روغن ها (OIL)

روغن ها  ( OIL )

تعريف

هيدروكربورهاي گوناگوني كه به عنوان خوراك اوليه روغن از برش هاي نفت خام در برج تقطير درخلاء بدست مي آيد و از نوع پارافيني ، نفتني و تركيبات آسفالتي است. وزن مولكولي روغن ها ميان 352 تا 492 ، نقطه جوش آنها 750 تا 1000 درجه فارنهايت و شمار كربن آنها ميان 25 تا 37 است .

 مواد چرب كننده (مواد روان ساز جامد) : مواد جامد يا نيمه جامدي هستند كه براي ايجاد روان كاري و يا چرب كردن سطوح  به كار مي روند . براي مثال مي توان از گريس ، واكس و روغن گيربكس (واسكازين) نام برد .

گريس : مخلوطي است از هيدروكربورهاي پارافيني استخراج شده در عمليات تصفيه روغن موتور كه به آن تركيبات صابوني اضافه شده است . صابون هايي كه براي ساخت گريس مصرف مي شود از انواع سديمي ، كلسيمي ، آلومينيومي ، سربي و ليتيمي مي باشد.

واكس : به تر كيبات پارافيني گفته مي شود كه كه داراي محدوده نقطه ذوب 100 تا 150 °F باشند.

انواع روغن ها و كاربرد آنها

روغن هاي مورد استفاده در صنعت بافندگي

روغن هاي روان ساز ( به منظور كاهش اصطكاك بين قطعات متحرك )

روغن هاي مورد استفاده در صنعت فلزكاري (جهت جلوگيري از زنگ زدگي و خوردگي)

روغن هيدروليك (در سيستم ترمز خودروها ، بالابرها ، دستگاه هاي توليد فشار و ... ) روغن ترانسفورماتور ( داراي قدرت الكتريكي بالا كه براي توزيع يكنواخت حرارت و ايجاد عايق به كار مي رود )   

روغن خازن ( در خازن هاي برقي)

روغن هاي عايق ( مورد استفاده جهت گونه هاي مختلف عايق كاري )

روغن هاي سفيد و روغن هاي محافظ

  كار برد واكس ها

توليد پوليش ،  مركب سازي ،  بهداشتي  ، عايق كاري ، كابل سازي،  دندانپزشكي،  كاغذسازي، توليد شمع و چسب سازي

انواع روغن هاي روان ساز Lubricating Oils )  )

ü    روغن موتور( Engine and machine oil ) : مورد استفاده در انواع خودرو ها

ü  روغن هاي تركيبي ( Compounded oils ) :  جهت  موتورهاي بخار ، كمپرسورها ، ماشين هاي برش و موتور كشتي مصرف مي شوند و براي بهبود خاصيت چسبندگي به آنها مواد چرب افزوده مي شود.

ü    روغن هاي توربيني( Turbine oils ): جهت موتورهاي توربيني كه داراي سرعت بالا هستند.

ü  روغن هاي سرمايشي( Coldtest oils ) : جهت سيستم هاي سرماساز و سيستم هاي هيدروليكي به خصوص در آب و هواي خيلي سرد به كار مي روند .

ü  روغن هاي ترانسفورماتور(  (Transformer oils : در سيستم خنك كن ترانسفورماتور به كار مي روند و بايستي داراي مقاومت در برابر ولتاژهاي بالا باشند .

ü  روغن هاي رنگي( Color oils ) : در صنايع غذايي ، كاغذسازي ، نساجي ، دارويي و بهداشتي به كارمي روند و عمدتا˝ خيلي كمرنگ يا بي رنگ هستند .

مواد افزودني به روغن ها

براي بهبود خواص روغن ها از مواد افزودني استفاده مي گردد كه مهمترين آنها عبارتند از:

ü            مواد پاك كننده             2.0  - 10.0 %

ü            ضد اكسيد كننده                0.4 - 2.0 %

ü            بهبود كننده   0.5 – 10.0%               

ü            كاهش دهنده نقطه ريزش      0.1 - 1.0%

ü            ضد كف  0.0002 - 0.07 %               

ü            ضد رسوب  0.1 - 1.0 %                   

ü            كنترل بو 0.001 - 0.005 %              

 مهمترين مشخصه هاي روغن موتور

1- گرانروي    VISCOSITY ))                      ASTM  D-445

نشان دهنده خواص روغن در برابر دماي محيط كار مي باشد . روغن با غلظت بالا و تشكيل فيلم نازك پايدار از برخورد مستقيم آن جلوگيري مي كند. اصطكاك با ضخامت فيلم روغن نسبت مستقيم دارد.

 2- نمايه گرانروي ( INDEX VISCOSITY )    ASTM  D-2270

 براي نشان دادن تغييرات گرانروي نسبت به درجه حرارت از نمايه گرانروي استفاده       مي كنند. هرچه درجه حرارت روغن كمتر باشد غلظت آن بيشتر مي گردد و هر چه تغييرات گرانروي در برابر تغييرات دما كمتر باشد نمايه گرانروي بالاتر است .

نمايه گرانروي نشان دهنده قدرت روان كاري در دماهاي مختلف و كيفيت در زمان استارت زدن مي باشد و با توجه به فرمول مشخص بدست مي آيد.

3- نقطه انجمادFREEZING  POINT )   )        ASTM  D-2386

دمايي است كه در آن دما پارافين هاي مومي رو به بلور شدن پيش مي روند يا به عبارت ديگر كمترين درجه حرارتي است كه روغن در آن دما به حالت مايع باشد .

4- نقطه ريزش   POUR  POINT ) )                    ASTM  D-97

پايين ترين دمايي است كه سيال مورد نظر هنوز قابليت جريان يافتن را دارا باشد. .

 5- نقطه اشتعال  FLASH  POINT ) )                 ASTM  D-93  

پايين ترين دمايي است كه در آن دما بخارات ايجاد شده ماده نفتي در اثر حرارت ، همراه با هوا قابل اشتعال شده و با عبور شعله كوچكي براي لحظه اي شعله ور گردد .

 6- ته ماده كربن  ASTM  D-524  ( Carbon Residue) ASTM  D-189 ,

يك ماده آلي مي تواند در حرارت بالا و بدون اكسيژن تجزيه شده ، كربن آزاد كند . اكثر روغن ها در هنگام عمليات و دماي بالا ، تجزيه شده ، كربن خود را آزاد كرده و در روغن معلق يا ته نشين مي گردد.

در موتورهاي درون سوز امكان تجزيه روغن وجود دارد و سبب پديد آمدن رسوب كربن در بالاي سيلندر و روي پيستون و يا سوپاپ ها مي شود . عواملي چون زنگ فلز ، خاك و ناخالصي هاي هوا از جمله رسوبات ديگر مي باشد.