نکاتى در خصوص دستور موقت

نکاتى در خصوص دستور موقت

١-دستور موقت تصمیمى است که دادگاه در امورى که تعیین تکلیف آن فوریت دارد اتخاذ مینماید.

نکته: احراز فوریت  امر با دادگاهى است که به درخواست دستور موقت رسیدگى میکند.

نکته: دستور موقت ناظر بر امورى  است که در صورت عدم تعیین تکلیف فورى، خواسته دعوى را در معرض تضییع قرار میدهد و بنابر این عین خواسته نمیتواند موضوع دستور موقت باشد، بنا بر این و به عنوان مثال، در دعوى الزام به تحویل خودرو، صدور دستور جلوگیرى از نقل و انتقال میتواند موضوع دستور باشد اما تحویل موقت آن به خواهان خیر.

نکته: دستور موقت باید در راستاى خواسته اصلى دعوى باشد، بنا بر این امورى که تاثیر در خواسته اصلى نداشته باشند، نمیتوانند موضوع دستور موقت باشندو بنا بر این و به عنوان مثال، در دعوى صدور حکم به بى اعتبارى( بطلان ) معامله و بدون آنکه الزام خوانده به استردادمبیع خواسته شده باشد، توقیف فیزیکى مبیع نمیتواند موضوع دستور موقت باشد.

نکته: موضوع دستور موقت میتواند توقیف مال، انجام عمل و یا منع از انجام عمل باشد، لکن صدور دستور موقت در مواردى جایز است که خواسته  عین معین باشد. در هر مورد که خواسته کلى باشد( مثل مطالبه طلب) دادگاه نمیتواند دستور موقت  توقیف معادل خواسته از اموال خوانده ( مشابه تامین خواسته) را صادر کند.

٢-دادگاه صالح براى دستور موقت، دادگاهى است که دعوى اصلى در آنجا مطرح است( در فرضى که دعوى قبلا مطرح شده باشد) یا صلاحیت رسیدگى به اصل دعوى را داشته باشد( در فرضى که تقاضاى دستور قبل از طرح دعوى اصلى شده باشد)

نکته: هرگاه موضوع درخواست دستور موقت، در محل دادگاه دیگرى غیر از دادگاه رسیدگى کننده به دعوى اصلى و یا صالح به رسیدگى به دعوى اصلى( بر حسب مورد) باشد، دادگاه محل وقوع مال موضوع دستور صلاحیت رسیدگى به درخواست دستور موقت را دارد.( ماده ٣١٢)

نکته: ظهور ماده ٣١٢ در صلاحیت انحصارى دادگاه محل وقوع مال موضوع دستور است. بنا بر این در این خصوص به نظر میرسد که دادگاه رسیدگى کننده به اصل دعوى و یا صالح به رسیدگى به اصل دعوى،  صلاحیت صدور دستور موقت را نداشته باشد.

نکته: چنانچه پس از صدور دستور موقت، دادگاه قرار عدم صلاحیت رسیدگى به اصل دعوى. را صادر نماید، این امر از جهت کاشفیت از اینکه دستور موقت توسط دادگاه غیر صالح صادر شده است، موجب رفع اثر از دستور نیست و بنا بر این پرونده به ضمیمه دستور موقت صادره به دادگاه صالح ارسال میشود مگر آنکه قرار عدم صلاحیت به اعتبار شایستگى مرجع غیر قضایی( طبق ماده ٢٨ ق ا د م) صادر شده باشد که در اینصورت باید فوراً از دستور موقت رفع اثر شود.

٣-  دستور موقت باید در وقت مقرر و با دعوت از طرفین صادر شود، مگر اینکه به تشخیص دادگاه صادر کننده دستور فوریت امر اقتضاى صدور دستور بدون دعوت از طرفین را داشته باشد.

٤- چنانچه تقاضاى دستور موقت قبل از اقامه دعوى اصلى باشد، متقاضى دستور باید ظرف بیست روز از " تاریخ صدور دستور" دادخواست اصلى خود را تقدیم کند، در غیر اینصورت دادگاه صادر کننده دستور " به درخواست طرف" از دستور رفع اثر میکند.

نکته: چنانچه با طرح دعوى اصلى معلوم شود که دستور موقت در راستا و مربوط به خواسته اصلى نیست، دادگاه صادر کننده دستور از آن رفع اثر خواهد کرد.

نکته: چنانچه خواهان دعوى اصلى خود را خارج از مهلت مقرر فوق ولى قبل از درخواست طرف و رفع اثر از دستور موقت، مطرح کند، طرح دعوى خارج از مهلت مزبور موجب رفع اثر از دستور نخواهد بود.

نکته: در این خصوص( رفع اثر از دستور به جهت عدم تقدیم دادخواست) استرداد یا رفع اثر از تامینى که متقاضى دستور سپرده بوده است منوط به انقضاى مهلت ماده ٣٢٣ است، مگر اینکه دستور اجرا نشده باشد.

٥- صدور دستور موقت منوط به سپردن تامین مناسب است. تشخیص تناسب تامین از حیث نوع و میزان با دادگاهى است که دستور را صادر میکند.

نکته: تامین اخذ شده براى دستور موقت ، متناسب با آثار احتمالى دستور و تامین اخذ شده براى رفع اثر از دستور متناسب با آثار احتمالى رفع اثر از دستور است. بنا بر این محتمل است که تامین رفع اثر کمتر، معادل یا بیشتر از تامین دستور مرقت باشد .