با تلخابهای تولیدی آب شیرین کنها چه باید کرد
تامین آب سالم به منظور مصارف شرب و حتی صنعتی یکی ازمشکلات اساسی کشورها است. مقدار آب در دسترس کشورها به میزان آب موجود در دریاچهها و رودخانهها بستگی دارد و آلودگی آبها توسط پسابها و فاضلابهای شهری وصنعتی از جمله مشکلات اساسی در تهیه آب سالم محسوب میشود.
براساس تحقیقات 94 درصد آب موجود بر روی کره زمین شور هستند؛ 3 درصد آب شیرین کره زمین در قطبها به صورت یخ وجود دارند و فقط 1 درصد آبهای موجود بر روی کره زمین در دسترسی و قابل مصرف هستند از این رو بسیاری از کشورهایی که با مشکل تامین آب رو به رو هستند به منظور تامین آب مورد نیاز رو به شیرین کردن و استفاده از آب شور دریاها آوردهاند. آب شیرین کنها به منظور پالایش و تصفیه آبهای صنعتی (آب شور و دریایی) و تولید و شیرینسازی آب مورد استفاده قرار میگیرد.
روش کار آب شیرین کنها
آب شیرین کنها به چند روش کار میکنند برخی آب را با فشار از غشاهای بسیار ریزی عبور میدهند آنچنان ریز که حتی ویروسها هم نمیتوانند از سوراخهای آن عبور کنند. مولکولهای نمک از آب جدا میشوند و حاصل، آبی شیرین است. در گروهی دیگر از آب شیرینکنها آب شور را بخار میکنند و دوباره سردش کرده همانکاری که دستگاههای تقطیر می کنند.
اما روش کار این دستگاهها مهم نیست ؛ مهم چیزی است که از آنها باقی میماند. به جزآب شیرین، تلخابی هم از دستگاههای آب شیرین کن باقی میماند.
طعم تلخ آب شیرین کنها بر محیط زیست
تلخابی که به عنوان پساب از دستگاههای آب شیرین کن باقی میماند، بسیار گرمتر وشورتر از آب معمولی دریا است که دوباره وارد دریا میشود.
آب شیرینکنها آب را با فشار به درون لولهها پمپاژ میکنند که در این مسیر بسیاری از موجودات میکروسکوپی دریاها (همچون پلانکتونها) و حتی سختپوستان کوچک یا ماهیهای ریز در برابر این فشار سهمگین و مکندگی شدید آب نمیتوانند مقاومت کنند و به درون آب شیرینکن رفته و از بین میروند.
زمانی این مسئله جدیتر میشود که بدانیم بسیاری از این موجودات میکروسکوپی سرآغاز زنجیره حیات در دریاها هستند.
بیش از 11 هزار واحد آب شیرین کن در سرتاسر جهان روزانه حدود 20 میلیون متر مکعب آب شیرین تولید میکنند.
درصد این ظرفیت در غرب آسیا و خاورمیانه وجود دارد. آمریکای شمالی در حدود 11 درصد و آفریقای شمالی و اروپا نیز هر یک دارای 7 درصد میباشند. اندازه و ظرفیت این واحدها بین 20 تا بیش از 500 هزار متر مکعب در روز است.
یشترین تعداد تاسیسات آب شیرین کن در منطقه خلیج فارس میباشد و تا سال 2008 میلادی بیش از 199 واحد آب شیرین کن در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در حال فعالیت بوده که ظرفیت شیرینسازی آب توسط آنها حدود 5000 میلیون متر مکعب در سال است.
لازم به توضیح است که در این میان سهم کشور ایران از تعدا کل آب شیرینکنهای واقع در منطقه خلیج فارس کمتر از 2 درصد( تا سال 2008 میلادی ) بوده است.
اما آب شیرین که شاید مهمترین محصول تولیدی این تاسیسات باشد، بدون تردید تنها محصول آنها نیست بلکه تلخاب، محصول بجای ماندهای دیگر از تولیدات آب شیرین که داغ، بدمزه و بد منظره است، آبی است بسیار گرمتر از آب معمول دریا که میزان املاح آن ( نمک طعام و دیگر نمکهای معدنی) نیز بسیار بالاتر از میزان شوری دریا میباشد.
و این مشکلی است که در نگاه اول پرسشی چنین در ذهن ایجاد می کند:
با این تلخاب ها چه باید کرد؟ و متاسفانه اغلب در کشورهای جهان سوم و حتی در حال توسعه، سادهترین پاسخ این است که آنها را راهی مبدا یعنی دریا کنیم!