رمدسیویر ( داروی کرونا ) چیست؟
رمدسیویر دارویی متعلق به شرکت داروسازی آمریکایی گیلیاد است که در اصل برای مبارزه با ابولا طراحی شد. این یک داروی ضدویروسی است که با کشتن مستقیم ویروس کار نمی‌کند بلکه ازطریق مهار توسعه و تکثیر آن اثرگذار است. مولکولی که به رمدسیویر قدرت می‌بخشد، ابتدا در آزمایشگاه روی چندین نوع ویروس ازجمله ویروس‌های کرونا دیگری مانند سارس و مرس با قدری موفقیت آزمایش شد. سرانجام گیلیاد روی تقویت اثربخشی آن علیه ابولا تمرکز کرد. این روند در جریان و پس از همه‌گیری ابولا در غرب آفریقا درفاصله‌ی سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ به سرعت دنبال می‌شد. اگرچه داده‌های بعدی نشان داد که اثربخشی آن نسبت‌به دیگر درمان‌ها کمتر است.
اگرچه رمدسیویر به‌سرعت به‌عنوان داروی ابولا از دور خارج شد، توسعه‌ی سریع آن به‌منظور دستیابی به آن هدف باعث شد تا بتواند سریعا به‌عنوان درمانی برای کووید ۱۹ وارد کارآزمایی‌های انسانی شود: گیلیاد از قبل داده‌های فراوانی داشت که نشان می‌داد دارو بی‌خطر است. این امر همراه با شواهد روزهای اولیه توسعه‌ی رمدسیویر مبنی‌بر اینکه ممکن است بتواند با ویروس‌های خویشاوند SARS-CoV-2 مبارزه کند، آن را به گزینه‌ای جذاب برای پزشکانی که در جست‌وجوی درمانی برای کووید ۱۹ بودند، تبدیل کرد.
برخلاف دارویی نظیر هیدروکسی کلروکین که برای درمان بیماری‌های دیگر ساخته شده اما ممکن است دارای اثرات ضدویروسی نیز باشد، رمدسیویر از ابتدا برای کشتن ویروس‌ها طراحی شده است. این دارو، مولکولی است که باعنوان آنالوگ نوکلئوتیدی شناخته می‌شود و ساختار آن تقلیدی است از حروفی که در ساخت توالی RNA ویروس استفاده می‌شود. ایده آن است که وقتی ویروس سعی می‌کند از این شبه حرف‌ها استفاده کند، در عملکردش اختلال ایجاد می‌شود.
آزمایش‌ها نشان داده‌اند که داروی مذکور دربرابر طیف وسیعی از ویروس‌ها مؤثر است. بنابراین می‌توان امیدوار بود که شاید دربرابر ویروس کرونا جدید (SARS-CoV-2) نیز مؤثر واقع شود. بااین‌حال، این مسئله که آیا رمدسیویر واقعا روی بیماران مبتلا به کووید ۱۹ اثر دارد، مشخص نیست. دو کارآزمایی در کشور چین به‌علت نبود شرکت‌کننده شکست خورد. چین کارآزمایی‌های خود را نسبتا دیر شروع کرد، بنابراین به‌کارگیری تعداد کافی از بیماران در کارآزمایی‌ها دشوار بود.
به‌نقل از مطالعه‌ای که به‌تازگی در مجله‌ی پزشکی معتبر نیوانگلند منتشر شد و در آن داروی رمدسیویر به ۵۳ فرد مبتلا به کووید ۱۹ با وضعیت وخیم داده شد، ۶۸ درصد از بیماران بهبود پیدا کردند. البته این مطالعه موجب اختلاف‌نظر بین دانشمندان شده است. اول از همه اینکه باتوجه به تعداد کم بیماران، خطا می‌تواند بزرگ باشد. علاوه‌براین کارآزمایی، تصادفی‌شده نبود، بنابراین هیچ راهی وجود ندارد که دریابیم آیا نمونه‌ی مورد مطالعه، نماینده‌ی مناسبی از جامعه‌ی افرادِ به‌شدت بیمار بوده است. آخر اینکه، گروه مقایسه‌ای وجود نداشت که به آن‌ها دارونما داده شود (دارونما: ماده‌ای بدون اثر درمانی، برای نشان دادن اثربخشی واقعی دارو).
