عادت‌های بد کودکان در مورد دهان و دندان و راه‌های جلوگیری از آن‌ها

برخی از رفتارها و عادت‌های بد کودکان باعث بروز مشکلات دندانپزشکی در آن‌ها می‌شود. از جمله عادات مشکل ساز شایع در کودکان می‌توان به پوسیدگی دندان با شیشه شیر، فشار دادن زبان به دندان‌های جلو، مکیدن لب و از دست دادن زود هنگام دندان اشاره کرد.

حتی با این که دندان‌های کودک در نهایت با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند، حفظ سلامت دندان شیری تا زمانی که به‌طور طبیعی می‌افتند، در سلامت دندان‌های دائمی و سلامت عمومی او اهمیت زیادی دارد.

 پوسیدگی دندان با شیشه شیر

پوسیدگی دندان با شیشه شیر در اوایل کودکی اتفاق می‌افتد. هنگامی که دندان‌های کودک در تماس مکرر با قند موجود در مایعات از جمله آب‌میوه، شیر مادر، شیر خشک، آب قند یا هر نوشیدنی شیرین دیگر قرار می‌گیرند، دچار پوسیدگی زود هنگام می‌شوند. این یکی از عادت‌های بد کودکان است که آسیب زیادی به دندان‌ها وارد می‌کند

باکتری‌های موجود در دهان از قندهای موجود در شیر تغذیه کرده و اسید تولید می‌کنند. اسید حاصل از باکتری‌ها مینای دندان را از بین برده و موجب کرم خوردگی دندان‌ها می‌شود. به همین علت در شرایطی که نوزاد شیرخواره در هنگام شیر خوردن، شیشه شیر در دهانش بماند و با آن بخوابد، احتمال پوسیدگی دندان در او افزایش می‌یابد. بنابراین مسواک زدن را از اوایل کودکی باید شروع کنید.

در صورتی که پوسیدگی دندان کودک درمان نشود، کودک دچار دندان درد شده و غذا خوردن برایش سخت می‌شود. همچنین دندان‌های شیری به عنوان فضا نگهدار عمل کرده و جا را برای بیرون زدن دندان‌های دائمی حفظ می‌کنند. اگر دندان شیری خراب شود و نتواند راهنمایی برای رویش دندان‌های دائمی در موقعیت مناسب باشد، احتمالاً دندان‌های دائمی کج و به هم ریخته رشد می‌کنند. اگر پوسیدگی دندان‌های شیری شدید باشد ممکن است منجر به آبسه دندان شود که در این صورت احتمال گسترش عفونت به نواحی دیگر بدن وجود دارد.

عادت بد کودکان در مورد مکیدن انگشت

مکیدن شست، انگشت، پستانک یا عروسک در نوزادان امری طبیعی و نرمال است. مکیدن اشیاء به کودکان احساس امنیت و راحتی می‌دهد. اما اگر مکیدن انگشت پس از 5 سالگی نیز ادامه پیدا کند در شرایطی که دندان‌های دائمی در حال بیرون زدن هستند، مشکلات دندانی ایجاد می‌شود.

دندان‌ها بسته به‌دفعات مکیدن انگشت، شدت و طول مدت آن ممکن است تغییر موقعیت داده و از ردیف خود رانده شوند. معمولاً در این شرایط دندان‌های جلویی به سمت بیرون هل داده شده و دچار جلو زدگی می‌شوند و اوربایت ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است کودک نتواند برخی حروف را درست ادا کند. به علاوه فک بالا و پایین ممکن است از هم‌راستایی خارج شده و سقف دهان تغییر شکل پیدا کند.

ترک عادت مکیدن انگشت در کودکان

پیش از هر چیز یادتان باشد مکیدن انگشت امری طبیعی است و نباید باعث نگرانی شما شود مگر این که تا زمان رویش دندان‌های دائمی ادامه پیدا کند.

