مجازات استفاده از سند مجعول

همانگونه که در خود اسم استفاده از سند مجعول مشخص است استفاده بایستی به گونه ای باشد که استفاده کننده فایده ای عملی از آن ببرد بدین شرح که مورد تسلیم و ارائه به شخصی قرار دهد و یا اینکه استعمال نماید که می تواند از طریق مبادله باشد و هر نحوی که بتوان کلمه استفاده را نسبت به آن صادق دانست و به صرف اینکه آن را مورد استفاده قرار دهد مرتکب جرم استفاده از سند مجعول می شود.
برای اینکه در جرم استفاده از سند مجعول شخص استفاده کننده را مجرم بشناسیم می بایست به این نکات توجه شود:
1- سند مورد استفاده می بایست ماهیت جعلی بودنش احراز گردد بدین معنی که مثلاً در اسناد سجلی که در قالب فرم و شکل خاصی قرار دارد و متحد الشکل است حال اگر شخصی بیاید و سند سجلی یا همان شناسنامه را به وسیله کاغذ رنگی درست کند که هیچ شباهتی با اصل خود نداشته و ندارد و اینکه احتمال اشتباه افتادن آن هم نباشد نه جرم جعل را می توان محقق دانست و نسبت به شخصی استفاده کننده هم به طریق اولی جرم استفاده از سند مجعول قابل تحقق نیست و تحت این عنوان قابل تعقیب کیفری نیست.
2- شخص استفاده کننده علاوه بر ارتکاب عنصر مادی یا فیزیکی که نظایر آن مورد اشاره قرار گرفت از جمله تسلیم و یا استعمال و یا ارائه و... بایستی از عنصر روانی نیز برخوردار باشد بدین معنی که استفاده کننده بایستی:
الف- در استفاده از سند مجعول عمد داشته باشد بدین شرح که با توجه به اینکه اطلاع کافی از جعلی بودن سند دارد آن را مورد استفاده قرار دهد و این خود عمد در موضوع می شود.
ب- در استفاده از سند مجعول قصد اضرار به دیگران را باشد بدین شرح که ضرر مادی یا معنوی را به شخص یا اشخاص اعم از حقیقی و یا حقوقی وجود داشته باشد و میتوان گفت اشخاص حقوق عمومی به معنای اعم آن مورد نظر است و شامل شرکت ها و نهادها و موسسات و... حتی دولت ها را نیز مورد شمول قرار می دهد.
3- سند جعلی که مورد استفاده قرار می گیرد باید امکان ورود ضرر را فراهم آورد همانند مثالی که در بند اول آورده شد که ساختن سند سجلی به وسیله کاغذ رنگی جرم نبود و استفاده از آن هم به طریق اولی جرم نمی تواند استفاده از سند مجعول باشد پس این کار دستی قابلیت ایراد ضرر را به دولت نمی تواند  داشته باشد چرا که در تحقق جرم استفاده از سند مجعول حداقل احتمال ورود ضرر مادی یا معنوی به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی باید وجود داشته باشد.
بارز ترین وجه تفاوت استفاده از سند مجعول با کلاهبرداری این موضوع است که در کلاهبرداری بایستی انسانی فریب بخورد ولی در جرم استفاده از سند مجعول این فریب شاید به وسیله دستگاه الکترونیکی باشد یعنی شخصی که از یک کارت تلفن و یا کارت عابر بانک جعلی استفاده می کند ارکان جرم استفاده از سند مجعول را محقق نموده است.
همانگونه که مستحضر می باشید ارکان متشکله هر جرمی از 3 عنصر به وجود می آیند که به اختصار در ذیل توضیحاتی پیرامون جرم استفاده از سند مجعول داده می شود:
1- عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول
2- عنصر مادی جرم  استفاده از سند مجعول
3- عنصر روانی جرم استفاده از سند مجعول
الف: عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول
عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول در بیشتر مواد قانون مجازات اسلامی و در بخش تعزیرات آن مصوب 1375 به چشم می خورد که از باب نمونه در ماده 536 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مقرر می دارد: «هر کس در اسناد یا نوشته های غیر رسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد....»  بدیهی است از نظر کیفری مورد استفاده قرار دادن با علم برای مرتکب لحاظ شده است که در توضیحاتی که پیشتر داده شد بدان اشاره گردید.
ب: عنصر مادی جرم استفاده از سند مجعول
در جرم استفاده از سند مجعول بایستی حداقل ضرر بالقوه «مادی یا معنوی» برای اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی در جرم استفاده از سند مجعول ضروری است.
ج :عنصر معنوی در جرم استفاده از سند مجعول
سوء نیت عام در جرم استفاده از سند مجعول :
سوء نیت یکی از مهمترین ارکان هر جرمی است که می تواند در جرم استفاده از سند مجعول شامل علم به مجرمانه بودن و عمد در رفتار فیزیکی یعنی با علم به جعل و تزویر مورد استفاده قرار دادن باشد
سوء نیت خاص جرم استفاده از سند مجعول :
در جرم استفاده از سند مجعول قصد، اضرار به غیر است.
نظریه مشورتی در خصوص جرم استفاده از سند مجعول:
1- مطابق نظریه مشورتی شماره 1108/7 مورخ 1371/10/23 اداره حقوقی قوه قضاییه «...سایر ارکان جرم،مانند سوء نیت و یا علم به مجعول بودن سند از جانب متهم، احراز نشود، که در این صورت جرم استفاده از سند مجعول تحقق نخواهد شد» فلذا نهایتاً مطابق نظرات دکترین «هرگاه جرم جعل محقق نباشد استفاده از سند و نوشته نیز تحت عنوان استفاده از سند مجعول قابل تعقیب نخواهد بود»
در خصوص وکیل با عنایت به آنچه در بالا گفته شد برگی از دریا عالم حقوق بود و در جرم استفاده از سند مجعول که هر خواننده پس از مطالعه و بررسی آن نیاز به وکیل را حس می کند چرا که با توجه به فراوانی و پراکندگی قوانین به این نتیجه خواهد رسید که استفاده از وکلا  با تجربه و مطلع از قوانین باعث دلگرمی هر یک از طرفین پرونده خواهد شد به همین خاطر است که ما از شما تقاضا می کنیم برای امور حقوقی خود به وکیل مراجعه نمایید و وکیل به همراه داشته باشید چرا که حضور وکیل باعث دلگرمی هر چه بیشتر شما خواهد شد، وکیل و وکالت در امور حقوقی یکی از ملزومات است و وکیل نیاز است مطمئن باشید و امور وکالتی خود را به وکیل بسپارید.