ملات و انواع آن

ملات و رزین

ماده چسبنده ای است که بهه صورت خمیری تهیه و مصرف می شود و برای اتصال مصالح بنایی به یکدیگر ایجاد بستری

جهت توزیع بار و نیز اندود داخلی  و خارجی ساختمان ها و پر کردن فواصل مصالح مصرف می شوند.

مواد تشکیل دهنده ملات

ملات مخلوطی از مواد ذیل است :

ماده چسباننده

آهک . سیمان . خاک رس یا مواد چسباننده گیاهی  . نفتی و ترکیبات شیمیایی دیگر که برای  سخت گیر کردن یا افزایش

مقاومت به کار می رود . از سیمان های پرتلند انواع 1.2.3 و سیمان پرتلند پوزولانی نیز در ملات استفاده می شود.

ماده روان کننده

غالبا" آب است که باید از نوع آشامیدنی تمیز و صاف می باشد مواد اسیدی قلیایی و آلی آن در حد مضر نباشد مثلا" آب

چاه های  حاوی نمک های محلول سولفات پتاسیم و سدیم در آینده ایجاد شوره می کند همچنین شکر  موجب تأخیر

گیرش می شود.

مواد پر کننده مانند ماسه  . پودر سنگ .کاه و رس که نقش استخوان بندی را دارند . ماسه بیشترین استفاده در ملات

دارد و با دانه بندی 2- 06/0 mm از خرد شدن سنگ ها به دست می آید ماسه از نظر دانه بندی  به 3 گروه تقسیم می

شود :

*ماسه نرم 02/0 – 06/0 mm

*ماسه متوسط 2/0 – 6/0 mm

*ماسه درشت 06/0 – 2 mm

ماسه می تواند به صورت طبیعی یا مصنوعی  تهیه شود ماسه های طبیعی به صورت های  زیرند :

الف – ماسه بادی

ب – ماسه ساحلی

ج – ماسه ابرفتی

ث – ماسه یخچالی

ماسه با رنج دانه بندی وسیع بهترین کارایی را در ملات دارد از ماسه درشت ملات زبر تولید می شود ولی  افزایش ریزدانه

های زیر 3/0 میلی متر باعث افزایش کارایی ملات شده ولی تخلخل را زیاد کرده و مقاومت فشاری را کم می کند .هر چه

قطر و ضخامت ملات مورد استفاده بیشتر باشد از ماسه دانه درشت بیشتری می توان استفاده کرد . سه مورد فوق

مهمترین اجزای تشکیل دهنده ملات هستند در موارد لزوم و خاص  از مواد ریز نیز در ملات استفاده می شود  

افزودنی ها

افزودنی ها برای تغییر یا ایجاد یکسری خواص لازم به مخلوط  اضافه می شوند.

الف – تندگیر کننده ها موادی هستند که موجب کاهش زمان گیریش زمان گیرش می شوند ودر فصل سرما و برای

جلوگیری از یخ زدن ملات و یا اموری که نیاز به سرعت کارمی باشد مصرف می شوند  مانند سولفات ها . آلومینات ها .

کربنات ها . سیلیکات های قلیایی و کلرورهای  آلومینیوم . کلسیم . سدیم و هیدروکسیدهای سدیم و پتاسیم  .

ب- کندگیر کننده ها موجب  افزایش زمان گیریش شده و فرصت بیشتری برای کار و تغییر شکل به مجری می دهد و

شامل نمک های کلسیم .  سدیم . پتاسیم و آمونیوم است  .

ج – آب بند کننده ها مواد عایق رطوبتی

د- مواد بسیار نرم که به کارایی ملات کمک می کنند مانند بنتونیت . کائولن . خاک دیاتومیت و آهک سست.

ت – مواد رنگی از مواد و اکسیدهای رنگی برای تهیه ملات رنگی و بندکشی ها استفاده می شود .

ث – پوزولان به صورت طبیعی  یا مصنوعی  به دست می  آید معمولا" موجب کاهش سرعت گیرش و سخت شدن و

حرارت هیدراسیون و افزایش پایداری  بتن در برابر عوارض شیمیایی و خوردگی ها بخصوص در برابر سولفات ها شده و با

کاهش مصرف سیمان در ملات از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه می باشد . پوزولان ها خود خاصیت چسبندگی ندارند

ولی پودر  نرم آنها با آهک واکنش داده و ترکیباتی می سازد که قابلیت انحلال کمی داشته و خاصیت چسبندگی دارند.

ملات از نظر ترکیب یک بتن ریزدانه است و قواعد بتن نیز در مورد آن صدق می کند .

خصوصیات شاخص ملات ها

مهمترین ویژگی های شاخص ملات ها می توان به موارد ذیل اشاره نمود.

کارایی

کارایی یعنی قابلیت پخش زیر ماله و نفوذ به داخل سوراخ ها و فضاهای خالی سطح بنایی کارایی ملات  مجموعه ای از

خواص شکل پذیری  و غلظت است کارایی مناسب به عوامل زیر بستگی دارد:

1-پخش آسان

2-چسباندن سطوح افقی به یکدیگر

3-مقاومت در برابر روان شدن

کارایی ملات نتیجه اثر لغزندگی سنگدانه ها بر روی  یکدیگر است هر چند که دانه بندی نوع و میزان مواد چسبنده در این

امر موثر است ضمنا" میزان اب مهمترین نقش را دارد.

آب نگهداری

به توانایی ملات در نگهداری آب  در برابر تبخیر  و مکش  آب  توسط مصالح بنایی گفته  می  شود که به طور مستقیم  به

قابلیت کارایی ملاتت بستگی دارد. قابلیت آب نگهداری موجب می شود که ملاتد در حین حرکت و حمل و نقل لایه به لایه

نشود ملات با قابلیت آب نگهداری کم در حمل و نقل به لایه های مجزا تبدیل می شود و اب موجود برای سخت شدن

ملات کافی نخواهد بود .

