در درمان ارتودنسی ، حلقه کشی (الاستیک) چه نقشی دارد؟

در درمان ارتودنسی دو نوع  حلقه کشی پلاستیکی استفاده میشود: لیگاچور و حلقه کشی بین دو فک که معمولا به آن کش الاستیک گفته میشود.

در تصویر بالا ارتودنتیست سعی دارد لیگاچور پلاستیکی آبی رنگ را دور براکت بیندازد.

لیگاچور کش پلاستیکی کوچکی است که دور هر براکت قرار میگیرد و برای نگه داشتن سیم در قلاب هر براکت استفاده میشود. لیگاچور در رنگهای مختلف و متنوع وجود دارد و برای کشیدن یا هل دادن دندان در جهت خاصی استفاده میشود.

از طرفی الاستیک هم رنگهای مختلفی دارد اما تا حدی بزرگتر از لیگاچور است و برای اعمال فشار به فک استفاده میشود تا بایت را اصلاح کرده و اور بایت یا آندربایت را کاهش دهد.

الاستیک را به اشکال مختلف میتوان استفاده کرد اما شایعترین حالت آن اتصال از فک بالا به پایین (بین قوسی) است (شکل زیر).

الاستیک در انواع رنگها

در تصویر الاستیک قرمز رنگ بالا بین فک بالا و پایین ارتباط برقرار کرده است.

فواید استفاده از حلقه کشی در ارتودنسی چیست؟

براکت، سیم (آرچ وایر) و لیگاچور مسئول حرکت دادن دندانها همراستا با مرز لثه هستند اما الاستیک فک را به سمت جلو یا عقب میراند تا ردیف دندانهای پایین و بالا را بر هم منطبق کند.

حاصل این کار جفت شدن درست دندانها بر هم و راحتی جویدن غذاست. همچنین برای سرعت بخشیدن به فرایند حرکت دندانها یا صاف کردن دندانها میتوان از الاستیک استفاده کرد.

برای این کار از نگین براکت حاوی قلاب استفاده میشود. یکی یا چند براکت قلاب دار در هر دو سمت راست و چپ دهان در قوس دندانی بالا و پایین کار گذاشته میشود. یک حلقه کشی به هر دو طرف دهان از یک قلاب براکت به قلاب براکت دیگر متصل میشود (شکل زیر).

زاویه کش نسبت به راستای دندانها بستگی به مقدار فشاری دارد که میخواهیم اعمال شود تا اختلال بایت اصلاح گردد.

معمولا افرادی که اوربایت زیاد دارند باید از الاستیک استفاده کنند. هنگامی که اوربایت از حد قابل قبول (2 تا 3 میلی متر) فراتر میرود، ارتودنتیست ممکن است تصمیم بگیرد از حلقه کشی برای اصلاح آن استفاده کند.

انواع لیگاچور

دو نوع لیگاچور در ارتودنسی استفاده میشود.

لیگاچور پلاستیکی تکی: برای اعمال نیرو به دندانها در درجات مختلف استفاده میشود که بستگی به نحوه اتصال کش به دندان دارد.

نوع دوم لیگاچورهای پلاستیکی متصل به هم هستند: از این لیگاچورها برای بستن فاصله بین دندانها یا حرکت دادن گروه مشخصی از دندانها با یکدیگر و در یک جهت استفاده میشود. این لیگاچور که به عنوان زنجیر پلاستیکی یا پاوِر چِین (power chain) نیز شناخته میشود، در اصل از چند لیگاچور متصل به هم تشکیل شده است (شکل زیر).

هم لیگاچورهای متصل به هم و هم لیگاچور تکی در رنگها و استحکامهای مختلف وجود دارند. ارتودنتیست ممکن است در هر جلسه مراجعه شما، لیگاچور را عوض کند.

لیگاچور متصل به هم (زنجیر پلاستیکی) به رنگ آبی در تصویر بالا دیده میشود.

چه مدت باید حلقه کشی را استفاده کنیم

بیماران باید به دقت دستور العمل ارتودنتیست در مورد استفاده از حلقه های کشی را رعایت کنند. اگر چه ممکن است استفاده از الاستیک نسبت به سیم و براکت خالی و سفت کردن لیگاچور، درد و ناراحتی بیشتری ایجاد کند

 اما رعایت دقیق دستورات پزشک به شما کمک میکند طبق برنامه درمانی مشخص شده پیش بروید و بهترین نتیجه را از درمان بگیرید و نگذارید فرایند درمانتان طولانی شود.

