بیآبی مشکلی بزرگ برای ایران
ایران با میزان بارش کم درحدود 250 میلیمتر در سال، جز کشورهای خشک و گرمسیری میباشد باتوجه به کاهش بارش در این چند سال اخیر رو به سوی کشوری با شرایط آب و هوایی خشک میرود. بحران کم آبی خیلی زودتر از آنچه که فکرش را میکنیم ما را درگیر خود کرده است...
کارشناسان محیط زیست از آغاز خشکسالی در ایران و وقوع خشکسالی شدید در آینده نزدیک اظهار نگرانی میکنند. و همچنین گزارشهای سازمانهای جهانی نشان میدهد که حدود 40سال دیگر، منطقه خاورمیانه و از جمله ایران با 30سال خشکسالی شدید مواجه خواهد شد که این خشکسالی در سالهای اخیر آغاز شده است بر اساس دادههای به دست آمده از مطالعات دمای هوای کشور، تا 90 سال آینده میزان بارش کاهش و میزان دما افزایش مییابد ضمن آنکه سفرههای آب زیرزمینی نیز از بین میروند.
برخی نقشههایی وجود دارند که نشان دهندهٔ آب موجود در طبیعت است و کشورهای با حجم پایینتر یا بالاتر آب قابل استفاده را مشخص میکند. برخی دیگر نسبت آب موجود به جمعیت را دارند. رویکرد معمول رتبهبندی کشورها بر مبنای میزان منابع آب موجود در سال به ازای هر فرد است. برای مثال، با توجه به شاخص تنش آب فالکنمارک، زمانی گفته میشود یک کشور یا منطقه «تنش آبی» دارد که منابع آب سالانه آن کمتر از ۱۷۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال است. در سطحی بین ۱۷۰۰ و ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در سال، کمبود آب دورهای یا محدود را میتوان انتظار داشت. هنگامی که منابع آب کمتر از ۱۰۰۰ متر مکعب به ازای هر فرد در هر سال باشد، کشور با «کمبود آب» مواجه است. فائو وابسته به سازمان ملل متحد بیان میکند که تا سال ۲۰۲۵، ۹/۱میلیارد نفر در کشورها و یا مناطق با کمبود آب مطلق زندگی میکنند، و دو سوم از جمعیت جهان تحت شرایط تنش خواهند بود. بانک جهانی میافزاید که تغییرات آب و هوایی میتواند تغییر الگوهای آینده دستیابی به آب و استفاده از آن را موجب شود، در نتیجه افزایش میزان تنش آب و ناامنی، هر دو در مقیاس جهانی به آب بستگی دارند.
یکی دیگر از اندازهگیریها، به عنوان بخشی از یک ارزیابی گستردهتر از مدیریت آب در سال ۲۰۰۷،با هدف ارتباط در دسترس بودن آب و چگونگی استفاده از منابع در نظر گرفته شد؛ بنابراین کمبود آب به دو بخش «فیزیکی» و «اقتصادی» تقسیم شد. کمبود آب فیزیکی زمانی است که آب برای برآورده کردن تمام خواستهها کافی نیست، از جمله آب مورد نیاز برای کارایی مؤثر اکوسیستم. مناطق خشک اغلب از کمبود آب فیزیکی رنج میبرند. گاهی نیز به نظر میرسد که آب فراوان است اما در جایی منابع بیش از حد مصرف میشوند، مانند زمانی که زیرساختهای هیدرولیکی برای آبیاری، بیش از حد توسعه یافتهاند. نشانههای کمبود آب فیزیکی عبارتند از: تخریب محیط زیست و کاهش آبهای زیرزمینی. تنش آب به موجودات زنده آسیب میرساند زیرا هر موجودی برای زندگی به آب نیاز دارد.
بد نیست در پایان به برخی از تبعات و خسارات خشکسالی بر محیط زیست و حیات وحش پرداخت که در این باره میتوان به کوچ و مهاجرت بیرویه حیوانات وحشی به لحاظ کمبود آب و غذای کافی، افزایش آسیب پذیری شکار، افزایش بیماری و تنش در گونههای در معرض خطر، کاهش باروری و جمعیت وحوش و انقراض محلی، بروز بیماریهای مختلف در بین حیات وحش و مرگ و میر بیشتر در نتیجه افزایش ارتباطات با تولیدات کشاورزی از قبیل استفاده از حیوانات از مزارع و خشک شدن اکثر زیستگاههای آبی طبیعی و انسان ساخت که زیستگاه پرندگان مهاجر و کنار آبزی است، اشاره کرد.
همچنین بخش اعظمی از اراضی کشور ایران شامل اکوسیستم خشک و نیمهخشک با میزان بارش کم در اندازه 250 میلیمتر در سال تشکیل میدهد که نتیجه آن کاهش رویش گیاهان و کاهش تولید است. اکنون مشاهده میکنیم که سراسر جهان تنوع زیستی، امنیت غذایی تحت تأثیر این مسئله قرار گرفته است به گونهای که مسئله بیابانزایی، تولید محصولات کشاورزی را کاهش داده و کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه را با خطر جدی مواجه کرده است که به همین منظور باید راه کاری جدید برای سازگاری با پدیده خشک سالی طراحی کرد. باید به خاطر داشته باشیم که بروز پدیده خشکسالی تأثیر قابل توجهی بر افزایش ریزگردها و توفانها خواهد داشت که در آینده تهدید بزرگی خواهد بود