سد سه دهانه چین، عظیم ترین سازه بتنی جهان

سد سه‌دره یا سد سه دهانه (به انگلیسی: Three Gorges Dam)، که بر روی رود یانگ‌تسه در چین ساخته شده‌است. نیروگاه برق‌آبی ساخته‌شده در این سد، بزرگ‌ترین نیروگاه جهان (در بین همهٔ انواع نیروگاه‌ها) است و از نظر تولید برق از سد ایتایپو پیشی گرفته‌است.

کار ساخت بدنهٔ این سد، در سال ۲۰۰۶ به پایان رسید، ولی تکمیل سد و تأسیسات نیروگاه برق‌آبی آن در ۴ ژوئیه ۲۰۱۲ با نصب آخرین توربین به پایان رسید. از زمان تکمیل نیروگاه برق‌آبی این سد در سال ۲۰۱۲ میلادی، توان تولید برق آن برابر با ۲۲۵۰۰ مگاوات می‌باشد. لازم به ذکر است توان ۲۲۵۰۰ مگاواتی این سد (معادل حدود 15 رئاکتور هسته‌ای جدید است) با بهره‌گیری از ۳۲ ژنراتور ۷۰۰ مگاواتی و ۲ ژنراتور ۵۰ مگاواتی فراهم شده‌است.

در سال ۲۰۱۴ میلادی نیروگاه برق‌آبی این سد با تولید ۹۸٫۸ تراوات ساعت انرژی از نظر میزان انرژی تولیدی در سال به رتبه اول جهان دست یافت. این در حالی است که تولید انرژی سالانه سد ایتایپو ۸۷٫۸ تراوات ساعت در سال ۲۰۱۴ بود.

ساخت این سد معادل صرفه جویی 49 میلیون تن زغال‌سنگ و 100 میلیون تن دی‌اکسید‌کربن است. چین در انتشار گاز گلخانه‌های در جهان در رده اول قرار دارد و نیمی از تولید جهانی زغال‌سنگ را مصرف می‌کند.

این سد علاوه بر تولید برق، ظرفیت کشتی‌رانی رودخانه یانگ‌تسه را افزایش داده و همچنین پتانسیل وقوع سیل در پایین‌دست را به کمک فراهم کردن فضای ذخیره سیل کاهش داده‌است. دولت چین به این پروژه به عنوان یک مهندسی تاریخی و همچنین یک موفقیت اجتماعی و اقتصادی نگاه می‌کند. توربین‌های بسیار بزرگ و در ضمن بسیار پیشرفته این نیروگاه برق‌آبی گامی به سوی کاهش انتشار گازهای گل‌خانه‌ای است. با این حال، با آب گیری این سد برخی از محوطه‌های باستان شناسی و فرهنگی منطقه به زیر آب رفت و سبب آواره شدن حدود ۱٫۳ میلیون نفر شد. ضمن آنکه باعث تغییرات زیست محیطی قابل توجهی، از جمله افزایش خطر رانش زمین شد. به هر صورت این سد یک موضوع بحث برانگیز هم در داخل و هم در خارج از کشور چین بوده است.

ظرفیت تولید سد برق آبی ایتایپو که روی رودخانه پارانا برزیل ساخته شده بسیار کمتر از سد سه دهانه چین است. ایتایپو در سال‌های اخیر رکورد جهانی تولید برق را در اختیار داشت.

سد سه دهانه که بیش از دو کیلومتر طول و شصت طبقه بلندی دارد. برای ساختن این سد چهل هزار کارگر بیش از 17 سال فعالیت کردند . هنگامی که این سد به طور کامل وارد شبکه ی سدها شود بیش از 20 هزار مگاوات برق که دو برابر میزان تولیدی تمام ایستگاه های انرژی هسته ای در بریتانیا است برق تولید می‌کند. این سد اوج مهندسی سد سازی است

حجم بیلیون‌ها آب پشت سد (سه دهانه چین) بزرگترین سد بتنی دنیا، به حدی زیاد است که اگر دریچه‌های سد به طور کامل باز شود فشار این جریان آب قادر خواهد بود  "چرخش زمین"  را منحرف کند.