مقايسه روش هاي شمارش باكتري هاي هتروتروف در شبكه هاي توزيع آب آشاميدني شهر اروميه

 چكيده:

سابقه و اهداف: دسترسي به آب سالم و دراي كيفيت مناسب از جمله اقداماتي است كه تا حدود زيادي تضمين كننده سلامت مصرف كننده و كنترل كننده شيوع اپيدمي هاي خاص مي باشد. پارامترهاي متعدد فيزيكي، شيميايي و باكتريولوژي به طور مستمر در آب شرب اندازه مي گردند اما تعيين برخي شاخص ها به منظور ارزيابي كيفيت بهداشتي آب چه از نظر صحت نتايج و چه به لحاظ اقتصادي مي تواند به عنوان شاخصي كاربردي و ( HPC) مورد توجه قرار گيرد. در سيستم توزيع آب آشاميدني شاخص شمارش باكتري هاي هتروتروف حساس در ارزيابي فرايند تصفيه و سيستم انتقال آب شناخته شده است.

روش بررسي: اين مطالعه به تحليل نتايج روش هاي مختلف كشت  HPC يعني روش هاي پورپليت با انكوباسيون 48 ساعت، پورپليت با انکوباسیون 7-5 روز و متد پخش کردن (spread) درسطح پليت پرداخته است. تعداد 24 نمونه آب از شبكه هاي توزيع آب آشاميدني شهر اروميه در پاييز 89 برداشته شد. نمونه برداري و كليه آزمايش ها مطابق با استانداردهاي آب و فاضلاب صورت پذيرفت.

 یافته ها : نتايج حاكي از بالاتر بودن تعداد كلني هاي شمارش شده در متد پخش كردن در سطح پليت (spread) می باشد.

 نتيجه گيري: هر چند به منظور نتيجه گيري در مورد بالاتر بودن تعداد كلني هاي شمارش شده در متد پخش كردن در سطح پليت (spread) بايد آزمايش هاي بيشتري صورت گيرد اما مي توان گفت زمان انكوباسيون و دماي آن از عوامل مهم در شمارش باكتري هاي هتروتوف محسوب مي شود.

مقدمه :

 باكتري هاي هتروتروف ساكن طبيعي بدن انسان و حيوانات بوده و از طريق مدفوع دفع مي شوند. اورگانيسم هاي هتروترف براي كسب انرژي و ادامه حيات خود مجبور هستند از مواد آلي توليد شده توسط موجودات اتوتروفيك بهره گيرند. هر چند كه HPC به عنوان شاخص سلامت ميكروبي كمتر مورد توجه است ، اما شمارش و تعيين مقدار اين باكتري ها، مشخص كننده ي چگونگي عملكرد و شاخص كنترل فرايند هاي تصفيه ي آب و تاسيسات شبكه ي توزيع محسوب مي شود[ 1].

 متد پورپلیت (Poure plate ) كه قبلاً به عنوان پليت كانت استاندارد شناخته شده بود، اشكالات چندي دارد كه شمارش واقعي ماكزيمم تعداد باكتريها را صرفنظر از نوع محيط و زمان حرارت انكوباسيون به كار رفته دچار محدوديت مي كند : يكي اينكه محيط حرارت دیده تا 46-44 درجه سانتي گراد مي تواند سبب ايجاد شوك حرارتي و استرس براي باكتري ها شود و محيط غذايي غني هم در شمارش باكتري هاي گرسنه كاهش ايجاد كند. روش پيشنهادي آژانس حفاظت محيط زيست ايالت متحده جهت انكوباسيون 35 درجه سانتی  گراد به مدت 48 ساعت مي باشد. بيشترين شمارش كلني ها پس از 5 تا 7 روز گرماگذاري در دماي 28- 20 درجه سانتی گراد صورت می گیرد .[2]

