فرآیند تصفیه آب
فرآيند تصفية آب يك زنجيرة به هم پيوستهاي را تشكيل ميدهد كه عملكرد صحيح هر بخش ميتواند در راندمان و كارآيي بخش متعاقب آن تاثير گذار باشد و در مجموع برآيند بازدهي هر يك از بخشهاي تصفيهخانه در وضعيت كيفيت آب توليدي موثر است. به عنوان مثال در يك كارخانه در صورت خوب عمل نكردن جزيي از پروسس در توليد محصولات، كيفيت محصول افت مي نمايد ، بدين ترتيب فرآيند تصفيه يك پروسس زنجيره اي است كه به منظور دستيابي به كيفيت آب تصفيه شده در حد استاندارد ملي نياز است از ورود آب خام به تصفيه خانه، گندزدايي مقدماتي، واحدهاي اختلاط، انعقاد، ته نشيني، صاف سازي و گندزدايي نهايي هر كدام در نقطه اپتيمم يا بهينه داراي كارآيي باشند. سيستمهاي تصفيه آب از بزرگترين و مهمترين سرمايههاي شركت آب و فاضلاب محسوب ميشوند، به نحوي كه به عنوان يك سرمايهگذاري مهم در بخش زير بنايي صنعت آب به حساب آمده و لذا حفاظت از اين سرمايه ميبايستي به عنوان يكي از مهمترين استراتژيهاي بهرهبرداري مورد توجه قرار گيرد .
با توجه به اين كه در تصفيهخانههاي آب از مجموعهاي از فرآيندها استفاده ميشود كه در بهرهبرداري از آنها به تخصصهاي مختلف شيمي، ميكروبيولوژي، فرآيند، بهداشت، برق، مكانيك، ابزار دقيق و ... نياز ميباشد، لذا بهرهبرداري از اين واحدها با پيچيدگيهاي خاصي روبه رو ميباشد. ضمن اين كه امروزه بهرهبرداران تصفيهخانهها با تغييرات قابل ملاحظهاي در كميت و كيفيت آب برداشتي نيز مواجه ميباشند و آلودگي آب و منابع آن از يك طرف و بالا رفتن سطح استانداردهاي آب تصفيه شده از سوي ديگر سبب سنگينتر شدن بار مسئوليت مديران و راهبران تصفيهخانههاي آب شده است.
در كشور ما به دليل رشد روزافزون جمعيت مناطق شهري و افزايش فعاليتهاي صنعتي، توسعه تاسيسات آب و همچنين بازسازي و بهسازي اين تاسيسات با ارتقاي فرآيندهاي تصفية آب يك ضرورت بنيادي محسوب شده كه هرگونه كاستي در اين زمينه، پيامدهاي اجتماعي و سياسي را به دنبال خواهد داشت شايان ذكر است مميزي دقيق از وضعيت موجود فرآيند و تاسيسات و آناليز كامل كيفيت آب خام و تصفيه شده و انجام آزمايشات كنترل كيفيت در مراحل مختلف فرآيند موجب روشن و شفاف شدن مشكلات و نواقص تصفيهخانههاي آب خواهد شد.
در حال حاضر تهيه آب سالم و بهداشتي مهمترين موضوع برنامه توسعه كشور محسوب مي شود. تصفيه آب، پلي بين كيفيت موجود و مطلوب آب است كه توسط فرآيندهاي پيش بيني شده، آب سالم و بهداشتي براي مصرفكنندگان تهيه مي گردد. كيفيت مطلوب بر اساس آخرين يافتههاي علمي و اپيدميولوژيك و با توجه به جوانب فني و اقتصادي به صورت رهنمودها (Guidelines) يا استانداردها (Standards) تعريف ميشود. سازمان جهاني بهداشت (WHO) به طور ادواري، رهنمودهايي در خصوص كيفيت آب شرب Guidelines for drinking- water quality منتشر ميكند و در كشور ما، موسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي كشور با انتشار نشريه 1053 (سال 1376) مقادير حد مطلوب و مجاز مواد شيميايي را در آب شرب مشخص نموده است.
واحدهاي معمول فرآيندي تصفيهخانه آب شامل موارد زير است :
1. گند زدايي مقدماتي (پيش كلر زني)
2. تزريق مواد اصلاح كننده پي هاش و مواد منعقد كننده
3. اختلاط سريع (مرحله انعقاد)
4. همزني كند (مرحله لخته سازی)
5. صاف سازي (فيلتراسيون)
6. گند زدايي نهايي (كلر زني نهايي)
برای تصفیه آب در حد و اندازههای کوچکتر از مصارف شهرها و برای جوامع کوچک مانند روستاها، مجتمعهای مسکونی، کارخانهها و .... از روشهای تصفیه آب فیلتراسیون مانند RO استفاده میشود. لازم به ذکر است برای تصفیه آبهای سخت و شور نیز از روشهای فیلتراسیون و RO استفاده خواهدشد.
شرح مبسوط و نکات طراحی واحدهای فرآیندی مذکور در این مقال نمیگنجد که به تدریج در آینده در همین سایت به آنها خواهیم پرداخت.