60 درصد آب های تجدیدپذیر کشور، سهم طبیعت است
دکتر رضا مکنون با تاکید بر تاثیر مخرب بحران آب بر وضعیت منابع طبیعی کشور، گفت: میزان بارش سالانه کشورنسبت به گذشته حدود 9 میلی‌متر کاهش یافته است که اثر آن بر خشکسالی در حدود 3 تا 3.5 درصد است.
یکی از دلایل کاهش بارش در شهرهای بزرگ به وجود آمدن حالت جزیره حرارتی و نیز پدیده ریزگردهاست. الگوی بارش‌ها هم تغییر پیدا کرده است و تعداد بارش‌های زیر 10 میلی‌متر زیاد شده است که چندان کارساز نیستند چون باعث به وجود آمدن رودخانه و آب جاری نمی‌شوند. بنابراین یک افتی از این طریق به وجود می‌آید. علاوه بر اینها، به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و کاهش سطح آب سفره‌های زیرزمینی، آب نفوذیافته به این سفره‌ها نمی‌رسد که باعث تغذیه زیرزمینی رودخانه‌ها شود.
مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست، افزود: در چندسال گذشته میزان دبی رودخانه‌های ما حدود 42 درصد کمتر شده است بدون اینکه میزان بارش ما تا این حد کاهش یافته باشد. این موضوع باعث خشک شدن بسیاری از دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور شده است.
عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه امیرکبیر، خاطرنشان کرد: از آنجاکه منابع طبیعی کشور به طور مستقیم و غیرمستقیم از منابع آب تغذیه می‌شود، دگرگونی در ساختار و فرآیند این انتقال، اکوسیسستم‌های ما را دچار مشکل کرده است. به دلیل آنکه همان آبی که در اثر بارش، جاری می‌شد و به دریاچه‌ها و تالاب‌ها می‌ریخت، با احداث سد و نیز برداشت آب برای کشاورزی گسترده که سطح تبخیر را بالا برده است، دیگر به اکوسیستم‌های طبیعی و منابع طبیعی کشور وارد نمی‌شود.
مکنون با اشاره به پیامدهای غیرمستقیم کمبود آب بر منابع طبیعی و حیات جانداران، گفت: قطعا وقتی دریاچه‌ای خشک می‌شود، دیگر پرندگان مهاجر به آن منطقه نخواهند آمد. بسیاری از جنگل‌های زاگرس از جمله درختانی مثل بلوط که زایش طبیعی داشتند، از بین رفته‌اند. چرای بی‌رویه دام در مراتع و جنگل‌ها هم، این منابع ارزشمند را دچار معضل کرده است. وقتی این پوشش‌های گیاهی از بین می‌روند، آن آبی که می‌آید، دیگر توان جذب شدن ندارد.
نایب رییس کمیته توسعه پایدار، تصریح کرد: بی‌تردید ادامه این روند بر آینده این سرزمین و ساکنانش تاثیر خواهد داشت. ما باید شرایط زندگی و الگوهای توسعه‌ای خود را با شرایط جدید منطبق کنیم. دیگر الگوهای توسعه که مصرف زیاد آب و افزایش تبخیر را به همراه دارد، جوابگو نیستند. اگر این تطبیق صورت نگیرد، توان اداره همین 80 میلیون نفر را هم نخواهیم داشت.
وی اظهار کرد: ما باید نزدیک به 60 درصد آب‌های تجدیدپذیرمان را برای طبیعت کنار بگذاریم. زمانی میزان آب تجدیدپذیر کشور 130 میلیارد مترمکعب بود که این عدد هم اکنون به 100 میلیارد مترمکعب کاهش یافته است. بنابراین ما می‌بایست با 40 میلیارد مترمکعب آب، ایران را اداره کنیم.
عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر لزوم الگو گرفتن از تجربیات موفق دیگر کشورها در این زمینه، گفت: هم اکنون کشورهایی در دنیا هستند که با همین سرانه آب، کشورشان را اداره می‌کنند. الگوی کشت در این کشورها، کشت گلخانه‌ای است. انتقال آب به جای کانال با لوله انجام می‌شود. آنها به طورجدی در زمینه بازیافت فاضلاب‌ها و تثبیت زمین‌ها کار کرده‌اند. بنابراین ما هم باید به این سمت حرکت کنیم.