متد پخش کردن در سطح پلیت (Spread plate) شوك حرارتي ايجاد شده بوسيله آگار حرارت ديده را از بين مي برد. علاوه برآن تمامي كلني ها در سطح آگار خواهند بود كه به راحتي ديده مي شوند و به سرعت مي توان شمارش را انجام داد و به آساني مي توان آنها را از ذرات يا حباب هاي هوا تشخيص داد. اين روش زمان و فضاي كمتري نسبت به متد پورپليت نياز دارد، اما به خاطر استفاده ازحجم كم نمونه محدوديت دارد : به اندازه 0/1 تا 0/5 میلی لیتر بسته به میزان جذب آگار می توان از نمونه استفاده کرد.[2]
مواد و روش ها:
تعداد 24 نمونه آب از شبكه هاي توزيع آب آشاميدني شهر اروميه در پاييز 89 برداشته شد. براي نمونه برداري از بطريهاي شيشه اي دهان گشاد و از جنس شيشه مقاوم كه قبلا در دستگاه اتوكلاو به مدت 15 دقيقه در دماي 121 درجه سانتي گراد استريل شده استفاده گرديد.
نمونه برداري مطابق با استانداردهاي آب و فاضلاب صورت پذيرفت. نمونه ها بلافاصله پس از نمونه برداري در شرايط استريل، درون كلمن یخ به آزمایشگاه منتقل شد. آزمون HPC پارامترهاي فيزيكي نمونه شامل PH، کلر آزاد باقیمانده، کدورت و دمای نمونه در کوتاهترین زمان ممكن مطابق با استانداردهاي آب و فاضلاب اندازه گيري شد. براي هر نمونه در هر دو روش پور پليت محيط كشت (Merck) R2A تهيه شد و در لوله هاي آزمايش در پيچ دار توزيع شد و در اتوكلاو در دماي 121 درجه سانتي گراد استريل شد و در حمام آب 46-44 درجه سانتي گراد نگهداري شد. به دنبال اضافه نمودن 2 سي سي از نمونه آب شبكه توزيع اروميه ، در هر پليت حداقل12 -10 میلی لیتر آگار مذاب با دمای 46-44 درجه سانتي گراد اضافه شد و پس از مخلوط شدن محتويات پليت ها، يكي از پليت ها در دماي 34,5 درجه  سانتی گراد به مدت 48 ساعت گرماگذاری شد و پلیت دیگر به مدت 7-5 روز در دمای 20 درجه  سانتی گراد گرماگذاری شد و در نهایت شمارش کلنی ها با کلنی کانتر صورت پذیرفت و نتایج برحسب CFU/ml گزارش گردید[2].

براي هر نمونه آب شبكه توزيع اروميه دو كشت با روش پورپليت با زمان و دماي متفاوت انكوباسيون و يك كشت با روش پخش كردن در سطح پلیت صورت پذیرفت. در روش پخش کردن در سطح پلیت از محیط کشت (Merck) R2A  با مدت زمان انکوباسیون 7 روز در دماي 28 درجه سانتي گراد استفاده شد. در هر پليت 15 سي سي از محيط كشت ذوب شده استريل ريخته و اجازه داده شد تا جامد شود.
پلیت به صورت در بسته و وارونه به مدت یک شب در دمای اتاق قرار داده شد تا حدود 3-2 گرم آب از دست داده و کمی خشک شود. 0/5 سي سي از نمونه آب شبكه توزيع اروميه را توسط پيپت استريل برداشته شد و روي سطح محيط كشت از مركز پليت به اطراف ( تا فاصله 5/. سانتي متري از لبه پليت ) پخش شد . نمونه آب به صورت شعاع هايي از دايره روي سطح اگار كشيده شد. پس از جذب شدن نمونه توسط محيط كشت در انكوباتور قرار داده شد و در نهايت شمارش كلني ها با كلني كانتر صورت پذيرفت و نتايج بر حسب CFU/ml گزارش گرديد[2 ].

 دانلود PDF مقاله مقايسه روش هاي شمارش باكتري هاي هتروتروف در شبكه هاي توزيع آب آشاميدني شهر اروميه