تکنولوژی اجراء در سدهای خاکی

«تکنولوژی اجراء در سدهای خاکی »

مقدمه :

ابتدا مراحل مقدماتی پروژه شامل تحویل زمین ، ارائه برنامه زمان بندی ، ابلاغ تقشه ها ، احداث راههای دسترسی ، تجهیز اولیه کارگاه ، تامین ماشین آلات لازم و … انجام می گردد سپس عملیات اجرائی اصلی آغاز می گردد.

فضاهای معمول تجهیز کارگاه در یک پروژه سدسازی عبارتند از :

– ساختمان های اداری شامل دفاتر ریاست کارگاه، ریاست دستگاه نظارت، دفتر فنی نظارت، دفتر فنی پیمانکار ، اتاق جلسات، سالن اجتماعات، نمازخانه ، سرویسهای بهداشتی ، دفاتر امور اداری ، امور مالی ، امور پشتیبانی، دبیرخانه ، مخابرات و …

– ساختمان کمپ مسکونی شامل خوابگاه مدیران ومهندسان ، خوابگاه کارمندی و کارگری ، انبار کمپ ، آشپزخانه و …

–  ساختمانها و تاسیسات اجرایی شامل : رختکن و اتاق استراحت مهندسین وکارگران ـ انبارها ـ آزمایشگاه ـ تعمیرگاه ماشین آلات ـ کارواش ـ بچینگ وتاسیسات وابسته مانند کولینگ و یخ‌سازها ـ ساختمان‌های واحد برق ، تراشکاری، کارگاه چوب، کارگاه فلز ، سوله آرماتوربندی، انبار ناریه واتاق پرسنل آتشباری، پمپ بنزین، اتاقهای پرسنل ماسه شویی و سنگ شکن وپست برق، باسکول ، سیلوی سیمان و انبار آن، کمپرسورخانه، سایبان دیزل ژنراتور، منبع آب ، منبع سوخت، ساختمان بهداری، ایمنی وآتش نشانی، تیرهای چراغ برق، سپتیک‌ها وغیره .

محل هر یک از آیتمهای فوق که در پلان جانمایی کارگاه مشخص می شوند باید به نحوی باشند که در مسیر جاده یا محل احداث سازه‌های وابسته قرار نگیرند .

عملیات اجرایی سد:

با توجه به اسناد ارزیابی آیتمهای اجرایی یک سد عبارتند از :

۱-حفاری پی و تکیه گاه سد وتحکیمات ،

۲- احداث دیوار آب بند و پرده آب بند،

۳- حفاری پی سرریز و آبگیر ،

۴- خاکریزی بدنه سد ونصب ابزار دقیق،

۵- بتن ریزی سرریز و آبگیر که در ذیل روش اجرای آنها خواهد آمد .

– حفاری پی سد وتکیه‌گاههای جناحین :

کلا” عملیات خاکی مانند خاکبرداری وحفاری وابستگی زیادی به ماشین آلات دارد. بلدوزر ، لودر ، کمپرسی، بیل مکانیکی، دامتراک، دریل واگن ، جک هَمِر، از انواع ماشین آلات کاربردی در عملیات خاکی هستند .

یکی از مسائلی که در اجرای پروژه‌ها باحجم خاکبرداری زیاد مطرح است تعیین محل دپوی خاکهای حاصل از حفاری وخاکبرداری است که باید قبل از شروع عملیات با هماهنگی دستگاه نظارت، محل دپو مشخص گردد .

الف ـ‌ خاکبرداری پی :

حفاری وخاکبرداری پی تا جایی ادامه پیدا می کند که به لایه نفوذ ناپذیر مانند سنگ برسیم. با توجه به اینکه در پروژه‌های سدسازی معمولا” سطح آبهای زیرزمینی بالا می‌باشد اگر در حین خاکبرداری به آب رسیدیم با تعریف ایستگاههای پمپاژ و اجرای زهکش‌ها و سپس لجن برداری توسط بیل مکانیکی عملیات حفاری را ادامه می دهیم. اگر در کار لجن برداری با مشکل مواجه شدیم می توان اندکی خاک خشک به لجن اضافه کرد و سپس آنرا با لجن میکس کرد و بعد اقدام به بارگیری وحمل نمود .

