عملیات مناسب دراحداث و نگهداري باغ فندق

عملیات مناسب دراحداث و نگهداري باغ فندق»

1- خاستگاه و انتشار جغرافیایی فندق:

     موطن اصلی فندق اروپا ، آسیای صغیر و قفقاز می باشد که کشت و پرورش  آن از زمانهای بسیار قدیم مرسوم بوده است. مهمترین گونه فندق، گونه آولانا است که زیستگاه آن در حاشیه دریای مدیترانه و سواحل شرقی دریای سیاه می باشد. در ایران گونه آولانا  در جنگلهای آستارا، ارسباران ، تالش، کوههای الموت و طارم زنجان بین ناحیه جنگلی و استپی به صورت خودرو مشاهده می شود. انواع بومی فندق در ارتفاعات اشکورات ( رودسر)، الموت قزوین ، ارتفاعات دیلمان ( سیاهکل) ، ارومیه، مشهد، گرگان، آذربایجان شرقی ( مرندواسکو) ، کردستان ( توابع مریوان ) و در ارتفاعات فلات مرکزی بین قم و کاشان تا دیلمان مشاهده شده است.

2- شرایط لازم برای انتخاب زمین باغ فندق:

 آب و هوا در رشد و نمو درخت فندق تاثیر بسزائی دارد بطوریکه فندق طالب آب و هوای معتدل، مرطوب و نسبتاً سرد می باشد ( دوستدار زمستان ملایم و تابستان خنک است).

شیب زمین از 50% کمتر باشد.

 محل انتخاب شده نباید در زمستان یخبندان داشته باشد ( حداقل درجه حرارت آن از 8- درجه سانتیگراد پائین تر نباشد).

  باغ نباید در مسیر بادهای دائمی قرار گیرد.

 خاک زمین عمیق بوده و سطح آب زیر زمین از 25/1 متر پائین تر باشد.

مناسبترین pH خاک بین 7-5/5 می باشد.

برای به دست آوردن میوه مرغوب،مناطق بین 41 – 37 درجه عرض جغرافیائی در مد نظر قرار گیرد.

در احداث باغ برای اینکه گرده افشانی و عمل لقاح تضمین شود، ضرورت دارد که 2 تا 3 رقم گرده دهنده بعنوان پلی نایزر با ارقام میوه دهنده اصلی تواماً کشت شود تا از پوکی میوه فندق و عدم تلقیح جلوگیری بعمل آید.

-         فواصل درختچه ها در باغ فندق در خاکهای قوی ( 5×6 متر) ، در خاکهای متوسط ( 4×5 متر) و در خاکهای ضعیف ( 4×4 متر ) توصیه می گردد.

  فندق عمدتاً از طریق پاجوش ریشه دار تکثیر و ازدیاد می گردد.

3- رطوبت و بارندگی:

وجود رطوبت کافی یکی از عواملی است که برای کشت فندق ضروری است. میزان رطوبت بین 70 تا 80% برای کشت و پرورش فندق مناسب می باشد. در صورتی که میزان بارندگی حداقل 800 میلی متر با پراکنش مناسب در فصول گرم باشد می توان به کشت دیم فندق اقدام نمود. در غیر اینصورت برای تولید تجاری ، آبیاری تکمیلی درختان در ماههای خرداد، تیر و مرداد الزامی می باشد. درختان جوان به دلیل ضعیف بودن سیستم ریشه ای، در تمام طول فصل رشد به آبیاری نیاز دارند.

میزان نیاز آبی درخت فندق در هر هکتار حدود 10000 متر مکعب است که از طریق نزولات جوی و آبیاری تکمیلی تامین می گردد.

 4- کاشت فندق:

چنانچه نهال های ریشه دار فندق در پائیز تا اوایل آذرماه، در محل اصلی کاشته شوند درصد گیرائی آنها بیشتر، استقرار آنها در زمین ثابت تر ، بیداری آنها زودتر و رشد آنها در بهار آینده سریعتر خواهد بود. در هر حال از کاشت نهال فندق قبل از ریزش برگها باید خودداری شود. کاشت فندق را تا اوایل بهمن نیز می توان ادامه داد که در این حالت تلفات آن بیشتر و گل آن دیرتر باز می شود . تعداد پاجوشهائی که در هر چاله می کارند معمولاً 2 تا4  عدد است. بعد از کاشت بلافاصله نهال را باید آبیاری نمود.

