اسید استیک چیست

استیک اسید یک اسید آلی به‌صورت مایعی تند و بی‌رنگ است که اساس ترشی سرکه هست و در قسمت چشایی طعم ترشی، شبیه طعم سرکه می‌دهد. قسمت اعظم اسید استیک تولیدی دنیا، مصرف واکنش با الکل‌ها به منظور تولید استرهایی می‌گردد که از آن‌ها به‌عنوان بهترین حلال‌ها در رنگ و جلا استفاده می‌شود. همچنین در کارخانجات داروسازی، عمل آوردن لاستیک طبیعی و تهیه چرم مصنوعی و به‌عنوان حلال برای بسیاری از ترکیبات آلی از اسید استیک استفاده می‌شود.

اسید استیک جزو مواد معدنی و متعلق به گروه اسیدها است. استیک اسید جز اسیدهای کربوکسیلیک می‌باشد و در نام‌گذاری آیوپاک به اسید اتانوئیک معروف است. استفاده از اسید استیک در شیمی، به عهد باستان برمی‌گردد. در سال 1847، هرمان کولب شیمی‌دان آلمانی برای اولین بار از طریق مواد معدنی موفق به ساخت اسید استیک شد. کاربرد اسید استیک به صورت سرکه به‌عنوان چاشنی غذا و تهیه انواع ترشی استفاده می‌شود. اسید استیک رقیق به عنوان افشانه برای از بین بردن قارچ‌های گیاهان استفاده می‌شود. اسید استیک گلاسیال در صنایع شیمیایی در تولید فیلم‌های عکاسی، تولید پلاستیک پلی‌اتیلن ترفتالات( PET) استفاده می‌شود.

اسید استیک مایع، مانند آب و اتانول یک حلال پروتون‌دار آبدوست( مولکول قطبی | قطبی) است. این ماده با ثابت دی الکتریک ۲/۶، می‌تواند علاوه بر حل کردن ترکیبات قطبی همچون نمک‌های معدنی و شکرها، ترکیبات غیر قطبی همچون روغن‌ها و عناصر شیمیایی مثل سولفور و آیودین را در خود حل کند. این ماده با بسیاری از حلال‌های قطبی و غیر قطبی همچون آب، کلروفورم و هگزان مخلوط می‌شود. این خاصیت انحلال و امتزاج‌پذیری اسید استیک آن‌را به یک ماده شیمیایی پرکاربرد صنعتی تبدیل کرده ‌است.

استیک اسید یک اسید ضعیف بوده، زیرا تنها مقداری اسید جدا شده در محلول آبی می باشد. استیک اسید بدون آب و خالص( استیک اسید یخی) یک مایع بدون رنگ بوده که آب را از محیط اطرافش جذب می‌کند( هیگروسکوپی) و در دمای 16.5 درجه سانتی‌گراد( ‌61،7 درجه فارنهایت) به شکل یک جامد کریستالی بی‌رنگ منجمد می‌شود. اسید خالص و محلول‌های غلیظ آن بسیار خورنده هستند

کاربردهای استیک اسید

كاربرد اسيد استيك به دو گروه عمده صنعتي و غذايي دسته‌بندی مي‌شود. از اسيد استيك اغلب به‌عنوان ماده اوليه توليد ونيل استات مونومر( VAM) و اندريد استيك و نيز حلال تترافتاليك اسيد( PTA) و حلال‌هاي شيميايي مانند اتيل استات، بوتيل استات و گليكول دي استات استفاده مي‌شود. با توجه به راه‌اندازي واحد استيك اسيد و نيز شناختي كه در مورد تكنولوژي آن به‌دست آمده و طيف وسيع مصارف آن در صنايع پايين دستي، وجود اين محصول امتياز مناسبي براي بخش‌هاي خصوصي و دولتي مي‌باشد.