کودک باید ابتدا خودش تصمیم بگیرد این عادت را کنار بگذارد. برای کمک به این که کودک تصمیم بگیرد انگشت‌هایش را نمکد، والدین باید او را تشویق کرده و رفتارهای مثبت او را تقویت کنند. چون مکیدن انگشت مکانیسمی برای احساس امنیت است، تقویت منفی (مانند تنبیه و غر زدن) معمولاً مؤثر نبوده و باعث می‌شود کودک در حالت دفاعی قرار بگیرد و بیشتر به سمت مکیدن انگشت پناه ببرد.

برای ترک دادن عادت‌های بد کودکان به جای این رفتارهای تنبیهی، باید مدت زمان محدودی را برای او مشخص کنید که انگشت خود را نمکد و سپس به خاطر موفقیتش به او پاداش بدهید. به تدریج زمان تمرین را بیشتر کنید و هر بار پاداش را بلافاصله به او بدهید. هر چه کودک کم سن تر باشد دفعات پاداش بیشتری نیاز دارد. برای کودکانی که می‌خواهند این عادت را ترک کنند، می‌توانید با بستن انگشت با یک روبان یا دستمال به او کمک کنید ممنوعیت را به خاطر بیاورد. هر بار پس از این که کودک به خواب رفت، انگشت او را از دهانش خارج کنید.

در مورد کودکان بزرگ‌تر برای ترک عادت، سعی کنید بفهمید چرا کودک این کار را کنار نمی‌گذارد. استرس‌های کودک را بشناسید و سعی کنید به او در برطرف شدن استرس کمک کنید. با رفع مشکل کودک آسان‌تر می‌تواند بر عادت مکیدن انگشت خود غلبه کند. اگر این روش‌ها مؤثر نبود، می‌توانید از وسیله داخل دهانی استفاده کنید. این وسیله به دندان‌های بالایی کودک چسبانده شده و در سقف دهان جای می‌گیرند و باعث می‌شوند مکیدن انگشت سخت‌تر شده و ناخوشایند باشد.

عادت‌های بد کودکان د ر مورد فشار زبان

فشار زبان نوعی الگوی بلع است که در آن بالای زبان به دندان‌های جلو و لب‌ها فشار داده می‌شود. این عادت نیز همانند مکیدن انگشت دندان‌های جلویی را به جلو میراند و آن‌ها را کج و جلو زده می‌کند که نتیجه آن اوربایت است (شکل بالا). اوربایت ممکن است در رشد تکلمکودک اخلال ایجاد کند.

اگر متوجه علائم فشار زبان شدید، با پزشک صحبت کنید. گفتار درمانگر می‌تواند برنامه درمانی طراحی کند که به کودک کمک کند عضلات جویدن را تقویت کرده و الگوی جدید بلع را جایگزین فشار زبان نماید.

عادت‌های بد کودکان در مورد مکیدن و گزیدن لب

مکیدن و گزیدن لب به عادت قرار دادن لب پایین در زیر دندان‌های جلویی فک بالا گفته می‌شود که به صورت مکرر انجام می‌شود. گزیدن لب پایینی ممکن است به‌تنهایی و یا همراه با مکیدن انگشت باشد. این عادت به اوربایت و همان مشکلاتی که در مکیدن انگشت و فشار زبان ایجاد می‌شد، منتهی می‌شود. برای ترک این عادت همان کارهایی را باید انجام دهید که برای ترک مکیدن انگشت باید انجام می‌دادید.

از دست دادن زود هنگام دندان شیری 

از دست دادن زود هنگام دندان شیری معمولاً به خاطر پوسیدگی، جراحت یا عدم فضای کافی در فک اتفاق می‌افتد. اگر دندان‌ها پیش از بیرون زدن دندان‌های دائمی کشیده شوند یا بیفتند، دندان‌های مجاور آن‌ها ممکن است به سمت جای خالی جا به جا شده یا کج شوند. در این حالت هنگامی که دندان دائمی می‌خواهند از لثه بیرون بزند ممکن است فضای کافی برای آن باقی نمانده باشد بنابراین دندان دائمی نیز ممکن است کج شود. کج شدن یا ناهمراستایی دندان‌ها باعث انواع مشکلات دهان و دندان می‌شود.

در صورتی که به هر دلیل دندان کودک زودتر از موعد افتاد، ممکن است دندانپزشک استفاده از فضا نگهدار را در جای خالی دندان توصیه کند.