دستگاه داکتیلیتی (کشش قیر)

دستگاه داکتیلیتی (کشش قیر):

ساخته شده بر اساس روش ازمایش  ASTM D113 –IP32,DIN 52013

 توضیحات عمومی دستگاه : این دستگاه برای تعیین میزان انگمی قیر استفاده ﻣﻲشود که بنا به تعریف برابر است با حداکثر میزان کشیدگی قیر از دو طرف در شرایط کنترل شده ( دمای مشخص و با سرعت یکسان) قبل از گسیختن.

مشخصات فنی دستگاه کشش قیر آنالوگ ساده (داکتیلیتی) :

این دستگاه از یک حوضچه با جنس استنلس استیل ساخته شده که توسط یک محفظه متحرک بر اساس یک راهنمای مادون شکل با سرعت معین معادل 50ml بر دقیقه میتواند حرکت نماید. مقدار پیشروی دستگاه از طریق یک خط کش فلزی که بر روی دیواره دستگاه نصب گردیده قابل خواندن میباشد. همچنین دستگاه مجهز به سیستم گرم کننده و کنترل دمای دیجیتال و پمپ سیرکولاسیون آب می باشد .

هدف از انجام آزمایش کشش قیر :

هدف از این آزمایش تعیین خاصیت انگمی (Ductitlity) قیر و مقایسه این خاصیت در انواع مختلف قیر میباشد . با انجام این آزمایش معیاری برای اندازه گیری کشش و چسبندگی قیر بدست می آید . قیرهایی که در راه سازی بکار میروند باید دارای مشخصات فنی معینی باشند تا روسازی ساخته شده در اثر نامناسب بودن قیر مصرفی خراب نشود . قیری که در راه سازی بکار می رود . باید دارای خاصیت چسبندگی زیاد باشد تا دانه های مصالح سنگی را بخوبی اندود کرده و آنها را به یکدیگر بچسباند . برای تعیین نشانه ای از چسبندگی قیرها مقدار قابلیت شکل پذیری آنها اندازه گیری می شود . زیرا هراندازه قیری چسبنده تر باشد دارای قابلیت شکل پذیری بیشتری خواهد بود . طبق تعریف ، خاصیت شکل پذیری (انگمی) یک قیر عبارتست از میزان افزایش طولی که نمونه قیر با شکل و ابعاد معین می تواند کش بیاید تا پاره نشود .

وسایل و تجهیزات برای انجام آزمایش کشش قیر - داکتیلیتی :

1 – قالب داکتیلیتی : قالب از جنس برنج و به ابعاد نشان داده شده در شکل ساخته می شود که متشکل از دو گیره و دو بغل بند است . وقتی که چهار قطعه قالب را در کنار هم می چینیم . ابعاد و حدود تغییرات مجاز آن باید مطابق مقادیر مندرج در شکل باشد .

2– حمام آب (بن ماری) : حمام آب برای نگهداری نمونه ها در دمای آزمایش بکار می رود که نباید حدود این تغییرات بیش از 0.1ºC  یا 0.18ºF باشد . حجم آب داخل حمام هم نباید کمتر از 10 Lit باشد . محل قرارگیری نمونه ها باید بگونه ای باشد که ارتفاع سطح آب از بالای آن 10 cm و فاصله زیریت نمونه تا کف حمام ، حداقل 5 cm باشد . نکته مهم در مورد حمام آب این است که به هنگام انجام آزمایش نباید هیچ گونه ضربه ای به آن بخورد . به خاطر اینکه نمونه ها در هنگام گسیخته شدن خیلی حساس هستند و کمترین ضربه ای باعث تاب برداشتن نمونه ها می شود .

3- ماشین آزمایش (دستگاه کشش قیر) : وسیله ای که بتواند نمونه قیر را بصورت مداوم و با سرعت ثابت آزمایش تحت کشش قرار دهد میتواند مورد استفاده قرار بگیرد. در این نوع دستگاه نمونه های قیر با سرعت ثابت ( مثلا 5cm در دقیقه برای آزمایش ما) و در دمای ثابت 0.5~25ºC کشیده می شوند تا گسیخته شوند. در هنگام کشش، نمونه ها در داخل آب قرار دارند. ارتفاع آب در بالای نمونه و نیز فاصله سطح زیرین نمونه تا کف مخزن باید حداقل 2.5 cm باشد. آب داخل دستگاه در هنگام آزمایش نباید تحت هیچ گونه لغزش و اغتشاش قرار گیرد.

