شیر کنترلی ( قسمت دوم)

اصول عملکرد

معمول ترین المان جهت اجرایی کردن فعالیت های حلقه کنترل ، شیر کنترلی می باشد.شیر کنترلی با اداره کردن سیال جاری مانند گاز ، بخار ، آب و یا ترکیبات شیمیایی ، اخلالات ایجاد شده در متغیر های فرآیند را جبران نموده و آن ها را به set point مورد نظر نزدیک می کند.

شیر آلات کنترلی یکی از مهمترین اجزای حلقه کنترل هستند که گاه از آن غفلت می شود.دلیل عمده آن ، عدم آشنایی مهندسین ابزار دقیق با ماهیت عملکرد و پارامترهای موثر در این شیر آلات همانند مکانیزم سیال ، نحوه ساخت ، کنترل صدا و طراحی لوله کشی است که منجر به سخت تر شدن شرایط تعمیرات و نگهداری می شود.

هر حلقه کنترلی معمولا شامل یک سنسور شرایط فرآیند ، ترانسمیتر و کنترلری است که متغیر فرآیند دریافتی از ترانسمیتر را با set point آن متغیر مقایسه می کند.در این حین ، کنترلر سیگنال اصلاحی به المان نهایی حلقه کنترل که در این جا همان شیر کنترلی است ارسال می کند.سنسور ها در یک حلقه کنترلی در حکم چشم ها ، کنترلر در حکم مغز و شیر کنترلی در حکم دست حلقه کنترلی محسوب می شوند.از این رو شیر آلات کنترلی مهمترین و متاسفانه مغفول ترین عضو از یک حلقه کنترلی هستند.

یک شیر کنترلی شامل سه قسمت اصلی است.البته هر یک از این قسمت ها خود دارای چندین بخش و طراحی خاص خود هستند :

• اکچوایتور ( محرک )
• پوزیشنر
• بدنه

انواع بدنه شیر کنترلی

معمول ترین و پرکاربردترین نوع شیر آلات کنترلی از نوع شیر آلات سوزنی ( globe valve )  و زاویه ای ( angle valve) هستند.دلیل پرکاربرد بودن این شیر آلات ساختار مستحکم و بسیاری پارامتر های دیگری است که استفاده از آن ها را برای طیف وسیعی از فرآیند ها تسهیل نموده است.شیر آلات کنترلی را از نظر ساختار بدنه به ترتیب زیر دسته بندی نمود :

شیر زاویه ای ( Angle Valve )

شیر سوزنی ( Globe Valve)

شیر دیافراگمی ( Diaphragm Valve)

شیر پروانه ای ( Butterfly Valve)

شیر آلات با عملکرد توسط هوا