در حفاری پی سنگهای سست باید برداشته شود که بسته به حجم سنگ می توان از جک همر یا دریل واگن و انفجار نسبت به برداشتن سنگ اقدام کرد .

ب – حفاری تکیه گاه :

خاکبرداری و حفاری تکیه گاه نیز معمولا تا رسیدن به جنس مناسب مصالح ادامه پیدا می کند. در احداث سدها خاکبرداری تکیه گاه با شیب مناسب و مطابق طرح از مسائل مهم به شمار می رود.

در زمینهای خاکی عملیات خاکبرداری با بلدوزر و با هدایت مباشر عملیات خاکی بر اساس سرشیبهای پیاده شده توسط نقشه بردار انجام می شود تا شیب مناسب در خاکبرداری حاصل آید.

در زمینهای خاکی با حجم سنگی پایین و حفاری با جک همر باید همر دستگاه در زاویه مناسب قرار داشته باشد و در زمینهای سنگی که حجم سنگ بالا است و نیاز به انفجار دارد چالهای حفر شده  توسط دریل واگنها باید زاویه مطلوب را داشته باشد.

در خاکبرداری همواره باید توجه داشته باشیم که مسیرهای دسترسی را قطع نکنیم. همچنین باید مراقب بود تا با کسر حفاری مواجه نشویم چرا ممکن است بعدا اصلاح کم حفاری ها به دلیل عدم وجود دسترسی غیر ممکن گردد و عملیات اجرا نظم خود را از دست بدهد.

در جاهایی که حفاری و خاکبرداری بیشتر به علت محدودیتهای توپوگرافی مقدور نباشد یا هزینه بیشتری را موجب شود یا به هر دلیل دیگری نخواهیم حفاری ادامه پیدا کند با توجه به جنس و نوع مصالح ترانشه باید آنرا تحکیم کرد. تحکیمات با توجه به نوع پروژه ، جنس مصالح و زمین ، موقعیت سنگها و واریزه ها انواع مختلفی دارد:

استفاده از بتن پاشی در یک یا دو لایه بیشتر ، بستن مش در لایه های شاتکریت (بتن پاشی) توسط سیم انتظار استفاده از راک بولتها وانکرها و تزریق تحکیمی دوغاب سیمان ( در صورت نیاز جهت مهار قطعات سنگی ترانشه) استفاده از دیوار حائل بتنی یا سنگی و غیره.

در پروژه های سد سازی برای اینکه جلوی آبهای نشتی از زیر بدنه سد را بگیرند باید پی سد را در برابر آب در حد قابل قبول نفوذ ناپذیر نمایند. این کار معمولا بوسیله تزریق دوغاب سیمان به لایه های زیر پی سد در زیر هسته رسی انجام می شد که به احداث پرده آب بند یا پرده تزریق معروف می باشد.

در سد خاکی با هسته رسی و دیوار آب بندی ، اگر منظور احداث دیوار آب بند به منظور آب بندی پی سد باشد می توان از مطلب زیر استفاده کرد.

احداث دیوار آب بند در پی سد:  

اگر به دلیل سست بودن و تخلخل زیاد لایه های ریزپی از نظر زمین شناسی ، روش پرده تزریق کارایی لازم را نداشته باشد ذیل عمل خواهیم کرد:

ابتدا مقدمات کار یعنی احداث حوضچه گل ، دیوارهای راهنما و سکوی حفاری می بایست انجام شود.

احداث حوضچه ها : ابتدا حوضچه های گل تازه ، گل کارکرده ، آب تازه و ایستگاه پمپاژ ساخته     می شوند. ابعاد حوضچه های گل بر اساس عمق پانل و مشخصات خاک بستر تعیین می گردد. با تکمیل حوضچه ها کار نصب لوله و پمپ انجام می شود.

ساخت دیوارهای راهنما :به منظور هدایت و کنترل کاتر دستگاه حفاری ، دیوارهای زوج راهنما با بتن ساخته می شوند.

