سافت استارتر

همانطور كه از نامش پيداست وسيله اي است جهت راه اندازي الكتروموتورها بصورت نرم و تدريجي. 

با سافت استارتر نمي توان همه موتورها را راه اندازي كرد؟چون موتورها تنوع زيادي دارند و سافت استارتر براي گونه خاصي از آنها مناسب است اين موتورها درصنعت به موتورهاي سه فاز القائي يا قفس سنجابي معروفند.مامي توانيم موتور سه فاز را مستقيماً به برق سه فاز زده و راه اندازي كنيم. به اين روش راه اندازي،‌راه اندازي مستقيم يا Direct Online و يا DOL مي گويند اگر شما مستقيماً موتور را به برق سهفاز وصل كنيد. هيچ كنترلي در راه اندازي آن نخواهيد داشت. در حاليكه سافتاستارتر به شما امكان كنترل پريود راه اندازي را مي دهد.در خيلي از اوقات ما نيازي بهاعمال نظارت و كنترل در راه اندازي موتور نداريم. مثلاً در خيلي ازكاربردهاي با موتورهاي توان پايين . اما هنوز موارد زيادي هم وجود دارندكه بايد راه اندازي با كنترلهاي مناسب صورت بگيرد.بايد توجه كنيم كه هنگام راهاندازي يك موتور سه فاز يك سري اتفاقات الكترويكي و مكانيكي رخ ميدهد كهمتفاوت از حالت كار دائم موتور پس از راه اندازي است مثلاً در هنگام راهاندازي موتور جريان خيلي بيشتري نسبت به حالت دائم آن از شبكه مي  كشد.اگر موتور كوچك باشد اشكال خاصي ايجادنمي شود ولي اگر موتور بزرگ باشد ممكن است، اين جريان زياد را برق كارخانهنتواند براحتي تأمين كند.،‌مثلاً كشيدن جريان ناگهاني زياد از برق كارخانه ممكن است باعث افتولتاژ لحظه اي شده و در كار ساير تجهيزات برقي و الكترونيكي اختلال ايجادشود.

پس راه انداز نرم موتور وسيله اي است كه جريان راه اندازي موتور را كاهش مي دهد؟ 

در واقع ما با تنظيم سافت استارتر  soft starter جريان راه اندازي موتور را به ميزان مورد نياز محدود مي كنيم واجازه كشيدن جريان هاي زياد را از برق كارخانه به موتور نمي دهيم. يكي از قابليتهاي اصلي راه انداز نرمموتور محدود كردن جريان راه اندازي است ولي هنوز راه انداز نرم قابليتهاي ديگري نيز دارد.  

 مفهوم “نرم” در راه انداز نرم موتور چيست؟ 

مفهوم “نرم” به ويژگيهاي متفاوتي دلالت مي كند. مثلاً نرم به اين معناست كه جلوي تنشهاي الكتريكي و مكانيكي گرفته ميشود.ازسوي ديگر نرم به اين معناست كه موتور تدريجا” دور ميگرد و به دور اسمي خودمي رسد. به صورت طبيعي مدت زمان راه اندازي در هنگام استفاده از سافتاستارتر بيشتر از حالت اتصال مستقيم موتور به شبكه است.به عبارت ديگر سافت استارتر جلوي فشارهاي وارده به موتور را در هنگام راه اندازي مي گيرد؟ 

