کالیبراسیون چیست؟

کالیبره چیست؟

در استاندارد ملی ایران کالیبراسیون  چنین تعریف شده: کالیبراسیون عبارت است از مقایسه یک دستگاه اندازه گیری با یک استاندارد و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت به آن و در صورت لزوم تنظیم کالیبراسیون در مقایسه با استانداردهای مربوطه است.

کالیبراسیون به زبان ساده یعنی اندازه گیری و صحت وسیله اندازه گیری در مطابقت با مرجع تایید شده می باشد. با توجه به این که دستیابی به کیفیت برتر و انجام آزمایش های دقیق از طریق انجام آزمون ها و اندازه گیری های مطمئن صورت می گیرد لذا انجام فرایند کالیبراسیون  در تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی اهمیت ویژه ای پیدا می کند.

گرچه به گمان برخی فرایند کالیبراسیون منجر به صرف هزینه و زمان می گردد اما باید توجه داشت که عدم قطعیت اندازه گیری، سبب تشخیص نادرست می شود .

هدف از کالیبراسیون

کالیبراسیون معمولا با اهداف زیر انجام می شود:

• برای استقرار قابلیت ردیابی دستگاه به استانداردهای مرجع
• اطمینان از درستی مقادیر خوانده شده از دستگاه اندازه گیر

زمان کالیبراسیون

عوامل زیادی در حداقل زمان فواصل اندازه گیری موثر هستند:

1-نوع وسیله

 2-پیشنهاد و توصیه کارخانه سازنده

3-روند داده های به دست آمده از روی سوابق کالیبراسیون قبلی

4-سوابق تعمیر و نگهداری دستگاه

5-طول زمان استفاده و تعداد دفعات استفاده

6-مدت زمان عمر دستگاه

 7-تغییر شرایط محیطی(ماننددما، رطوبت، ارتعاشات و…)

فنون کالیبراسیون

به طور کلی کالیبراسیون به سه روش قابل اجرا است. روش اول، به دست آوردن خطا و ثبت نتایج حاصله است. روش دوم، روش اول را دربرگرفته و تنظیم ،تعمیر یا حذف خطای ایجاد شده را در بر می گیرد. روش سوم علاوه بر پوشش روش اول و دوم ،نتایج حاصله با استاندارد و دستورالعمل مربوطه مقایسه و وضعیت دستگاه نیز از جهت قبول یا رد آن مشخص می شود.

مکان کالیبراسیون

مکان کالیبراسیون می تواند در محل آزمایشگاه شرکت کالیبراسیون باشد و یا در محل استفاده دستگاه .بهتر است دستگاه در محل استفاده کالیبره گردد تا مواردی مانند تغییر شرایط محیطی یا آسیب دستگاه در حمل و نقل در صحت کالیبراسیون نقشی نداشته باشند.

برچسب گذاری: دستگاه کالیبره شده باید از دستگاه کالیبره نشده مشخص باشد تا اشتباه سهوی دقت آزمایش را زیز سوال نبرد. به این منظور معمولا روی دستگاه کالیبره شده یک برچسب نصب میگردد که روی آن نام و کد شناسایی دستگاه، تاریخ کالیبراسیون، تاریخ انجام کالیبراسیون بعدی، محدودیت های کاربرد و استفاده از دستگاه درج می شود.

همچنین همزمان با این مرحله برگه سوابق کالیبراسیون نیز صادر می گردد که در آن مواردی مانند: اطلاعات شناسایی دقیق ابزار(نام،کد،سریال)، نام مسئول و محل نگهداری،تاریخ کالبراسیون،تاریخ کالیبراسیون بعدی،حدود خطای قابل قبول، نتیجه کالیبراسیون در قالب مقادیر خوانده شده پیش از تنظیم و پس از تنظیم برای هریک از پارامترهای مورد کالیبراسیون، شماره سریال استانداردهایی که برای کالیبره کردن ابزار به کار رفته اند، شرایط محیطی در حین کالیبراسیون، نام شخصی که عمل کالیبراسیون را انجام داده است، جزئیات هر گونه محدودیت استفاده، جزئیات تمامی تنظیمات ، خدمات ، تعمیرات و تغییراتی که انجام شده است درج می گردد.

کالیبراسیون وسایل آزمایشگاهی

از آنجا که در تجهیزات آزمایشگاهی ، سنسورهای متفاوتی برای سنجش اِلمان های مختلف بکار می رود بدیهی است که کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی تاثیر بسیار مهمی در کیفیت نتایج ارائه شده دارد. معمولا علاوه بر کالیبره هنگام خرید دستگاه، کالیبراسیون باید به صورت دوره ای (که معمولا توسط شرکت های سازنده اعلام می گردد) نیز انجام پذیرد.
کالیبراسیون وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی به سه روش قابل اجراست. روش اول کالیبراسیون برای به دست آوردن خطا و ثبت نتایج حاصله است. روش دوم روش اول را در برگرفته و علاوه بر آن نتایج حاصله با استاندارد و دستورالعمل مقایسه شده و وضعیت وسیله نیز از جهت قبول یا رد آن مشخص میشود. روش سوم، روش دوم را دربرگرفته و تنظیم، تعمیر یا حذف خطای ایجاد شده را نیز در بر میگیرد. کالیبراسیون یا تنظیم دمایی بعضا در برخی شرکت های سازنده دستگاه ها و تجهیزات اندازه گیری نیز انجام میشود.