1. • در محیط خانگی، استفاده در آبگونه اسیدی ظهور فیلم و برداشتن جرم شیر آب و کتری از نمونه‌های آن است.  
2. • خاصیت اسیدی همچنین از طریق سلول‌های نیش ستاره دریایی، در درمان نیش ستاره دریایی جعبه‌ای استفاده می‌شود که این کار از آسیب‌های جدی و یا حتی مرگ جلوگیری می‌کند. این خاصیت همچنین در درمان افراد مبتلا به آماس گوش، عفونت گوش خارجی به‌کار می‌رود.  
3. • استیک اسید در سیلوی خوراک دام، برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها، به‌صورت افشانه از اسید استیک استفاده می‌شود.  
4. • محلول‌های رقیق اسید استیک می‌تواند در آزمایشگاه بالینی برای تشخیص تعداد گلبول‌های قرمز و سفید استفاده شوند.  
5. • اسید استیک آبی همچنین به‌عنوان یک حذف کننده زگیل و گندمه استفاده می‌شود.  
6. محلول‌های رقیق اسید استیک، همچنین به خاطر خاصیت اسیدی ملایم آن‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند.   
7. 
   
8. 
   

• در حال حاضر در ايران بيش از پانزده تركيب شيميايي به‌دست آمده از اسيد استيك در صنايع مختلف مصرف مي‌شود كه فعلا تمامي آن‌ها از خارج كشور تامين مي‌شود، موارد زیر مصرف اسيد استيك را در هر يك از شاخه‌هاي صنعت نشان مي‌دهد:  
  

1. • ونيل استات مونومر و پلي منيل استات، در تهیه چسب، رنگ و نساجي 
2. • انيدريد استيك، در داروسازي 
3. • استات آمونیوم، در نساجی  
4. • استات سدیم، در نساجی  
5. • استات سدیم، به عنوان نگهدارنده غذایی 
6. • استات سدیم، در رنگ‌سازی و نساجی  
7. • اتیلن گلیکول استات، در رنگ‌سازی 
8. • استات بوتیل و استات اتیل، در رنگ‌سازی 
9. • استات ایزو بوتیل، در رنگ‌سازی  
10. • اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر استات، در رنگ سازی 
11. • سديم كربوكسي متيل سلولز پلي وينيل، بعنوان پاك كننده رنگ و چسب 
12. • کلرور استیل، در نساجی  
13. • TPA، در الیاف مصنوعی  
14. • استرهاي اسيد استيك، در نساجي و غيره 
15. • استات مس، به‌عنوان رنگدانه و قارچ ‌کش 
16. • استات آلومینیوم و استات آهن، به‌عنوان ثابت‌کننده رنگ 
17. • استات پلادیوم، به‌عنوان کاتالیزور در واکنش‌های جفت‌ساز، همچون واکنش هک 
18. • استات نقره، در حشره‌کش‌ها 

1. • کنترل و از بین بردن کنه واروا در زنبور عسل 

کاربرد اصلی اسید استیک در تولید استات وینیل تکپاره (VAM) است. بین ۴۰ تا ۴۵ درصد از اسید استیک تولید شده در جهان، به مصرف این کاربرد می‌رسد. استات وینیل می‌تواند به استات پلی وینیل یا سایر پولیمرها، پولیمریزه شود که این مواد در رنگها و چسبها کاربرد دارند. تولید جهانی آنیدرید استیک یکی از اصلی‌ترین کاربرد است که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از تولید اسید استیک در جهان را به مصرف خود می‌رساند. از دیگر کاربردهای استیک اسید در تولید اتیل استات، حلال ها، نساجی، به صورت سرکه به عنوان چاشنی غذا و تهیه انواع ترشی می توان اشاره کرد. اسید استیک رقیق به عنوان افشانه برای از بین بردن قارچهای گیاهان بکار برده میشود. اسید استیک گلاسیال در صنایع شیمیایی در تولید فیلمهای عکاسی، تولید پلاستیک پلی اتیلن تری فتالات (PET) استفاده می‌شود. هم چنین به عنوان ماده واسطه در تولید استات وینیل که ترکیب مهمی در تولید چسب و رنگ می‌باشد، و به عنوان حلال در تولید مواد معطر مصنوعی کاربرد دارد.