پرورش ماهی دیسکوس

ماهياني همچون سيچلايد و دسته سيمفيسادن (symphysodon) از خانواده Discus از ديد بسياري از پرورش دهندگان ماهياني هستند كه شديدا به آب تازه و در نتيجه تعويض آب نياز دارند. به اين ترتيب Discus كه به عنوان شاه ماهي آكواريم شناخته ميشود ظاهري زيبا و جذاب و رفتاري فوق‌العاده دارد.

آب با دماي پايين استرس زاست و بمرور زمان باعث از بين رفتن Discus ميشود و بخصوص باعث آسيب پذير شدن نسبت به تاژكهاي(Flagellate ) رودوي يا هگزاميتا ميشود. بهترين دما براي اين ماهي بين 30ـ28 درجه سانتيگراد است و دماهاي بالاتر تا 32 درجه سانتيگراد براي زماني كه ماهي به خانه جديد خود منتقل ميشود.دماي بالا نيروزاست و ازاين رو تا ماهي‌ها به محيط جديد عادت كنند برايشان مفيد است. دماي بالاي آب براي زماني كه ماهي تحت درمان است نيز مفيد است چراكه سرعت سوخت و ساز بدن ماهي را افزايش ميدهد و موجب تاثير گذاري سريعتر داروها نيز ميگردد

شما بايد قبل از آوردن Discus خود به خانه تانك آب آماده و فيلترهاي رشد كرده داشته باشيد. اين كار احمقانه ايي است اگر تصميم داريد ابتدا ماهي را خريده و سپس تانك آن را آماده كنيد چراكه اين روش قبلا امتحان شده و در اكثر موارد نتايج نام مطلوبي بدست آمده.
اگر شما بدفعات يا بصورت مداوم آب را عوض نميكنيد فرقي نميكند كه شما چه فيلتري استفاده ميكنيد(تا زماني كه فشار زيادي نداشته باشد ). بسياري از پرورش دهندگان Discus كه از اسفنجهاي بزرگ تصفيه كننده آب در تانكرهايي با حداكثر 110 ليتر آب (كه زياد شلوغ نيستند) استفاده ميكنند از آن راضي هستند. براي تانكرهاي بزرگ با تعداد بيشتر ماهي بايد از سيستم تصفيه قويتري استفاده كرد. اگر شما در ابتداي كار هستيد و از ماهي هاي كوچك نگهداري ميكنيد از نوع اسفنجي كه باكتري‌هاي فيلتر زيستي در آن رشد كرده ميتوانيد براحتي استفاده كنيد و اگر نميتوانيد صبر كنيد تا باكتري‌ها بطور طبيعي رشد كنند ميتوانيد از باكتريهاي مخصوص تسريع رشد آن استفاده كنيد. با اين كار امكان انتقال بيماري با يك اسفنج كهنه و پير را نيز كاهش ميدهيد. براي 6 Discus جوان (5 تا 5.7 سانتيمتري) تانكري با 75 ليتر ظرفيت مناسب است و براي اينكه بتوانيد از آن براي بلند مدت استفاده كنيد تانكري 110 ليتري مناسب تر خواهد بود.

معمولا بهتر است كه ما كار خود را با 6 ماهي شروع كنيم و حداقل اين رقم 3 ماهي خواهد بود زيرا امكان دعوا بين دو Discus وجود دارد و ماهي سوم در واقع ميتواند نقش ميانجي و خنثي كننده حس پرخاش جويانه دو ماهي ديگر را داشته باشد. با وجود اين ، در دعواهاي بين Discus هاي كوچك امكان كشته شدن يكي از آنها وجود ندارد و اين صحنه نه ديدني است و نه اينكه سودي براي هيچيك از دو ماهي دارد. نهايتاً بهترين راه اينست كه در ابتدا 3 جفت ماهي را در يك آكواريم قرار دهيم و بمرور زمان ماهيهاي ضعيفتر را از اين جمع خارج كنيم. در نهايت كار به جايي ميكشد كه تنها 2 ماهي در آكواريم خواهند ماند و اين دو ماهي جفتي بسيار ارزشمند خواهند بود كه احتمالا بزودي شروع به تخم ريزي خواهند كرد.

خيلي وقتها شنيده ايم كه بهتر است براي كف آكواريم Discus از هيچگونه پوششي استفاده نكنيم. من شخصا Discus را در انواع آكواريمها منجمله آكواريمهاي تزييني كه پر از گياهان آبي و جانوران ديگر هستند و يا آكواريمهاي كاملا خالي كه معمولا توسط ديگر پرورش دهنده ها توصيه ميشوند نگه داشته‌ام. اما من براي ماهي هاي خودم چه جوان باشند و چه آماده توليد مثل ، از يك لايه نازك ماسه بسيار ريز در كف استفاده ميكنم و بدين ترتيب تخليه آب نيز آسان تر ميشود چراكه ماسه ها فضولات ماهي ها را در زير خود پنهان ميكند و ماهي نيز از بازي با شن لذت ميبرد و براي پيدا كردن غذا در ماسه ها ميدمد. ولي معمولا با نگه داشتن Discus در آكواريم بدون كف پوش دچار مشكل نميشويد اما اگر تصميم به اين كار گرفتيد فراموش نكنيد كه حتما جداره خارجي كف آكواريم را رنگ بزنيد و يا به نحوي بپوشانيد تا ماهي خارج آكواريم را نبيند در غير اينصورت در روحيه آنها تاثير گذاشته و باعث ترسو و خجالتي شدن آنها ميشود.