البته گزارش وب‌سایت استت چیزی بیش از درز کردن گفت‌وگوی میان دو پزشک بود. این صحبت‌ها مبتنی‌بر کارآزمایی است در دانشگاه شیکاگو روی ۱۲۵ بیمار انجام شد که بیشتر آن‌ها در اثر ابتلا به کووید ۱۹ به‌شدت بیمار بودند. گفته می‌شود یکی از پزشکان گفته است که بیشتر بیماران مرخص شده و تنها دو نفر فوت کرده‌اند. اما حتی اگر چنین چیزی درست باشد، فقدان گروه دارونما، ارزیابی ارزش واقعی دارو را دشوار می‌کند. خود دانشگاه شیکاگو هشدار داده است که نتیجه‌گیری در این مورد زودهنگام و ازنظر علمی نادرست بود.
استفان ایوانز، استاد همه‌گیرشناسی دارویی در دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن، هشدار می‌دهد که درمورد رمدسیویر، نمونه‌های زیادی وجود دارد که در آن به اشتباه و براساس داده‌های غیرتصادفی تصور می‌شد درمان مزایای قابل‌توجهی دارد.
خوشبختانه تعدادی کارآزمایی دارای استاندارد طلایی درحال انجام است. یکی از تلاش‌های جهانی تحت حمایت سازمان جهانی بهداشت در اواسط مارس آغاز شده است و انتظار می‌رود که نتایج پس از ماه ژوئن حاصل شود. کارآزمایی دیگری به‌وسیله‌ی مؤسسه‌ی ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا درحال انجام است و نتایج آن ممکن است در اواخر ماه مه در دسترس قرار گیرد.
البته حتی اگر رمدسیویر موفقیت‌آمیز باشد، هنوز دارویی آزمایشی محسوب می‌شود و معمولا مقادیر کمی از چنین داروهایی در دسترس است. در این راستا، شرکت گیلیاد تولید خود را افزایش داده است تا تقاضا برای استفاده در کارآزمایی‌ها را برآورده کند. شرکت مذکور، در تاریخ ۵ آوریل، گفت که به‌اندازه‌ی ۱۴۰ هزار بیمار دارو دارد. چنین ارقامی بزرگ‌تر از چیزی است که مورد نیاز کارآزمایی‌های بالینی است و نشان می‌دهد که گیلیاد درحال افزایش تولید برای استفاده‌های بالینی است. این شرکت همچنین گفته که امیدوار است با دسترسی به مواد خام، تولید خود را دوباره افزایش دهد.
اما همچنان، بهترین راه‌حل همه‌گیری جهانی کووید ۱۹، ساخت واکسنی علیه ویروس کرونای جدید است. واکسن به‌جای درمان افراد پس از بیماری، از ابتلای آن‌ها به بیماری پیشگیری می‌کند اما یک داروی مؤثر حتی در مقادیر کم موجب تفاوت زیادی می‌شود، مخصوصا که می‌تواند موجب سرعت بخشیدن به فرایند توسعه‌ی واکسن شود. سریع‌ترین راه برای آزمایش کارآیی واکسن این است که واکسن را به گروهی از داوطلبان بدهیم (گروه دیگر نیز یک دارونما دریافت کنند) و سپس آن‌ها را درمعرض ویروس کرونا قرار دهیم. این رویکرد ازنظر اخلاقی برای بیماری نوظهوری که درمان شناخته‌شده‌ای ندارد، مورد تردید است. اگرچه یک درمان خوب احتمال پیشرفت چنین کارآزمایی‌های چالش‌برانگیز انسانی را بیشتر می‌کند.