در بیشتر موارد الاستیک را باید 24 ساعت شبانه روز استفاده کنید. برخی از متخصصان از برخی بیماران میخواهند تنها زمانی که میخواهند غذا بخورند و مسواک بزنند الاستیک را خارج کنند. گذاشتن 100% الاستیک در برخی موارد غیر واقع بینانه است

چرا که برای برخی افراد در برخی شرایط باز کردن دهان برای غذا خوردن همراه با الاستیک بسیار دشوار است. با این حال وجود الاستیک در دهان در هنگام جویدن باعث میشود دندانها سریعتر حرکت کرده و طول درمان کاهش یابد. اکیدا توصیه میشود در هنگام خواب حتما الاستیک را در دهان بگذارید.

توصیه مهم

یک توصیه مهم دیگر این است که هرگز دو الاستیک همزمان نگذارید. اگر چه ممکن است این کار به نظر صرفه جویی در زمان برسد اما در واقع چنین نیست. استفاده از دو الاستیک باعث میشود فشار بیش از حد به دندانها وارد شده و حرکت دندان کند شده و ریشه دندان صدمه ببیند.

توصیه میشود هر زمان که الاستیک را خارج کردید، آن را با الاستیک جدید عوض کنید. بسته به ضخامت و استحکام الاستیک و فعالیتهای روزمره تان ممکن است لازم باشد 3 تا 4 مرتبه در روز الاستیک را عوض کنید. بنابراین دقت کنید همیشه جعبه الاستیکها را همراهتان داشته باشید

همچنین توصیه میشود حداقل یک بار در روز الاستیک را عوض کنید. حتی در صورتی که الاستیک پاره نشود باید روزی یک بار آن را عوض کنید چرا که خاصیت کشسانی خود را از دست داده و به مرور زمان سفت میشوند. دستور العمل ارتودنتیست ممکن است از بیماری تا بیمار دیگر کمی تفاوت داشته باشد.

معمولا در مطب ارتودنتیست، کارکنان مطب دستور العمل عمومی برای درمان ارتودنسی و براکت و در آوردن و جا زدن الاستیک را به شما میگویند یا برگه راهنمایی به شما ارائه میکنند.

بیشتر بیماران به سرعت متوجه میشوند چگونه این کار را انجام دهند و به راحتی و بدون کمک این کار را انجام میدهند. درد فک، دهان و دندانها در چند روز اول استفاده از الاستیک طبیعی است.

با این حال اگر الاستیک را به صورت مداوم در دهان نگذارید درد و ناراحتی آن از بین نمیرود چون دهان به آن عادت نمیکند و از طرفی پیشرفت درمان کُند میشود.

حلقه کشی چه رنگهایی دارد؟

حلقه های کشی ارتودنسی در انواع رنگهای رنگین کمان وجود دارند. معمولا کودکان و نوجوانان انواع رنگهای مختلف و ترکیبی از رنگهای روشن را ترجیح میدهند.

بیشتر کودکان از این که حق انتخاب زیادی در مورد رنگ الاستیک دارند هیجان زده میشوند. برخی بر اساس رنگ لباس فرم مدرسه یا تیم ورزشی مورد علاقه شان انتخاب میکنند.

حلقه های کشی لیگاچور در رنگهای مختلف دور براکتها دیده میشود و الاستیک با رنگ کرمی به صورت مورب بین دو فک قرار گرفته است.

از آنجایی که معمولا حلقه کشی را در هر جلسه مراجعه به مطب عوض میکنید، کودک  میتواند هر زمان که میخواهد در رنگ انتخابی خود تغییر ایجاد کند. این باعث میشود کودکان انگیزه و علاقه ای به استفاده از حلقه کشی پیدا کنند بنابراین درد و ناراحتی آن را راحت تر تحمل کنند.

بیشتر بزرگسالان حلقه کشی را ترجیح میدهند که شفاف یا نامرئی باشد و کمتر دیده شود. بیشتر انتخاب بزرگسالان در حلقه های کشی رنگهای نقره ای و شفاف هستند.

برخی رنگها مانند نقره ای و خاکستری تحت تاثیر غذاها و نوشیدنی های حاوی رنگدانه تغییر رنگ نمیدهند و با ذرات غذا یا پلاک اشتباه گرفته نمیشوند.

حلقه کشی شفاف کمتر از نقره ای یا خاکستری دیده میشود. با این حال حلقه های شفاف ممکن است به واسطه رنگدانه های غذاها و نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه، نوشابه و برخی میوه ها دچار تغییر رنگ شوند.