ساماندهی دسته چک‌ها در بانک مرکزی توسط بارکد های دو بعدی
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با اشاره به ابلاغ «شیوه‌نامه یکسان‌سازی چک‌ها» طی 20 روز آینده و عملیاتی شدن آن از مهرماه، گفت: بانک مرکزی نگاه کلی گرا و سختگیرانه‌اي در مورد چک دارد و افرادی که از چک استفاده می‌کنند باید مسوولیت آن را به عنوان اوراق‌بهادار بپذیرند و در این راستا بانک مرکزی به دنبال افزایش ضمانت اجرایی است.
سه پروژه برای ساماندهی چک
داوود محمدبیگی درباره اقدامات بانک مرکزی برای ساماندهی چک و کاهش آمار چک‌های برگشتی اظهار کرد: بانک مرکزی ساماندهی وضعیت چک را در سه محور ایجاد زیرساخت‌ها، استانداردها و قوانین و تمرکز صدور چک در بانک مرکزی پیگیری می‌کند.
وی که با «ایسنا» گفت‌وگو می‌کرد، با اشاره به اینکه این سه پروژه برای ساماندهی چک آغاز شده است، گفت: در حوزه قوانین و استانداردسازی با هماهنگی سازمان استاندارد، استانداردهای لازم تعیین شده و اقلام اطلاعاتی لازم در چک‌ها احصا شده است.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با بیان اینکه طرح و رنگ چک‌ها یکسان و یکنواخت خواهد شد، اظهار کرد: شیوه نامه مربوط به این امر حداکثر طی 20 روز آینده ابلاغ می‌شود و پس از آن حدود دو‌ماه به بانک‌ها مهلت داده می‌شود که طرح چک را پیاده‌سازی کنند و پیش بینی می‌کنیم که یکسان‌سازی چک‌ها از مهرماه امکان پذیر باشد.
محمدبیگی با بیان اینکه با این دستورالعمل صدور چک‌های جدید لازم الاجرا خواهد بود، تاکید کرد: در واقع پس از ابلاغ این دستورالعمل هیچ بانکی اجازه ندارد چک‌های جدید را خارج از استاندارد ابلاغ کند.
اجرای چکاوک پس از ساماندهی
وی با بیان اینکه با انجام این کار، چک را به صورت استاندارد در شبکه بانکی خواهیم داشت، اضافه کرد: استانداردسازی چک زیرساخت لازم برای سامانه چکاوک را فعال می‌کند و در واقع بدون این استانداردسازی نمی‌توانیم چک را الکترونیکی کنیم.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در ادامه به تمرکز در صدور چک اشاره و تصریح کرد: واقعیت این است تا زمانی که چک‌ها به صورت غیر متمرکز و از طریق شعب صادر می‌شوند کنترل آن مشکل است و هزینه‌هایی برای بانک مرکزی در پی دارد.
محمدبیگی با اشاره به اینکه با متمرکز شدن صدور چک مشخص می‌شود که چک برای چه فردی و از طریق کدام بانک صادر می‌شود، افزود: با هماهنگی اداره پست بنا شده تا چک به درب منزل افراد ارسال شود تا آمار مشخصی از هویت افراد در اختیار بانک‌ها قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه هم‌اکنون امکان صدور چک در بانک مرکزی وجود دارد، گفت: البته این امر به تدریج انجام می‌شود و هدف ما استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود در بانک‌ها و بانک مرکزی است. در طرح جدید چک سعی شده از حداکثر الزامات امنیتی استفاده شود.
صدور متمرکز، شخصی‌سازی در شعب
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی تصریح کرد: در فاز اول امکان شخصی‌سازی چک در شعب بانک‌ها فراهم می‌شود به گونه‌ای که اطلاعات ثابت مانند نام فرد، شماره ملی، کد شعبه و لوگوی بانک بر روی چک حک می‌شود و اطلاعات متغیر چک در شعب بانک‌ها بر روی چک درج مي‌شود و در فاز دوم به‌دنبال این هستیم که علاوه بر اعتبار سنجی مشتریان، شخصی‌سازی چک را نیز به‌طور متمرکز انجام دهیم.
محمدبیگی با اشاره به راه‌اندازی سامانه چکاوک گفت: در واقع بانک مرکزی سامانه‌ای در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد که عملا آنها را از گردش لاشه چک بی‌نیاز می‌کند و سرعت پردازش و نقدشوندگی چک‌ها افزایش می‌یابد.
انتقال الکترونیک اطلاعات چک‌ها
وی با بیان اینکه اقدامات برنامه‌نویسی و طراحی برای اتصال بانک‌ها به چکاوک در حال انجام است، اظهار کرد: چکاوک نقطه ارتباطی بانک‌ها و پردازش چک‌ها خواهد بود، به طوری که مشتری چک را به بانک بستانکار ارائه می‌دهد و پس از اسکن چک، اطلاعات به صورت دستی وارد سامانه می‌شود تا در اختیار بانک بستانکار قرار گیرد سپس حساب کنترل می‌شود و در صورتی که موجودی در حساب فرد وجود داشت، چک پاس شده و نتیجه به بانک بستانکار اعلام می‌شود.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی ادامه داد: امکان ورود اطلاعات از طریق بارکد دو بعدی نیز وجود دارد، اما با توجه به اینکه همه بانک‌ها بارکدخوان در اختیار ندارند فعلا امکان ورود اطلاعات به صورت دستی نیز فراهم است.
تسویه در «ساتنا»، برداشت در «پایا»
محمدبیگی با بیان اینکه تسویه بین بانکی از طریق سامانه ساتنا و همچنین برداشت وجوه و واریز پول به حساب از طریق سامانه پایا انجام می‌شود، گفت: این دو سامانه اکنون در بانک‌ها فعال هستند و تمامی پرداخت‌های پذیرندگان شاپرک از طریق این دو سامانه انجام می‌شود. سامانه چکاوک نیز از امکانات سامانه‌های ملی پرداخت استفاده کرده و انسجام و هماهنگی لازم بین این سامانه‌ها ایجاد خواهد شد.
وی با اشاره به ایجاد سامانه‌هایی برای مشتریان که امکان استعلام چک را فراهم می‌کند، خاطرنشان کرد: با این اقدام به دنبال افزایش اعتماد مشتری و کلیه افرادی که با چک درگیر هستند، هستیم. به این صورت که استعلام چک با اس.ام.اس، پورتال بانک مرکزی و تلفن‌بانک از طریق شماره سریال چک امکان پذیر خواهد بود.
مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی با بیان اینکه به دنبال بازگرداندن اعتماد به چک هستیم، گفت: در این راستا بانک مرکزی سال گذشته دستورالعمل حساب جاری را ابلاغ کرد که کلیه این موارد در آن آمده است.
سختگیری بانک مرکزی در چک
محمدبیگی با اشاره به نگاه کلی گرا و سختگیرانه بانک مرکزی در مورد چک خاطرنشان کرد: فردی که از چک استفاده می‌کند باید مسوولیت آن را به عنوان اوراق بهادار بپذیرد و در این راستا بانک مرکزی به دنبال افزایش ضمانت اجرایی است. در حقیقت راه‌اندازی این سامانه‌ها بر اساس دستورالعمل حساب جاری و مصوبه شورای پول و اعتبار آغاز شده است.
