تامین انرژی ۱۳۹ کشور از انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال 2050
بر اساس تحقیقی تازه در صورتی که تمام زیرساخت‌های انرژی با الکتریسیته کار کنند، ۱۳۹ کشور جهان قادرند تا سال ۲۰۵۰ تمام انرژی مورد نیاز خود را از باد، آب و نورخورشید تامین کنند.
چنین تغییری می‌تواند به خاطر کارایی بیشتر انرژی های پاک،الکتریسیته تجدیدپذیر و تولید ۲۴ میلیون شغل بلندمدت، به معنای مصرف کمتر انرژی در سطح جهان باشد.
آخرین نقشه راه برای آینده‌ای با ۱۰۰ درصد مصرف انرژی‌های تجدیدپذیر توسط مارک جیکوبسون و ۲۶ همکارش در دانشگاه استنفورد تدوین شد که تخصصی‌ترین رویکرد جهان شمول به این مساله تاکنون به شمار می‌رود. در این نقشه، تغییراتی که این کشورها می‌توانند در زیرساخت‌های خود برای استفاده ۱۰۰ درصدی از انرژی باد، آب و خورشیدی تا ۲۰۵۰ انجام دهند مشخص شده است. گذار به چنین مرحله‌ای به معنای صرفه‌جویی در انرژی و تولید ۲۴ میلیون شغل ثابت و نیز کاهش ۴ تا ۷ میلیون مرگ سالانه بر اثر آلودگی هوا خواهد بود. تثبیت قیمت انرژی و صرفه‌جویی ۲۰ هزار میلیارد دلار در بخش هزینه‌های سلامت و هزینه‌های ناشی از تغییرات اقلیمی از دیگر مزایای تحقق این امر است.
چالش گذار به موقع جهان به سوی آینده‌ای با کربن کمتر برای اجتناب از تشدید گرمایش جهانی و خود کفا کردن کشورها در تولید انرژی مورد نیاز خود، یکی از بزرگترین چالش‌های عصر حاضر است. نقشه راه‌هایی که توسط گروه جیکوبسون تهیه شده، یکی از راهکارهای احتمالی پایان این چالش است. آنها منابع خام در دسترس برای تولید انرژی‌های تجدید پذیر، تعداد ژنراتورهای بادی، آبی و خورشیدی مورد نیاز برای تولید ۸۰ درصد انرژی تجدیدپذیر تا ۲۰۳۰ و ۱۰۰ درصد تا سال ۲۰۵۰ را برای هر یک از این ۱۳۹ کشور محاسبه کردند. همچنین برآورد کردند که این منابع انرژی به چه میزان زمین و چه مساحتی از پشت بام‌ها نیاز خواهند داشت و اینکه چگونه این رویکرد تقاضای انرژی و هزینه‌ها را در مقایسه با سناریوی ادامه وضع موجود کاهش خواهد داد.
جیکوبسون مدیر برنامه اتمسفر و انرژی دانشگاه استنفورد و یکی از پایه‌گذاران پروژه Solutions Project است که یک پروژه غیرانتفاعی است و به آموزش مردم و سیاست‌گذاران درباره گذار جهان به وضعیت استفاده ۱۰۰ درصدی از انرژی پاک و تجدیدپذیر می‌پردازد. او می‌گوید: “افراد و دولت‌ها می‌توانند رهبری این تغییرات را بر عهده بگیرند.
سیاست‌گذاران معمولا تا موقعی که دلایل منطقی علمی پشت طرحی نباشد که بتواند نشان دهد آن طرح امکان پذیر است، نمی‌خواهند کاری انجام دهند و این کاری است که ما می‌خواهیم انجام دهیم. سناریوهای دیگری هم موجود است. ما نمی‌خواهیم بگوییم این تنها راهی است که می‌توانیم انجام دهیم اما داشتن یک سناریو به مردم جهت می‌دهد”.
این محققان در این تحلیل‌ها به‌ویژه بخش‌های برق، حمل و نقل، گرمایش/ سرمایش، صنعت و کشاورزی هر کشور را بررسی کردند. این تحقیق نشان داد از بین این ۱۳۹ کشور – که اطلاعات آنها از طریق آژانس بین‌المللی انرژی موجود و در دسترس بود و در مجموع ۹۹ درصد از گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند، کشورهایی که جمعیت بیشتری نسبت به مساحت خود دارند (مثل آمریکا، چین و اتحادیه اروپا) کار راحت‌تری برای گذار به استفاده صد درصدی از انرژی‌های تجدیدپذیر پیش‌رو دارند.
این نقشه راه پیش‌بینی می‌کند که در نتیجه این گذار، مزایای زیادی نصیب کشورها می‌شود. مثلا با حذف نفت و گاز و اورانیوم، انرژی مربوط به فعالیت در چاه‌های نفت و گاز، حمل و نقل و تصفیه این سوخت‌ها نیز از بین می‌رود که از این راه ۱۳ درصد از تقاضای بین‌المللی به انرژی کاسته می‌شود. از آنجا که برق نسبت به سوخت‌های فسیلی کارایی بیشتری دارد، ۲۳ درصد از تقاضای انرژی هم از این طریق از بین می‌رود.
جیکوبسون می‌گوید: “آنچه تحقیق ما را از سایر مطالعات انجام شده در این زمینه، متمایز می‌کند این است که ما نه تنها فواید این تغییر در انرژی مصرفی جهانی را در کاهش انتشار کربن برای کاستن از تغییرات اقلیمی محاسبه کرده‌ایم بلکه مزایای آن در کاهش آلودگی هوا، ایجاد شغل و کاهش هزینه ها را هم در محاسبات خود لحاظ کرده‌ایم”.
برخی صاحب‌نظران به خاطر در نظر گرفته نشدن انرژی هسته‌ای، زغال پاک و سوخت‌های زیستی در این محاسبات از این تحقیق انتقاد کرده‌اند؛ اما محققان سوخت هسته‌ای را آگاهانه به حساب نیاورده‌اند زیرا بین شروع به ساخت نیروگاه هسته‌ای تا راه‌اندازی آن ۱۰ تا ۱۹ سال فاصله است که هزینه بسیاری در پی دارد همچنین خطر پسماندهای هسته‌ای هم زیاد است.
همچنین به خاطر سرمایه‌گذاری گسترده‌ای که لازم است تا کشورها را به اهداف مطلوب برساند، انتقادهایی مطرح شده است. جیکوبسون می‌گویدکه هزینه کلی برای جامعه یک چهارم مقدار هزینه‌ای است که اکنون با استفاده از سیستم انرژی‌های فسیلی در حال پرداخت آن هستیم.
مارک دلوچی محقق در موسسه مطالعات حمل و نقل در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی می‌گوید: “به نظر می‌رسد می‌توانیم از این سیستم که انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صفر می‌رساند، منافع اجتماعی زیادی به دست آوریم. یافته‌های ما نشان می‌دهد که مزایای این امر چنان زیاد است که باید در گذار به انرژی تجدیدپذیر بادی، آبی و خورشیدی و حذف سوخت‌های فسیلی تا جایی که می‌توانیم شتاب کنیم”.