ظاهرشرایط  جوی  نوع مخلوط و میزان رطوبت مصالح بنایی از عوامل موثر در ظاهر و رنگ ملات به شمار می روند رنگ و

ظاهر یکنواخت تر در ملات نشانگر کیفیت بهتر است .

مقاومت ملات به فعالیت مواد چسباننده و در ملات های سیمانی به نسبت سیمان به آب بستگی دارد.

دوام قابلیت ملات در تحمل شرایط جوی در طی زمان است ورود آب درون حفرات موجود و یخ زدن آن عامل اصلی تخریب

ملات طی زمان است ملات های با مقاومت بالا معمولا" دوام خوبی دارند یکی از  راه های  مقابله  با اسیب ناشی از یخ

زدن و آب شدن  را تحمل نماید.

دوام ملات  همچنین به نوع و طرز پیشرفت ترک ها بستگی دارد هر چه درزه ها عریض تر عمیق تر  و طولانی تر باشد اب

بیشتری در آنها وارد شده و در اثر یخ زدن فشار بیشتری به ملات وارد می شود و دوام ملات کاهش می یابد.

سرعت سخت شدن سرعتی است که مقاومت ملات را در برابر لب پریدگی و تغییر شکل تحت فشار  افزایش می دهد و

با سفت شدن و گیرش فرق دارد سخت شدن سریع ملات در کار بنایی ایجاد مزاحمت می کند سخت شدن تدریجی

پیشرفت کار  را به ویژه در زمستان کند  می کند.

انواع ملات متداول

ملات گل و کاهگل  * ملات گچ -ماسه                                                                                                      

ملات ماسه – سیمان پوزولانی  *ملات گچ - خاک

شفته آهکی   *ملات گچ - آهک           

ملات ساروج   *ملات گچ – ماسه - مارن

ملات حرامزاده یا باتارد *ملات ماسه – آهک

ملات گچ  *ملات ماسه – سیمان

مهمترین مزایای مواد  و سیمان های پوزلانی عبارتند از :

*افزایش  کارایی*کاهش آب آوری *پایداری در یخبندان *هیدراسیون کند *نفوذپذیری کمتر *کاهش هزینه نسبت به

سیمان*پایداری در برابر سولفات ها و آب های زیان آور *گرمازایی کم

کاربرد مواد پوزولانی  بیشتر در سازه های با تن ریزی  حجیم سده های بزرگ دیوارهای حائل پرحجم پی های حجیم

دیوارهای اسکله موج شکن ها آبروها و زهکش ها می باشد . لازم به توضیح است که بهترین ملات برای کارهای 

ساختمانی به ندرت مقاوم ترین آنهاست و خصوصیات دیگر نظیر کارایی شکل پذیری اب نگهداری و سرعت سخت شدن

ملات بسیار مهمتر است  .

ملات باید تحمل بار کافی را داشته باشد و در مقابل عوامل جوی پایدار باشد ملات نباید بسیار قوی تر یا ضعیف تر از دیگر

مصالح مصرف شده باشد .

حرکات و جابجایی های کوچک در طول اجرای سازه می تواند با یک ملات کندگیر و سخت شونده با حداقل ترک خوردگی

مهار شود آهک یا روان کننده چنین ویژگی هایی را به ملات می بخشد .

ملات ها و مواد ترمیم کننده

انتخاب ملات یا ماده ترمیم کننده ای که به کار خواهد رفت نه تنها به چگونگی اسیب دیدگی بلکه به عواملی چون کارکرد

سازه در دسترس بودن وسایل و نیروی انسانی  ورزیده اهمیت نسبی نمای کار و البته منابع مالی موجود وابسته است در

همین ارتباط مواد و ملات هایی که جهت ترمیم متدوال هستند به طور خلاصه ذکر می کنیم .

-ملات اصلاح شده با پلیمر

-ملات های اصلاح شده آکریلیکی

-اپوکسی ها

-رزین های اپوکسی انعطاف پذیر

-درزگیرهای ارتجاعی 

-ملات های گسترش یابنده

-مواد زودگیر

-بتن ملات با دوغاب سیمانی

ملات و بتن های اصلاح شده با پلیمر ( لاتکس)

لاتکس ذرات کوچک پلیمر آلی معلق در آب است وقتی  لاتکس به مخلوط سیمان افزوده می شود مخلوط به دست امده

به نام ملات یا بتن اصلاح شده پلیمری نامیده می شود . ذرات پلیمر در لاتکس کروی بوده و معمولا" قطر آنها بین 05/0 –

5/0 mm است در هنگام تولید لاتکس به آن ماده فعال کننده سطحی افزوده می شود تا از  انعقاد ذرات جلوگیری گردد .

همچنین این ماده فعال کننده سطحی به عنوان کاهش دهنده آب در مخلوط ملات و بتن عمل می کند اما این ماده در

هنگام اختلاط ملات تولید کف می کند بنابراین لازم است که در لاتکس از ماده ضد کف استفاده شود.

انواع لاتکس ها

**کوپلیمرهای استایرن – بوتادین

**بوتادین

**اکریلیک

**پلی وینیل استات

**وینیل استات – اتیلن

که در این بین لاتکس استایرن – بوتادین پلیمری از نوع الاستومر و بقیه لاتکس ها از نوع پلاستیک گرما نرم هستند همانطور

که از نام لاتکس ها مشخص است آنها ترکیبی از منومرهای مختلف مانند استایرن – اکریلیک – بوتادین و وینیل استات

هستند. مهمترین نوع لاتکس استایرن – بوتادین است .