به غير از لايه ماسه كه در كف آكواريم ريخته ميشود من دوست دارم كه از تكه چوبهايي كه از خزه پوشيده شده اند و از گياهان معلق در آب همچون باقلاي آبي و از كوزه هاي گلي كه از ماسه و گياهان ديگر پر شده اند استفاده كنم. يك لامپ فلوروسنت با يك حباب گرم و يك حباب سرد نياز گياهان را به نور تامين ميكنند. ولي به ياد داشته باشيد كه روشن شدن ناگهاني آكواريم Discus باعث عكس العمل ناگهاني و جهش آن ميشود كه با استفاده از گياهان غوطه ور در آب – كه جلو رسيدن ناگهاني نور به Discus را ميگيرند - براحتي ميتوان از اين مسئله جلوگيري كرد.

با تمام اين تفاسير من براي تانكر بيمارستان Discus يا تانكر قرنطينه از ماسه يا هيچ تجهيزات ديگري استفاده نميكنم. اگر اولين باري است كه از Discus نگهداري ميكنيد مسلما تانكر اوليه شما محل قرنطينه نيز خواهد بود. در اين صورت تانكر آب بايد به غير از فيلتر و هيتر و چراغها خالي از هرگونه تجهيزات اضافي باشد. دليل اين بي تجملي اينست كه شما بتوانيد ماهي خود را بدقت زير نظر بگيريد و از صحت و سلامت آن اطمينان حاصل كنيد چراكه خيلي وقتها ماهي سعي در پنهان كردن خود در پشت گياهان ، از چشم شما ميكند.و اگر قصد مداواي ماهي را داريد وجود گياهان و ماسه و ديگر تزيينات بي فايده و مزاحم خواهد بود. بعد از مداوا و اطمينان از سلامت ماهي ميتوانيد ديگر تجهيزات و تزيينات را اضافه كنيد. اين دوره قرنطيه نبايد كوتاهتر از 15 روز باشد. اگر ميخواهيد به آكواريم Discus خود ماهي ديگري اضافه كنيد ابتدا آنرا در تانكري حدااقل 38 ليتري نگه داري كنيد تا زماني كه كاملا از مبتلا و آلوده نبودن آنها مطمئن شويد.

آيا شما از كيفيت آب لوله كشي منزلتان اطلاع داريد؟ البته اكثر آبهاي لوله كشي منازل با تغيير اندكي براي Discus مناسب خواهند بود. اگر شما از آب شير منزلتان براي نوشيدن استفاده ميكنيد اين آب قطعا ماهي شما را نخواهد كشت (البته در بعضي كشورها از آب شير براي نوشيدن استفاده نميشود). اگر ماهيان شما در سن و در حال توليد مثل هستند بايد كلر(chlorine) و كلرين (choloramine) را از آب جدا كنيد و pH آنرا تغيير دهيد ولي سختي آب مشكل حادي ايجاد نمي‌كند. بهترين آب براي Discus آب با سختي پايين كه كمي اسيدي باشد ، است. با اينحال بسياري از پرورش دهندگان Discus هاي جوان خود را در آب شير معمولي ديكلره شده ( منظور از ديكلره ، جداسازي كلر از آب است) و با phکمتر نگهداري ميكنند.

اين مسئله خيلي اهميت دارد كه قبل از درست كردن آكواريم ، كيفت آبي را كه ماهي شما قبلا در آن بوده را آزمايش كنيد يا بپرسيد. اگر ماهي مورد نظر شما در آب با pH خنثي نگهداري ميشده شما نيز بايد در ابتدا آبي با همان كيفيات در آكواريم خانه خود فراهم كنيد به جاي اينكه از pH هاي معمول 6 و 6.5 استفاده كنيد و هميشه سعي كنيد كه تغييرات اعمال شده در آب همواره به تدريج صورت گيرد.

من بسياري از Discus هايم را در آب با pH بسيار پايين 4.5 نگهداري ميكنم البته آنهايي را كه در شرايط توليد مثل هستند و بصورت وحشي از زيستگاهشان گرفته شده اند نه ماهي هاي جواني را كه در آكواريم بدنيا آمده اند. ماهي هايي كه در حال رشد هستند معمولا در pH 6.5 نگه داري ميشوند چون امكان اينكه در آبي با pH كاملا متفاوت قرار بگيرند بسيار كم است.
روشهاي زيادي براي تغيير pH آب وجود دارد كه از جمله آنها عبارتند از مواد از پيش آماده شده و يا كودهاي تصفيه كننده. بنابراين انتخاب هر يك از اين روشها به سليقه شخصي خودتان بستگي دارد.
يكي از وسايلي كه براي من بسيار اهميت دارد pH سنج است. شما بايد همواره از اندازه pH بطور دقيق مطلع باشيد ولي بسياري از اين وسايل اندازه گيري دقت لازمه كار پرورش دهندگان Discusا ندارند.

Ph با آب در برخي موارد راحت تبخير ميشود و از آب آكواريم شما كاسته ميشود بنابراين pH آب بايد دائما اندازه گيری شود.