روش آزمایش کشش قیر ( داکتیلیتی ) :

نمونه هایی که دراین آزمایش مورد استفاده قرار می گیرند باید تحت شرایط خاصی به عمل آورده شده باشد که البته به دلیل محدودیت زمان آزمایش قبلاً این مراحل توسط مسؤول آزمایشگاه انجام می گردد . ابتدا باید صفحه برنجی را با پارچه آغشته به مخلوطی از گلیسیرین و دکسترین ( و یا پارافین) چرب کنید. به همین ترتیب سطح داخلی بغل بندها را نیز چرب کنید. باید به این نکته توجه شود که سطح داخلی گیره ها نباید به روغن آغشته گردد. چرا که باید گیره ها به نمونه قبر بچسبند و یا روغنی شدن این گیره ها این عمل ناقص انجام گردیده و ممکن است حتی قبل از پاره شدن نمونه ها ، نمونه ها از گیره ها جدا شوند . قطعات قالب را پس از چرب شدن قسمتهای لازم بر روی صفحه برنجی می چینیم . قیر را به آرامی و به صورت یکنواخت گرم می کنیم وهمین که به اندازه لازم روان شد از الک شماره 50 ( میکرومتر 300 ) رد میکنیم . سپس آنرا به آرامی داخل قالب میریزیم . باید توجه شود که صفحه برنجی باید کاملآً مسطح و تراز باشد چرا که در غیر اینصورت ممکن است قسمتی از کف قالب از سطح صفحه جدا شود و باعث گردد که کف نمونه ناصاف شود . باید مواظب بود که قسمتهای مختلف قالب از هم جدا نشوند . قیر را بصورت رفت و برگشتی در لایه های نازک می ریزیم . بطوریکه در پایان سطح قیر کمی بالاتر از سطح قالب باشد . قالب را در دمای اتاق حدود 30 الی 40 دقیقه قرار میدهیم تا به آرامی خشک شود . سپس آنرا در حمام آب 15ºC به مدت 30 دقیقه قرار میدهیم . سپس قیر موجود را با یک چاقوی گرم شده برش می دهیم تا فقط تا سطح بالای قالب پر از قیر باشد . صفحه برنجی و قالب حاوی مواد قیری را در حمام آب در دمای معین برای مدت زمان حدود 85 الی 95 دقیقه در داخل آب با دمای 15ºC قرار میدهیم . سپس قیر را از صفحه جدا میکنیم و نیز بغل بندها را نیز جدا نموده و بلافاصله آزمایش را انجام می دهیم . سوراخهای موجود بر روی گیره ها را بر روی سوزنها و گیره های ماشین آزمایش قرار میدهیم . و دستگاه را روشن می کنیم تا دو گیره با سرعت ثابتی شروع به دور شدن از هم بکنند . سرعت دور شدن دو گیره از هم باید برابر 5 سانتیمتر بر دقیقه و با اختلافی در حدود 0.5% باشد – البته دو روش آزمایش وجود دارد که نمونه ها در یکی با سرعت 2.5 سانتی متر بر دقیقه و در دیگری با سرعت 5 سانتیمتر بر دقیقه از هم دور می شوند که در این آزمایش که مطابق ASTM D113 می باشد از روش دوم استفاده می شود . فاصله بین دو گیره را از لحظه ای که شروع به کشیده شدن می کنند تا لحظه پاره شدن را به سانتیمتر اندازه میگیریم . در طول زمان آزمایش ، آب داخل تانک (حمام آب) باید نمونه ها را بالا و پایین حداقل 2.5 cm بپوشاند و باید بطور مداوم دما را در دمای آزمایش 0.5~25ºC نگهدارد . اگر ماده قیری در تماس با سطح مایع و یا در تماس با ته حمام آبی قرار گیرد . آزمایش نمیتواند آزمایش نرمال بحساب آید . در این حالت وزن مخصوص حمام آب را با اضافه کردن متیل الکل و یا سدیم کلراید تنظیم میکنیم . بگونه ای که ماده قیر در طول آزمایش نه به سطح آب بیاید و نه با کف حمام در تماس باشد .

وسایل مورد نیاز دستگاه :

• قالب دستگاه  1 عدد طبق استاندارد ASTM  D 113
• ترمومتر 17 C  محدوده دمائی +19 ~ +27ºC
• ترمومتر 17 F محدوده دمائی +80 ~ + 66ºC