عدم قطعیت در گواهی کالیبراسیون

کلمه عدم قطعیت در گواهی کالیبراسیون به معنی تردید در خصوص اعتبار نتیجه است. عدم قطعیت اندازه گیری به ما اطلاعاتی درباره کیفیت اندازه گیری ارائه می دهد. نتیجه فقط تخمینی از مقدار واقعی است و فقط هنگامی کامل است که با گزارشی درخصوص عدم قطعیت همراه باشد. هنگامی که نتیجه اندازه گیری یک کمیت فیزیکی گزارش میشود، الزامی است که عدم قطعیت در مورد کیفیت نتیجه ارائه شود تا کسی که آن را استفاده می کند بتواند قابلیت اطمینان آن را ارزیابی کند. بدون این اطلاعات نتایج اندازه گیری را نمیتوان با یکدیگر مقایسه کرد.

کالیبراسیون سنسورها

به طور کلی تعداد زیادی سنسور در آزمایشگاه ها وجود دارند که میتوانند پارامترهای مورد نظر ما در محیط را تشخیص دهند. از جمله سنسورهای دما، فشار، رطوبت، گاز و…اما برای اینکه سنسورها دقت لازم را داشته باشند، باید کالیبره شوند. تمام سنسورهایی که تولید می شوند با نمونه مشابه خود تفاوت دارد و قطعا داده های متفاوتی را ارائه می دهند. تفاوت در طراحی سنسور بدان معنی است که ممکن است دو سنسور مشابه در یک شرایط یکسان واکنش های متفاوتی از خود نشان دهند. پاسخ و نتایج بعضی از سنسورها با گذشت زمان تغییر می کند و به کالیبراسیون دوره ای نیازمند هستند.
سنسورهای دما در آزمایشگاه ها کاربرد زیادی دارند.بطور کلی ، تمام دستگاه های برودتی و حرارتی و کلیه چمبرها از سنسورهای دمایی برای اندازه گیری دما استفاده می کنند.بدیهی است که سنسورهای دما نیز باید مانند هر ابزار دیگری که استفاده می کنید ، به طور مرتب برای صحت و دقت کالیبره شوند. برای ابزارهایی که دارای چند سنسور دمایی هستند، هر سنسور باید به صورت جداگانه کالیبره شود. اگر هیچ سابقه ای وجود ندارد یا بیش از یک سال از آخرین آزمایش گذشته است ، قبل از استفاده دقت سنسور را بررسی کنید.
نکته مهم در خصوص کالیبره سنسورهای تجهیزات آزمایشگاهی این است که این سنسور ها باید حتما در شرایط کاری و داخل چمبری که استفاده می شوند کالیبره شوند و نمی توان سنسور را جداگانه کالیبره کرد و سپس داخل دستگاه قرار داد یا سنسوری که روی یک دستگاه کالیبره شده را نمیتوان داخل دستگاه دیگری قرار داد.

انتخاب شرکت کالیبراسیون

در حال حاضر شرکت هایی که از اداره استاندارد مجوزهای لازم را دارند قابلیت صدور گواهی نامه کالیبراسیون مورد تایید اداره استاندارد را دارند. توجه نمایید که در صورتی که گواهی کالیبراسیون توسط شرکت های دیگری که مجوز از اداره استاندارد را ندارند صادر شده باشد، این گواهی هیچ ارزشی برای اداره استاندارد ندارد. لذا در صورتیکه جهت طی مراحل قانونی نیاز به تایید اداره استاندارد دارید حتما از شرکت های تجهیزات آزمایشگاهی مورد تایید اداره استاندارد گواهی کالیبراسیون دریافت نمایید.
یکی از مواردی که هنگام انتخاب شرکت کالیبراسیون می تواند مهم باشد داشتن استاندارد ISO۱۷۰۲۵ می باشد. استفاده از یک آزمایشگاه دارای این استاندارد اجباری نیست، اما معمولا توصیه می شود از آزمایشگاه های دارای این استاندارد استفاده نمایید. این بدین معنی است که آزمایشگاه کالیبراسیون الزامات ISO رابرآورده کرده است و شرایط فنی و الزامات سیستم مدیریتی را که برای ارائه نتایج تست و کالیبراسیون معتبر از نظر فنی ضروری است را دارا می باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
شرکت پترو فرهان گستر جنوب واردکننده برند‌های مطرح تجهیزات جوشکاری و بازرسی فنی و NDT از سراسر دنیا
برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش با واحد فروش تماس حاصل فرمائید.

02165565901

02144584671

02144584619

09034119385

09133390223