آفت سوسک سرشاخه خوار درختان میوه

آفت سوسک سرشاخه خوار درختان میوه

شناسایی آفت

این آفت در اصطلاح کشاورزان کرم ساقه خوارنامیده می شود ،حشرا ت کامل این آفت سوسک های سیاهرنگی با شاخک های نسبتاًطویل هستندکه تا انتهای بدن کشیده شده اند طول حشره کامل تقریباً۲۵-۲۴ میلی متر می باشد .کرمهای این آفت که در داخل چوب زندگی می کنند به رنگ زرد روشن بوده و روی حلقه های بدن دارای بر جستگی هایی زگیل مانند می باشند . این کرم هابدون پا هستند .

مناطق انتشار و گیاهان میزبان این آفت تقریباً درتمام کشور مشاهده شده ودر استان یزد نیز در تمام مناطق شایع می باشد . این آفت به تمام درختان سیاه ریشه(سیب ، به ،گلابی،گیلاس،بادام ،زرد آلو ،گل محمدی،رزو…)خسارت وارد می کند . علاوه بر این درختان ، می تواند به سنجد ،به ژاپنی وبید نیز خسارت وارد کند .در پارک هاوخیابان ها مشاهده می شود که به درختان نارون نیز این آفت خسارت وارد کرده است ولی قادر نیست در روی درخت نارون زندگی خود را کامل کرده و به سوسک تبدیل شود .خشکیدگی سر شاخه های نارون در میادین و پارکهایی که به خوبی آبیاری نمی شوند میتواند به دلیل خسارت این آفت باشد .

نحوه خسارت سوسک سرشاخه خوار درختان میوه

کرمهای این حشره چوبخوار بوده و به صورت دورانی از داخل سر شاخه و شاخه ها تغذیه می کنند به طوریکه شاخه های آن براثروزش باد شکسته می شوند. همچنین براده های چوب خورده شده بوسیله لاروهای این آفت معمولاًروی برگها وشاخه های پایین تر می توان مشاهده نمود. درختان ضعیف حساس ترند و درختانی که به هر دلیل از نظر نگهداری ومدیریت مشکل داشته باشند، مورد حمله این آفت قرار می گیرند به همین دلیل اکثر باغداران از مبارزه با این آفت ناامید شده اند وفکر می کنند که این آفت بدون دلیل به درختان حمله می کند.

زندگی آفت سوسک سرشاخه خوار درختان میوه

این حشره زمستان را به صورت لاروهای سنین بالا در عمق چوب شاخه ها وتنه های باقطر کم می گذراند و در بهار سال بعد پس از مقداری تغذیه شفیره می شوند . ظهور حشرات کامل در نقاط گرم وخشک نسبت به مناطق سرد ومرطوب زودتر صورت می گیرد.در بعضی از نقاط کوهستانی استان نسبت به مناطقی که در دشت قرار دارند تقریباًظهور حشرات کامل بیست روز دیرتر صورت می گیرد .دوره ظهور حشرات کامل در یک منطقه از هنگام شروع ظهور تا پایان ظهورکوتاه بوده و تقریباً۲۵-۲۰ روز طول می کشد . بنابراین اگر قرار باشد با استفاده از سموم نفوذی لاروهای در حال خروج از تخم ودر حال نفوذ به داخل بافت گیاه را نابود سازیم به بیش از یک و یا حد اکثر دو سمپاشی نیاز نمی باشد. معمولاًحشرات نر زودتراز حشرات ماده از چوب خارج می شوند و جهت تغذیه از گرده گل ها به طرف گل های سفید مثل گل هویج و گل پیاز و سلمک در نقاط نور گیر باغ حرکت می کند .       حشرات ماده پس از تغذیه از گرده گلها بطور متوسط تعداد ۲۵ عدد تخم بصورت تک تک یا دسته های ۳-۲ عددی در روی شاخه های جوان و در زوایه فوقانی جوانه ودر جهت جنوبی وشرقی باغ که نور خورشید بیشتر می تابد می گذارند .حشرات ماده جهت تخمگذاری درختان سیب را ترجیح می دهند ،در حالی که درختان آلوچه کمتر مورد حمله قرار می گیرند. تخم ها بسته به رطوبت های مختلف محیط پس از ۱۱-۶ روز تفریخ می شوند . لاروها پس از خروج از تخم بدون اینکه از بیرون دیده شوند از همان محل اتصال تخم به شاخه وارد بافت گیاه شده و تغذیه خود را آغاز می نمایند .در رابطه با مبارزه شیمیایی با این حشره زمان فوق یکی از مناسبترین زمانها برای انجام سمپاشیبا استفاده از سموم نفوذی قوی است . لاروهای کوچک بلافاصله وارد قسمت چوبی نمی شوند . بلکه مدتی در زیر پوست فعالیت کرده و بطرف انتهای شاخه حرکت می کنند . در این زمان شاخه ها رنگ پریده شده و خشک می شوند که می توان با حذف این شاخه،آفت را در همان اوایل خسارت کنترل کرد در غیر این صورت آفت با حرکت دورانی از شاخه های قطور تغذیه کرده بطوری که با وزش باد باعث شکسته شدن آنها می گردد . عمل تغذیه آفت تا شروع فصل سرد ادامه داشته و در شرایط سرد فعالیت آن متوقف می گردد که در این زمان علاوه بر حذف شاخه های آلوده حتماً باید این شاخه ها را از بین برد . پس از پایان فصل سرد و شروع فصل گرم کم کم لاروها تبدیل به شفیره می شوند .طول دوره شفیره یک ماه بوده و از اول اردیبهشت تا نیمه اول خرداد طول می کشد پس از طی دوره شفیرگی حشرات کامل که سوسکهای سیاه رنگ با شاخکهای دراز هستند از چوب خارج می شوند . این آفت در سال یک نسل دارد .لازم بذکر است که این آفت در مناطقی مرطوب که درختان آب بهترمی خورند نسبت به مناطق گرم و خشک خسارت کمتری وارد می کند.