برای سکوی حفاری نیز یک پلتفرم یا محل صافی را خاکبرداری یا خاکریزی با غلظت می کوبند تا دستگاه حفار در آنجا قرار گیرد.

حفاری پانلهایی به عمق حداکثر ۸۷ متر و عرض حدود ۸/۰ متر و طول ۴/۲ متر توسط دستگاه   هیدرو فرز انجام می شود. پانلها به صورت اولیه و ثانوی حفاری می شوند به این طریق که بین پانلهای اولیه حفاری شده ، پانلهای ثانویه حفاری می شوند تا یکپارچگی دیوار آب بند تامین گردد یعنی به صورت یک در میان اولیه و ثانویه حفر می شوند. در هنگام حفاری ، مصالح حاصل از حفاری بهمراه گل حفاری به واحد تصفیه گل هدایت شده و پس از جدایش مصالح از گل حفاری ، دوباره گل حفاری به داخل پانل هدایت می شود. گل حفاری در اصل کار تامین پایداری ترانشه حفاری شده را انجام     می دهد.

در حین حفاری مشخصات گل دائما توسط آزمایشگاه کنترل می گردد. با اتمام عملیات حفاری عملیات بتن ریزی توسط لوله ترمی آغاز می شود. بتن ریزی در شرایطی صورت میگیرد که پانل از گل حفاری پر است. بر اساس مشخصات طرح پانلها بر اساس بتن پلاستیک (بتن بنتونیت دار) یا بتن سازه ای پر می شوند. بتن پلاستیک از مقاومت فشاری کم ولی مدول ارتجاعی و نفوذ ناپذیری بالایی برخوردار است.

در پروژه هایی که از دیوار باربری بالایی انتظار می رود قبل از بتن ریزی ابتدا قفسه آرماتور نصب   می شود در غیر این صورت در دیوار آرماتور به کار نمی رود.

خاکریزی بدنه سد :

یکی از مهمترین مسائل در پروژه‌هایی که حجم خاکریزی زیادی نیاز دارد تامین محل قرضه مناسب میتواند در تسریع کار واقتصادی کردن آن نقش اساسی داشته باشد. وجود معادن مانند معدن رس در سدهای خاکی در نزدیکی محل پروژه می‌تواند به توجیه پذیر بودن پروژه از لحاظ اقتصادی کمک کند. برای تامین سایر انواع مصالح در سدهای خاکی مانند فیلتر وزهکش، ترانزیشن ، سنگریزه و ریپ رپ راههای مختلفی موجود است بعنوان مثال برای تامین فیلتر وزهکش احداث پلانهای ماسه شویی معمولا” اجتناب ناپذیر است . همچنین ممکن است مثلا” برای تامین سنگریزه از مصالح حاصل از انفجارات معادن سنگ وسنگبرداری های پروژه استفاده شود که این موارد بستگی به نوع مصالح بدنه سد و جنس زمین اطراف آن دارد .

یکی از مبناهای اصلی شروع خاکریزی سدها اجرای خاکریز آزمایشی است که می تواند همزمان با حفاریهای پی سد انجام شود. هدف از اجرای خاکریز آزمایشی مشخص نمودن مقدار Maxتراکم مصالح موجود به وسیله تغییرات درصد رطوبت، ضخامت لایه، تعداد عبور غلتک، نوع غلتک، سرعت غلتک، وزن غلتک می باشد .

– آماده سازی بستر پیش از خاکریزی :

قبل از اجرای خاکریزی، بستر وپی باید از نظر مشخصات فنی به تایید دستگاه نظارت برسد وهر قسمت از بستر آماده خاکریزی شده توسط پیمانکار تحویل بستر به نظارت انجام شده و صورتجلسه شود. سپس دستگاه نظارت اقدام به دادن مجوز خاکریزی می‌کند. قبل از اجرای هسته رسی لازم است تا چاله‌ها توسط بتن پرکننده پر شود. عیار بتن پرکننده بسته به نوع پروژه از ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب متغیر است . سپس به جهت محافظت از هسته رسی بتن ریزی هسته رسی که به بتن پلت فرم معروف است اجرا می شود که عیار آن بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم می باشد .