يك مثال :. حتماً گاهي اوقات در خيابان بعضي جوانها را در هنگام Take Up ديده ايد! و فشار زيادي كه به لاستيكها و موتور وارد ميشود را حس كرده ايد ! وقتي موتور را مستقيماً به برق وصل مي كنيم شرايط راه اندازي شباهت به Take Up ناگهاني اتوموبيل دارد . بديهي است كه شما اتومبيل خود را به اين صورت راهاندازي نمي كنيد بلكه با كنترل مناسب سرعت خودرو را بتدريج افزايش مي دهيدو آنرا به سرعت مطلوب مي رسانيد.به اين ترتيب عمر مفيد موتور واتصالات و كوپلينگهاي مكانيكي و بار كاهش پيدا ميكند . چون راه اندازي تحتتنش هم به برق كارخانه فشار مي آورد و هم به لحاظ مكانيكي به اجزاي چرخندهفشار مي آورد و استهلاك آنها را بالا مي برد.مي توانيم بگوئيم كه راه انداز نرمموتور وسيله اي است جهت راه اندازي الكتروموتورهاي سه فاز بصورت كنترل شده؟ راه انداز نرم موتور خواصهاي ديگري هم دارد؟بسته به مشخصات طراحـي و كـاربرد،سافت استارتها متنوع بوده و قابليتهاي ديگري علاوه بر قابليت اصلي خود دارند.  سافت استارتها علاوه بر تفاوت درروشهاي مختلفي كـه براي راه اندازي اعمال مي كنند. در ميزاني كه موتور وخود را حفاظت مي كنند هم تفاوت دارند. مثلا يك راه انداز نرم موتور پشرفتهمي تواند به طور كامل موتور را در مقابل هر نوع خطا حفاظت كند. سافت استارتر كارهائي از قبيل بـي متـال و كنترل فاز و……. را نيز انجام مي دهدو حفاظت هاي بيشتري را نيز مي تواند اعمال كندبصورت مدار الكترونيكي از يك راه انداز نرم چگونه استفاده مـي شود. به اين شكل نگاه كنيد. نخست برق سه فازبه سافت استارتر وارد مي شود و خروجي سه فاز سافت استارتر به وصل مي شود. در يك كاربرد ساده با استفاده از پانل روي دستگاه ، موتور استارت مي شود. موتور بر اساس تنظيمات از پيش انجام گرفته دور مي گيرد و در يك زمان مشخصبه دور نامي خود مي رسددراينجاست كه ماموريت اصلي آن تمام شده است و فقط وظيفه آن حفاظت از موتور است. سافت استارتر كار كنتاكتور ورودي موتور را نيز انجام مي دهدكه بستگي به مدل سافت استارتر دارد.بطوركلي سافت استارترها به دو نوع بيسيك و مجهز تقسيم مي شوند.۱- در مدلهايبيسيك يك كنتاكتور باي پاس با سافت استارتر پارالل مي شود كه پس از راهاندازي موتور كنتاكور مذكور عملاً  سافت استارتر را باي پس كرده و از مدارخارج مي كند.۲- اما در مدلهاي مجهز كنتاكتور باي پس خارجي مورد نياز نيست. بطور مثال در سافت استارترهاي Aucom  مدل Csxi كنتاكتور باي پس وجود دارد ولي مدلهاي IMS2 همواره در مسير مي مانند البته قابليّت گذاردن كنتاكتور باي پس را با حفاظت كامل موتور دارند.باي پس ؟يعني آنرا از مدار خارج كنيد و از مسيرديگري برق موتور را تأمين كنيد به عبارتي يك كنتاكتور بصورت موازي با سافتاستارت نصب مي شود. و اين كنتاكتور پس از راه اندازي موتور توسط خود سافتاستارت تغذيه شده و كنتاكتهاي آن وصل مي شود و برق بطور مستقيم به موتوراعمال مي شود.با توجه به اينكه جريان از مسير خارج ازسافت استارت به موتور وصل ميشود. سافت استارت چگونه موتور را در مقابلاضافه جريان حفاظت مي كند؟يك مدار ابتدائيسافتاستارت نمي تواند موتور را در مقابل اضافه جريان حفاظت كند، در واقع يكسافت استارت مجهز به راحتي اين كار را انجام مي دهد. قبلاً گفتيم كه سافتاستارتها مدلهاي مختلفي دارند. شرح يك مدار سافت استارتر مجهز ؟برق سه فاز بهورودي سافت استارت وارد ميشود و مجدداً از آن خارج ميشود در بين راهترانسهاي اندازه گيري جريان قرار دارد . بنابراين سافت استارت با كمك آنترانسها دقيقاً جريان موتور را اندازه مي گيرد. از آن كاملتر سافتاستارتهاي كاملاً مجهز هستند كه اساساً در آنها نياز به نصب كنتاكتورخارجي نيست. ساير حفاظتهاي يك سافت استارت پيشرفته.سافت استارتهاي IMS2 ساخت شركت Aucom  نمونهاي از سافت استارتهاي پيشرفته است اين سافت استارت نياز به كنتاكتور بايپس ندارد( در صوتيكه كنتاكتور باي پس اضافه كنيم حفاظت انجام مي دهد) وقادر است موتور را در مقابل اضافه جريان، بر اساس يك مدل گرمائي از موتورحفاظت كند. از سوي ديگر اگر موتور داراي ترميستور حفاظتي باشد ميتوان آنرا به سافت استارت متصل نمود و سافت استارت، موتور را در مقابل قطع شدنفاز ورودي و يا بهم خوردن توالي فازها و همچنين عدم تقارن جريانهاي سه فازحفاظت مي نمايد.وظايف بي متال و كنترل فاز را سافت استارت تقبل نمود.علاوه بر آن سافت استارت مدل IMS2 شركت IMS2 مي تواند با كنترل گشتاور، نيروي دوراني روي شفت و ساير آسيبهاي مكانيكي، محدود نمايد. (ELectronic shearpin) يا سافت استارت IMS2 در صورت بي بار شدن ناگهاني موتور نظير مواقعي كه تسمه پاره مي شود و يا ساير اشكالات مكانيكي را سنس كرده و هشدار متناسبي مي دهد. حفاظت سافت استارت IMS2 ازخود؟