5- تغذيه:

مقدار عناصر غذائی لازم در باغهای بارآور به میزان موادی بستگی دارد که در طول سالهای نخستین احداث باغ به زمین داده می شود. دراکثر مناطق فندق کاری کشور هر سال 10 تا  15 کیلوگرم کود حیوانی به هر درخت می دهند. قبل از کاشت نهال با ریختن 40 تن کود حیوانی پوسیده با قشری نه چندان ضخیم در یک هکتار زمین، کود ازته به شکل نیترات آمونیوم یا اوره 200 تا 240 کیلوگرم ، 300 کیلوگرم پتاس در هکتار نیز به شکل سولفات و همچنین 150 کیلوگرم فسفر به شکل اسید فسفریک به آن اضافه می کنند و روی آنها را شخم می زنند.

6- تربیت و هرس:

معمولاً هرس داشت به هنگام خواب درخت یعنی از آذرماه تا اسفندماه است. پس از کاشت نهال ریشه دار در زمین اصلی، نخستین هرس به صورت زیر انجام می شود:

 سربرداری نهال از ارتفاع 80-60 سانتیمتر از سطح زمین

حذف کلیه شاخه های تنه پائین تر از 40 سانتی متر از کف خاک

  زخم بندی ( پانسمان) شاخه های بریده با چسب باغبانی

 حذف برگهائی که در طول دوره رشد بعدی روئیده می شوند.( از 40 سانتی متر به پائین).

7- آفات و بیماریهای مهم فندق:

1-7 سفیدک سطحی فندق:

 به صورت لکه های تقریباً کروی به رنگ زرد و سفید دیده می شود که در مرکز هر یک از لکه ها اسپورهای قارچ در اواخر فصل به صورت نقطه های سیاه در می آیند. این بیماریها خسارت چندانی ایجاد نمی کند و فقط باعث ریزش  مختصر برگ می گردد. برای مبارزه با این بیماری، در صورت مشاهده علائم این قارچ روی برگها با در نظر گرفتن  درجه حرارت هوا، می توان از سموم سولفوره (کوزان) با غلظت 2 تا 3 در هزار و یا مانکوزب با غلظت 5/1 تا 2 هزار استفاده نمود.

2-7 شپشک نرم تن:

این حشره با مکیدن شیره گیاهی موجب تضعیف درخت می گردد و همچنین با ترشح عسلک باعث تجمع گرد و خاک که در سطح برگ، تنه و سرشاخه های درختان و موجب اختلال در فعالیت های فیزیولوژیکی درختان بخصوص فتوسنتز می گردد. برای مبارزه با این آفات می توان از روغن ولک 4 درصد به صورت سمپاشی زمستانه قبل از مرحله تلقیح درختان استفاده نمود.

3-7 شته فندق:

 به شته هلو شباهت زیادی دارد و مهمترین علامت تشخیص آن فعالیت دسته جمعی آنها در اطراف برگهای اصلی است. خسارت این آفت با ترشح شدید عسلک همراه است که به نوبه خود موجب جلب مورچگان ، زنبور و مگسهای مختلف و تجمع گرد و خاک می شود. این حشرات ممکن است باعث انتقال بیماریهای ویروسی نیز گردند. برای مبارزه با این آفت می توان از سموم مناسب استفاده نمود.

4-7 کنه جوانه خوار فندق:

 از مهم ترین آفات فندق به شمار می رود. این آفت ضمن مستقر شدن روی جوانه های تازه، با فروبردن نیش خود موجب تورم و بدشکلی جوانه ها در زمان بازشدن شده، همچنین باعث فساد و خشکیدگی جوانه های گل می گردد. برای مبارزه با این آفت می توان از سموم آندوسولفان، آذینفوس متیل، پودرگوگرد و یا دیازینون در زمان بیدار شدن گیاه و یا زمانی که شاخه ها 2 تا 3 برگی هستند ، استفاده نمود.

سایر آفات و بیماریهای فندق در ایران خسارت چندانی ایجاد نمی نمایند که فقط به ذکر اسامی آنها اکتفا می شود.

آفات فندق: بالانن، سنها، سوسک چوب خوار فندق، زنبور برگ خوار فندق و کرم سفید ریشه.

بیماریهای فندق: شامل باکتریوز، شانکر، گلوسپوریوم، مونیلیا، بوتریتیس