در برخی پروژه‌ها با توجه به نوع پروژه ممکن است تکیه گاه در محل هسته رسی نیز بتن پاشی (شاتکریت) شده ویا بتن پلت فرم کف به تکیه گاه ها گسترش یابد.

– خاکریزی رس :

رعایت مشخصات مصالح و رسیدن به تراکم لازم خاکریزی از مهمترین مشخصات فنی سدهای خاکی است. نوع مشخصات فنی مصالح با توجه به جنس مصالح متفاوت است بعنوان مثال در هسته رسی مشخصاتی مانند دانه بندی ، PI و LL ،در صد نفوذپذیری مصالح ، مقاومت قطعات سنگ،درصد ریز الک ۲۰۰،ارزش ماسه‌ای SE و PI مد نظر می باشد.

رس اتصال یعنی رسی که در مجاورت پی یا تکیه‌گاهها است نیز مشخصات خاصی دارد خصوصا” حد خمیری آن باید طبق مشخصات فنی رعایت گردد .

روش اجرا با توجه به نوع مصالح متفاوت است به این ترتیب که محل آبدهی مصالح ، نوع غلتک، ارتفاع لایه‌های خاکریزی، درصد تراکم لازم، نوع آزمایش دانسیته .

رسی که بعنوان هسته نفوذناپذیر سد اجرا می شود ابتدا باید عمل آوری شود یعنی یکسری کارهایی روی رس انجام شود تا آماده ریختن وتراکم گرفتن حداکثر شود افزودن آب به رس در محل عمل آوری از نظر اقتصادی به صرفه‌تر است . در عمل آوری ، ابتدا محل کرت‌های عمل آوری توسط نقشه‌بردار پیاده می شود. سپس رس از معدن به محل عمل آوری توسط کمپرسی‌ها حمل شده درمحل عمل آوری دپو می شود. بعد با بولدوزر خاک رس را پخش  ومیکس مینمایند.

آبدهی به مصالحی مانند رس در محل خاکریزی به دو شکل می تواند انجام شود :

۱– تانکر آبپاش

علمک‌هایی در ایستگاه پمپاژ  احداث میگردند وتوسط پمپ و لوله به روی باند خاکریزی هدایت شده وبا شیلنگ ولوله آبپاشی انجام می شود ویا در تانکرهای آبپاش پر شده و جهت رطوبت زنی به باند حمل میگردد.

مقدار اختلاف ارتفاع در باندهای خاکریزی بستگی به نظر نظارت ومشاور دارد. بعنوان مثال در سدهایی که هسته رسی مایل دارند لایه‌های پایین دست باید حدود ۵/۰ متر بالاتر از لایه‌های بالادست خود باشند تا مصالح هسته رسی روی هم بخوابند .

۲– حوضچه ذخیره آب در دپو رس :

حوضچه‌هایی درست می کنند و آب را داخل آنها می اندازند و آب آنقدر در این کرت‌ها می ماند تا ته نشین شود. سپس توسط بولدوزر خاک رس را میکس می‌کنند بعد از اینکه میکس کامل انجام شد رس عمل آوری شده، دپو می شودو توسط لودر بارگیری و توسط کمپرسی به محل خاکریزی هسته انتقال داده می شوند با این اقدام دیگر نیازی به آبدهی در محل خاکریزی برای رس وجود ندارد .

قبل از خاکریزی هرلایه باید بر آن لایه Order یا مجوز خاکریزی صادر شود. در مجوزهای خاکریزی باید تاریخ ، نوع مصالح، شماره لایه یا عرض وضخامت لایه، وضعیت ابزار دقیق، وضعیت مصالح در اتصال به تکیه‌گاه ، محل دقیق خاکریزی مشخص شده، نتیجه آزمایش دانسیته در آن ثبت می‌گردد و اگر نتیجه آزمایش مثبت بود مجوز خاکریزی لایه بعدی توسط نظارت صادر گردد . اگر نتیجه آزمایش دانسیته مثبت نباشد بستگی به مقدار دانسیته دو حالت اتفاق می‌افتد یا باید غلتک چند پاس دیگر لایه بکوبد یا مصالح نامرغوب باید جمع‌آوری شود و مصالح جدید با مشخصات فنی مطلوب ریخته و کمپکت شوند . شیب لایه‌های خاکریزی دائما” توسط نقشه بردار کنترل می گردد .

