،اما گویا این روش در رشد بیمه باربری تاثیر چندانی نداشته است. بیمه باربری بیش از آنکه متاثر از نرخ حق بیمه باشد متاثر از عوامل خارجی کشور، در آمدهای ارزی ، واردات کالا ، سیاست های کلان اقنصادی و... هر کشور به خصوص ایران است . اگر چه مسوولان بیمه ای و اقتصادی کشور سعی کرده اند که با ایجاد فضای مناسب به این وادی رونق بخشد ، اما این تلاش تنها از یک سو نمی توان به جایی برسد. در این باره مجید امیر حسینی ، مدیر عامل بیمه امید به صراحت میگوید: کاهش نرخ در رشد بسیاری از بیمه ها موثر است ، اما در بیمه باربری وضعیت متفاوت است.
بیمه باربری در کشور ما بیش تر مربوط به کالاهای وارداتی است و بخشی از آن نیز مربوط به صادرات است. هر شخص حقیقی و حقوقی که برای واردات نیازمند گشایش حساب ارزی و باشد باید بیمه باربری را نیز خریداری کند. در چنین شرایطی مشخص است که با کوچک ترین تغییری در اوضاع و احوال مملکت این بیمه نامه متاثر می شود .
البته وضعیت بیمه باربری در بیمه های مناطق آزاد کمی متفاوت است ، اما با این حال عواملی که نام برده شده حتی در این گونه بیمه ها نیز تا ثیری دارد... به گفته یکی از کارشناسان بیمه ، در حقیقت بیمه باربری از منظر صنعت ، تابعی است از اوضاع اقتصادی و سیاسی که با آن رابطه مستقیم دارد.
بزرگترین بخش بیمه باربری می تواند سهم بیمه های باربری داخل کشور باشد که با توجه به ناوگان حمل و نقل زمینی و راه های ایران بسیار گسترده است ، اما چنین نیست با وجودی که بیش تر ین خسارت در حمل و نقل زمینی رخ می دهد.
یکی از کارشناسان بیمه در این باره می گوید : بیش ترین خسارت های باربری مربوط به حمل کالا با کامیون و کمترین مربوط به حمل با هواپیما ست. البته در این نوع خسارت ها کمبود وسایل مکانیزه بارگیری در تخلیه ، نگهداری و ... مزیدبر علت است... اما در اینکه با این همه خسارت چرا بیمه باربری در حمل و نقل زمینی نقش چندانی ندارد، مدیر بیمه های باربری بیمه البرز در این باره می گوید :...وجود پوشش بیمه مسوولیت متصدیان حمل و نقل موجب کاهش سهم و رشد بیمه باربری در حمل و نقل داخلی شده است ، اگر چه این دو بیمه به طور کامل متفاوت هستند، ولی در نهایت چون این بیمه به سود پرداخت خسارت و ضرر دارنده کالا ست ، شرکت های حمل و نقل ترجیح می دهند از بیمه نامه مسوولیت متصدیان حمل و نقل استفاده کنند ... وی تفاوت های زیادی را برای این دو بیمه نامه قایل بوده و اشاره می کند :...در بیمه نامه حمل و نقل خطر ها را بر حسب نیاز بیمه گزار می توان اضافه کرد و سرمایه آن نیز محدودیت ندارد ، اما در بیمه مسوولیت محدودیت سرمایه وجود دارد و در ضمن اگر حامل کالا مقصر شناخته نشود ، هیچ خسارتی به دارنده کالا پرداخت نمی شود ... در این بیمه نامه خسارت به طور کامل به بیمه گزار و صاحب کالا پرداخت می شود ، در مجموع بیمه باربری بسیار وسیع بوده و خطرهای بیش تری را پوشش می دهد... با تمام حرف هایی که گفته شد به این نقطه می رسیم که بیمه باربری بسیار وابسته به اقتصاد ، صنعت،سیاست ، پول ، درآمد و ... است و در مجموع رشد آن بستگی به همه این عوامل دارد.
ترکیب پرتفوی بیمه باربری نیز همین امر را تایید می کند ، چرا که 85 درصد پرتفوی باربری مربوط به باربری وارداتی و تنها 15 درصد آن مربوط به بیمه های داخلی و صادراتی است.
با تمام این احوال هنوز هم می توان برای بیمه های باربری کاری کرد با وجودی که بسیاری از مسوولان بیمه ای معتقدند در اقتصاد نفتی ، بیمه آنچنان رشد نمی کند ، اما باز هم گسترش بیمه های تخصصی وعام لازم است و به یاد داشته باشیم بیمه های باربری چه در حمل و نقل وارداتی وچه در صارداتی تاثیر بسیاری در تولید نا خالص ملی تاثیر دارد .با توجه به اینکه بیمه باربری در افزایش صادرات و واردات و حتی تو زیع متناسب کالا در سطح کشور موثر است، شایسته است که هر چه بیش تر به این بیمه نامه تخصصصی پرداخته شود.