براي مثال IMS2 شركت Aucom  خودش را در مقابل سوختن SCR ، اشكالات مدار قدرت ، گرم شدن هيت سينگ و يا طولاني شدن زمان راه اندازي حفاظت مي كند.سافت استارت را نمي توان براي راه اندازي همه موتورهاي سه فاز و با هر باري استفاده نمود.چون راه اندازيهاي نرم موتور براي همهبارها و موتورها مناسب نيستند. و معمولاً لازم است با يك متخصص مربوطه مشورت شود.

يك راه انداز براي اينكهبتواند جريان راه اندازي را محدود كند ولتاژ را كاهش مي دهد، كاهش ولتاژباعث كاهش گشتاور راه اندازي موتور ميشود . منظور از گشتاور راه اندازي،نيروي دوراني مورد نياز جهت كندن بار و به چرخش در آوردن آن مي باشد. بنابراين اگر بار طوري باشد كه گشتاور راه اندازي(يا نيروي دوراني راهاندازي)بالائي نياز داشته باشد عملاً با راه انداز نرم موتور نميتوان آنبار را راه اندازي نمود.چگونگي تشخيص راه انداز نرم براي كاربرد مورد نظر خيلي هم نگران كننده نيست. طبيعتبسياري از بارها طوري است كه گشتاور راه اندازي كمي دارند. براي مثال فنها، كمپرسورها و پمپ ها بارهاي ايده آل براي راه اندازي با سافت استارت ميباشند. اينها در مقياس وسيعي در كارخانجات مورد استفاده قرار مي گيرند.سافت استارت براي راه اندازي كليه پمپ ها و فن ها جوابگو است ولي ممكن است گاهي اوقات بررسيهاي ديگري نيز مورد نياز باشد. ولي بصورت كلي اين برداشت درست است.

چگونگي راه اندازي پمپ توسط سافت استارت؟ 

اولاً در هنكام راه اندازي جريان را به ميزان زيادي محدود ميكندبدين ترتيب تنشهاي الكتريكي وارده به شبكه و موتور را ميگيرد.حتماتوجه دارد كه جريان راه اندازي يك موتور با اتصال مستقيم آن به شبكه حدود ۶ برابر جريان اسمي موتور است. يعني يك موتوري كه جريان اسمي آن۱۰۰A است در هنگام راه اندازي با اتصال مستقيم به شبكه ۶۰۰A از شبكه جريان ميكشد. ثانياً سافت استارت گشتاور (نيروي دوراني) اضافي رابه موتور و پمپ محدود نموده و جلوي خيلي از مشكلات مكانيكي و استهلاك بعديرا مي گيرد. در بعضي از پمپها مثل پمپهاي شفت و غلاف كه در آبياري استفادهميشوند قطعات چرخنده زيادي وجود دارد. تنشهاي مكانيكي هنگام راه اندازي ميتواند عمر آنها را كاهش دهد در بعضي از كاربردها مثل چاههاي عميق آّبكشاورزي، با استفاده از سافت استارتر و دور گرفتن دريجي موتور و پمپ ازتلاطم دوراني ناگهاني آب در داخل چاه مي توان جلوگيري نمود. اين تلاطمهامي توانند به جداره برخي از چااههاي عميق كه ماسه اي هستند آسيب برساند وعمر مفيد چاه را كاهش دهد.‌بامحدود كردن سرعت راه اندازي در پمپها پديده كاويتاسيون راه اندازي هم تحتكنترل در مي آيد.

برزین الکترونیک فروش و خدمات پس از فروش سافت استارتهای دانفوس و سانترنو