– ماشین آلات خاکریزی رس :

۱- بلدوزر ۲- گریدر  ۳ -غلطک پاجه بزی  ۴- آبپاش   ۵- لودر   ۶- کمپرسی

تعداد کمپرسی موردنیاز برای حمل رس وخاکریزی هرلایه بستگی به حجم لایه خاکریزی و فاصله معدن ومحل عمل آوری رس تا باند خاکریزی دارد.

خاکریزی فیلتر وزهکش وترانزیشن :

با توجه به مشخصات مصالح فیلتر وزهکش بدنه ، لاجرم جهت تامین دانه بندی  میبایستی مصالح خام رودخانه ای از محل معدن به سیستم ماسه شویی مستقر در کارگاه حمل گردد. از نظر اقتصادی مناسبترین محل نزدیکترین نقطه به بدنه سد در محلی که دسترسی به آب امکان پذیر باشد خواهد بود.

مصالح ترانزیشن نیز با توجه به اینکه نیاز به سرند مکانیکی خواهد داشت ،در محل معدن با نصب یک یا دو دستگاه سرند مکانیکی دانه بندی مصالح تامین شده وتوسط لودر بارگیری وبا کمپرسی به محل مصرف حمل میگردد البته لازم است پیش از حمل ، آزمایشات دانه بندی و رطوبت و غیره انجام وکیفیت مصالح کنترل ودر صورت تامین مشخصات فنی پس از اخذ مجوز لازم از نظارت حمل ومصرف گردد.

– ماشین آلات خاکریزی فیلتر وزهکش وترانزیشن :

۱- سیستم ماسه شویی ۲- بلدوزر ۳- لودر  ۴- بیل مکانیکی ۵- گریدر   ۶- غلطک صاف ۷ – کمپرسی

تعداد کمپرسی موردنیاز برای حمل وخاکریزی هرلایه بستگی به حجم لایه خاکریزی و فاصله معدن رودخانه ای  ومحل استقرار سیستم ماسه شویی تا باند خاکریزی دارد.

خاکریزی پوسته سنگی ( راکفیل و ریپ رپ ) :

مصالح سنگریز میبایستی از معادن معرفی شده استحصال گردد. روش استحصال در تامین مصالح وکیفیت آن موثر میباشد .برای همین میبایستی در بازگشایی معادن از نظرات کارشناسی بهره لازم بعمل آید.

با توجه ساختگاه معدن عمدتا استحصال مصالح با چالزنی وانفجار حاصل میگردد به این شکل که ابتدا پس از تمیز کردن سطح سنگها از خاک رویه ، چالزنی با دریل واگن ودر محل های که امکان انتقال دستگاه  نباشد چالهای دستی احداث میگردد.سپس توسط اکیپ آتشبار عمل خرج گذاری وشارژ چالهای حفاری شده انجام میگردد وپس از تامین امنیت وایمنی محل اقدام به آتشباری میگردد.

پس ازانجام آتشباری ، مصالح سنگی خرد شده توسط بلدوزر های توان بالا در محل مناسبی دپو میگردد. بر روی مصالح دپو شده آزمایشات دانه بندی انجام شده ودر صورت تامین دانه بندی و مشخصات فنی لازم بارگیری وحمل میگردد .البته به ندرت اتفاق می افتد که مصالح استحصالی تامین کننده شرایط مورد نیاز باشد براین اساس جهت تامین یکنواختی مصالح قلوه سنگهای بزرگتر از ۶۰ سانی متر توسط پیکور به قطعات کوچکتر خرد میگردد وسپس پس از تامین مشخصات لازم با تایید اوردر خاکریزی توسط نظارت بارگیری وبه محل خاکریزی حمل میگردد.

