تصفیه فاضلاب بیمارستان

خطرات عدم تصفیه فاضلاب بیمارستانی

مطلبی که کاملا واضح است این است که فاضلاب بیمارستانی ، منبع اصلی انواع زباله های دارویی دارای مقادیر زیادی از مواد شیمیایی می باشند که به عنوان میکرو آلاینده های بسیار قدرتمند عمل میکنند و تاثیرات کشنده ای انواع موجودات زنده میتوانند داشته باشند. این یک خطر بسیار جدی برای سلامت انسان و محیط زیست محسوب می شوند.
 مشکلات ناشی از انواع مختلفی از مواد شیمیایی موجود در فاضلاب بیمارستانی مربوط می شود به گروههای مختلفی از جمله آنتی بیوتیک ها، x ray contrast media ،ضد عفونی کننده ها و انواع داروها. مقادیر کمی ازمواد مختل کننده ی هورمونها نیز همراه با دیگر باقیمانده های دارویی از طریق سرویسهای بهداشتی بیمارستانها به سیستم فاضلاب عمومی وارد می شوند. به بیان دیگر میتوان گفت که فاضلاب بیمارستانها دارای ترکیبی متشکل از فاضلاب خانگی، فاضلاب صنعتی، فاضلاب ناشی از فعالیت مراکز پزشکی و همچنین بخش رادیوتراپی (که حاوی مقادیر قابل توجهی ترکیبات ازته ناشی از دفع داروهایی با پایه آمینو اسید که در نتیجه ی مقادیر بالای TKN پدیده نیتریفیکاسیون دچار اختلال خواهد شد) و مقادیر بالای فسفر (در نتیجه ی مصرف بیش از حد مواد شوینده) خواهد بود. بنابراین برای تصفیه این نوع فاضلاب که دارای ترکیبی بسیار پیچیده تر از فاضلابهای معمول است نیاز به تجهیزات خاص خواهد بود.
از سوی دیگر در صورت عدم مدیریت انواع فاضلابهای بیمارستانی ، محیط زیست دچار صدمات جبران ناپذیری خواهد شد. این در حالی است که در كشورهای درحال توسعه همچنان اغلب بيمارستانها فاقد سیستمهای تصفيه فاضلاب بیمارستانی هستند و پسابهای بيمارستانی اغلب به داخل سيستم جمع آوری فاضلاب شهری بدون انجام مراحل تصفيه ای تخليه می شوند. در ادامه این روند معیوب ، سيستمهای جمع آوری فاضلاب شهری هم بدون انجام مراحل تصفيه پيشرفته فاضلابها را به داخل رودخانه ها، درياچه ها و اقيانوس ها تخليه میکنند. علاوه بر این تصفیه فاضلاب های بیمارستانی به صورت مدیریت نشده نیز خطراتی را به دنبال دارد زیرا لجن و پسابی كه در طی تصفيه فاضلابهای بيمارستانی توليد می شود، می تواند علاوه بر خطرات شيميايی، خطر بالقوه انتقال بيماريهای عفونی را نیز به همراه داشته باشد. با توجه به موارد بالا و خطرات جدی که از آنها یاد شد، بسیار ضروری به نظر میرسد که خروجی فاضلاب بیمارستانها به دقت مورد بررسی قرار گرفته شود و تمهیدات لازم برای جلو گیری از ورود فاضلاب بیمارستانی بدون تصفیه به محیط زیست اندیشیده شود. به این ترتیب میتوان از دفع آنها به آب های سطحی و زیر زمینی که موجب آلودگی و در نتیجه اشاعه بیماری در بین افراد سالم جامعه می شود جلو گیری شود.
علاوه بر ترکیبات شیمیایی بسیار قوی، مقاوم و مضری هم چون آنتی بیوتیک، مواد بیهوشی، ضد عفونی کننده، پلاتینیوم، جیوه و… فاضلاب بیمارستان حجم زیادی انگل بیماری زا، باکتری مقاوم به آنتی بیوتیک، ویروس و پریون همراه خودبه محیط وارد می کند. از این رو فاضلاب بیمارستانی می بایست چه درکشورهای صنعتی و پیشرفته و چه درحال توسعه به عنوان فاضلابی خاص و جدی تر از باقی پسابها در نظر گرفته شود. بار دیگر لازم به ذکر است که انواع مختلف فاضلاب بیمارستانی دارای ترکیباتی بسیار پیچیده و خطرناک هستند و قبل از تخلیه آنها در محیط نیاز ضروری به تصفیه مناسب و استاندارد آن وجود دارد.

تصفیه فاضلاب بیمارستانی : قوانین و ملزومات

همانطور که ذکر شد همچنان در بسیاری از نقاط جهان استانداردسازی و قوانین تصفیه فاضلاب بیمارستانها هنوز به درستی اجرا نمی شوند.
البته در حال حاضر طبق مراحل زیر اقداماتی جهت از بین بردن آلاینده های سمی همچون آنتی بیوتیک ها، سیتوستاتیک ها و هورمون ها انجام شده است:
– بیوراکتور غشایی MBR قبل از تصفیه
– اکسیداسیون از طریق ازن
– فرایند اکسیداسیون پیشرفته (O3+H2O2)
– پودر کربن فعال (PAC) و کربن گرانول فعال (GAC)
بر طبق تحقیقات انجام شده توسط کارشناسان این روشها می توانند راهی موثر جهت تصفیه فاضلاب بیمارستانی باشد.

متاسفانه علیرغم فشارهایی که سازمان محیط زیست برای احداث سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستانی در مراکز دولتی یا بخش خصوصی وارد کرده است، اما همچنان پیشرفت قابل توجهی در این زمینه مشاهده نمیشود. یکی از دلایل این امر مهم شاید عدم تخصیص بودجه کافی برای احداث باشد اما دلیل مهم دیگر عدم وجود پارامترهای طراحی برای تصفیه‌خانه فاضلاب می‌باشد. فاضلابها از نقطه نظر داشتن میکروارگانیسم‌های بیماریزا دارای اهمیت ویژه‌ای هستند.

با توجه به اینکه بیمارستانها ممکن است موادشیمیایی خطرناك، مواد دارویی و ایزوتوپ های رادیواکتیو مصرف نمایند باید ضمن ارایه آموزشهاي لازم به پرسنل مربوطه، از تخلیۀ این مواد به شبکه جلوگیری شود. این آموزشها باید از طرف بیمارستان ها و با همکاری شرکت آب و فاضلاب استانی ارایه گردد.
درصورتیکه مراکز تحقیقات پزشکی و یا بیمارستان های تخصصی ویژه ای در سطح شهر وجود داشته باشد که کیفیت فاضلاب آنها با کیفیت فاضلاب شهری متفاوت و احتمالاً حاوی مواد سمی، رادیواکتیو و یا مواد بازدارنده رشد میکروبی به میزان غیرمتعارف باشد، ضروری است موارد به شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور منعکس تا به صورت خاص اتخاذ تصمیم گردد.