مدیریت تلفیقی جمعیت آفت سوسک سرشاخه خوار درختان میوه

۱-گونه های متعددی اززنبورهای مفیدبا تخمگذاری داخل بدن لارووشفیره هاباعث مرگ این آفت می شوندوزنبورهای کامل در فروردین ازچوب خارج می شوند.لذاتوصیه می شودبه منظورحفاظت وحمایت از این دشمنان طبیعی شاخه های آلوده بریده شده حتی الامکان تا اواخر فروردین باقی گذاشته وبلافاصله باشروع اردیبهشت چوب های آلوده خردویاسوزانده شوند.

۲-آب واثرات آن درجلب آفت:درصورتیکه درختان به هر دلیلی بدرستی آبیاری نشوند ویابه عبارت دیگررطوبت داخل باغ کم باشدحشرات چوبخوار بالاخص سوسک سرشاخه خواربیشتر به این درختان حمله می کنندلذا موکدا”توصیه می شود که درختان به درستی آبیاری شوندبه طوریکه برای درختانی که خاک شنی دارنددور آبیاری راکم کرده ودرختانی که در خاک رسی هستند دور آبیاری طولانی تر طی می کنند.

۳-رعایت فاصله کشت وپیوند صحیح: بدلیل این که این آفت گرمادوست می باشد در صورت عدم رعایت فاصله صحیح میزان نور بیشتری به درختان تابیده و این گونه باغ ها بخصوص آنهایی که در شیب های جنوبی هستند بیشتر گرم می شوند و آفت این گونه باغها را ترجیح می دهد .همچنین درختان پیوندی بیشتر به این آفت آلوده می شوند لذا توصیه می شود که پیوند بوسیله افراد ماهر صورت گرفته تا کمترین اختلال در جریان شیره گیاه صورت گیرد .

۴- مواد غذایی خاک و اثرآن در جلب آفت :درختانی که در خاکهای شنی رشد می کنند

معمولاًبه دلیل ضعف خاک ضعیف هستند .لذا اینگونه درختان بیشتر مورد حمله حشرات چوبخوار و بالاخص سوسک سرشاخه خوار قرار می گیرند. لذا توصیه می شود که خاک اینگونه باغها بوسیله استفاده از کودهای آلی (حیوانی) و شیمیایی (کم مصرف وپر مصرف) به صورت بهینه و مناسب تقویت گردند .

۵- هرس شاخه های آلوده : حدود دو ماه از سال ،درختان آلوده علائم آلودگی را نشان می دهند. بطوری که در ماههای تیر ومرداد وشهریور که درختان هنوز دارای برگ هستند شاخه های آلوده کم رشد وخشکیده هستند و می توان به راحتی تشخیص داد . می توانیم باهرس این شاخه ها از ادامه رشد لارو جلوگیری کنیم . درصورتیکه لارو به رشد کامل خود رسیده باشد (پاییز و زمستان) علاوه بر قطع شاخه ها حتماًباید نسبت به از بین بردن شاخه ها اقدام کنیم . در صورتیکه سوسک روی برجوشهای شاخه تخمگذاری کندناگهان در ماه مرداد وشهریور کل یک شاخه قطور خشک می شود. لذا توصیه می شود حتماًنسبت به حذف برجوش های شاخه ها اقدام شود .

۶- استفاده از درختان سیاه ریشه مقاوم : درمناطقی که آلودگی زیاد می باشد و افراد به مسئله هرس شاخه های آلوده درختان گل خیان(بادام ،سیب،…)اهمیت نمی دهند می توان با کاشت درختان آلوچه علاوه بر افزایش درآمد کشاورزان با این آفت نیز مبارزه کرد .

۷- در بعضی از مناطق که محصول غالب منطقه پسته می باشد ولی بادام بصورت تک درخت است یا محصول غالب منطقه نیست حتماًنسبت به حذف این گونه درختان و باغات اقدام شود .

۸- سم پاشی : با استفاده از تله های طعمه ای که همان گلهای سفید هویج وپیاز و… می باشد بهترین زمان سم پاشی ۱۰-۸ روزبعد از مشاهده حداکثر سوسکها با یک سم فسفره نفوذی می باشد.