مصالح خاکریزی شده در باند توسط بلدوزر تسطیح وبا آبپاش آبپاشی میگردد سپس عمل تراکم توسط دو دستگاه غلطک صاف انجام میشود .تعداد پاس های عبوری براساس نتایج خاکریزی آزمایشی تعیین میگردد.

شیب بالادست سد های خاکی توسط تخته سنگهای بزرگ مرسوم به ریپ رپ ، سنگ چینی میگردد این سنگ چینی به دو صورت دستی ومکانیکی قابل اجرا میباشد .در روش دستی توسط کارگر با دیلم وتخماق ودر روش ماشینی بصورت دامپ مصالح در سطح خارجی بدنه ریپ رپ اجرا میگردد.

در هر حال تامین مصالح وروش خاکریزی آن باید به تایید دستگاه نظارت برسد.

– ماشین آلات استحصال و خاکریزی پوسته سنگی :

۱- بلدوزر ۲- دریل واگن ۳- کمپرسور ۴-بیل مکانیکی ۵- پیکور ۶- لودر ۷- غلطک صاف               ۸ –کمپرسی

اجرای پرده آب بند یا پرده تزریق :

۱- در اکثر پروژه‌های سد سازی ابتدا چالهای اکتشافی حفاری می شود وپس از کردگری و بررسی جنس لایه‌های زمین اقدام به تصمیم گیری درخصوص احداث پرده تزریق می‌شود.

۲- تزریق یکی از رشته‌های تخصصی ژئوتکنیک محسوب می شود .

۳- تعیین جزئیات روش اجرایی معمولا” از ابتکار پیمانکار نشأت می گیرد .

۴- پیمانکار لازم است در طی آزمایشهایی دوغابهای مختلف را مورد بررسی قرار دهد.

۵- طبیعت پنهان کارهای تزریق اقتضاء می کند که پیمانکار از کارهای انجام شده در هر مرحله نتیجه گیری وارزیابی داشته باشد و با هماهنگی نظارت کارهای بعدی را با نتایج بدست آمده برنامه ریزی کند.

۶- برای اجرای پرده تزریق ابتدا مقدمات آنرا فراهم می کننداین مقدمات شامل موارد زیر میباشد:

آماده سازی سکوی تزریق ـ تجهیزات آزمایشگاه صحرایی جهت انجام آزمایشات دوغاب سیمان ـ تهیه دبی سنج و فشارسنج ثابت جهت بالا بردن دقت آزمایش لوژن (نفوذپذیری آب و ترزیق دوغاب سیمان)، خرید سیمان با استعلام از کارخانه‌های سازنده بصورت پاکتی.

پس از فراهم آوردن مقدمات ابتدا شروع به حفاری گمانه‌های تزریق می نمایند. برای جلوگیری از ریزش دیواره گمانه‌ها روشهای مختلفی وجود دارد که بستگی به شرایط پروژه و قطر گمانه وجنس زمین دارد. یکی از کاربردی‌ترین روشها کیسینگ گذاری گمانه است .

پس از حفاری گمانه‌ها دستگاههای تزریق در محل شروع به تزریق می نمایند. هرچه بلین سیمان بیشتر باشد برای تزریق مناسبتر است. چون در شیارها وحفره ها بهتر نفوذ می کند . البته انتخاب بلین سیمان بستگی به شرایط زمین شناسی دارد . در هنگام تزریق مشخصات سیمان مانند بلین و میزان سیالیت دوغاب کنترل می گردد. دوربین‌های تلویزیونی برای مشاهده اندازه ، تعداد ، کیفیت درزها و نیز دستگاه اتوماتیک اندازه‌گیری دوغاب مصرفی از ابزارهای مهم در عملیات اجرایی تزریق محسوب می شود .

نصب ابزار دقیق سدها

ابتدا پیمانکار شرکت های تأمین کننده ابزار دقیق را به دستگاه نظارت معرفی می نماید و از بین آنها یک شرکت برگزیده می شود و سفارش به آن شرکت ارسال می گردد. قبل از خاکریزی نصب ابزار دقیق انجام می شود.برای نصب بعضی از ابزار دقیق ها مانند RP لازم است تا گمانه‌هایی در پی حفر شوند و همزمان با بالا آمدن لایه‌های خاکریزی،لوله ابزار دقیق هم بالا بیاید.

زمانی که ابزار دقیق در سنگریزه قرار می‌گیرد دور لوله آنرا با مصالح نرم‌تر مانند ساب بیس پر کرده وبا کمپکتورهای دستی می کوبند .

در هنگام خاکریزی باید از کابلهای ابزار دقیق مراقبت کرد تا در اثر عبور ماشین‌آلات قطع نشود. انواع ابزار دقیق با توجه به مشخصات پروژه سدسازی عبارتند از :

EP (Electric Piezometer )

SP(Stand pipe piezometer)

RP(Rock piezometer)

بتن ریزی سرریز و آبگیر :

پس از حفاری وتحکیمات ابتدا باید طبق نقشه آرماتورهای سازه سرریز (دیواره‌ها وکف) در سوله مربوط به آرماتورها طبق لیستوفر خم وبرش شده به پای کار حمل شوند. سپس نقاط قالبها توسط نقشه‌بردار مشخص می شود و بعد اکیپ آرماتوربند اقدام به جاگذاری و بستن آرماتورها طبق نقشه می نماید. وجود دستگاه جرثقیل یا تاورکرین جهت جابجایی آرماتورهای دپو شده و رساندن به داخل مقطع آرماتوربندی سرعت کار را افزایش می دهد . با توجه به نوع شبکه آرماتور که آرماتور کف باشد یا دیوار،ساپورت یا خرک (در صورت نیاز) تعبیه می شود. برای اینکه کاور آرماتورها رعایت شود اقداماتی را باید انجام داد که این اقدامات با توجه به نوع شبکه آرماتور متفاوت است. البته شایع‌ترین این اقدامات قرار دادن لقمه سیمانی بین آرماتور و قالب است. پس از بستن شبکه آرماتور نوبت به قالب بندی می‌رسد .

برخی قالبها در محل کار ساخته می‌شوند مانند قالبهای تخته‌ای پرکننده یا قالبهای کوچک چوبی نما یا قالبهای فلزی نما که در محل کار مونتاژ می‌شوند و برخی قالبها در نجاری یا آهنگری ساخته شده به محل نصب حمل می‌شوند. قالبها باید طبق نقشه لیفت بندی بسته شوند. نقشه لیفت‌بندی و لیستوفر آرماتوربندی معمولا” توسط دفتر فنی پیمانکار از روی نقشه‌های اصلی مشاور تهیه و ریز شده جهت تایید به نظارت ارسال می شود و پس از اصلاح وتایید توسط نظارت به پرسنل اجرایی پیمانکار داده می‌شود.

انواع قالبها چه قالب نما باشند چه قالب بتن پرکننده باید خوب مهار شوند تا در برابر فشار بتن‌ریزی مقاومت کافی را داشته باشند.

طریقه مهار قالب در برابر بتن ریزی وابستگی زیادی به ارتفاع بتن ریزی دارد. هرچه ارتفاع بتن بیشتر باشد فشار آن به قالب بیشتر است . پس از بستن قالب نوبت تمیزکاری مقطع وتحویل آن به نقشه‌بردار و پس از آن به پرسنل نظارت که این تحویل براساس مجوزهای بتن‌ریزی مکتوب می شود. در مجوزهای بتن ریزی تاریخ، محل بتن ریزی، رقوم بتن‌ریزی، وضعیت جوی هوا ، ساعت شروع وخاتمه نوع بتن، حجم تقریبی، کنترل پی، نقشه‌برداری، قطعات مدفون ، آرماتوربندی، قالب بندی ، نوار آب بند (واتراستاپ) ، پمپ بتن، جرثقیل، ویبراتور ، شمشه ماله ، آزمایشگاه ، تمیزکاری، کروکی ومختصات، سیمان ، مصالح سنگی، بتن ساز مرکزی، تراک میکسر، دمای بتن ، دمای محیط ثبت میشود