کلید مینیاتوری

فیوز مینیاتوری یا کلید مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker) که اختصارا به صورت MCB نامگذاری می شود، تجهیزات الکتریکی خانگی و صنعتی را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار (عبور جریان غیر مجاز) محافظت می کند.

ساختار داخلی کلید مینیاتوری

به عبارت ساده می توان گفت فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تجهیزات و مدارات الکتریکی به کار برده می‌شود تا در مواقعی که جریانی بیشتر از حد انتظار از وسیله عبور می کند مدار را قطع کند تا سایر تجهیزات آسیبی نبینند.
فیوز مینیاتوری از دو مکانیزم برای عملکرد خود استفاده می کند: عملکرد بی متالی برای حفاظت اضافه بار و عملکرد مغناطیسی جهت حفاظت از اتصال کوتاه.
به عبارت دیگر، تشخیص جریان اضافه به عهده یک فلز (متال) می باشد (شماره 5) که به وسیله عبور جریان مدت دارِ بیش از جریان نامی، گرم شده و بر اثر خم شدن باعث عمل کنتاکت فیوز مینیاتوری شده و مدار را قطع می کند.
همچنین جریان اتصال کوتاه به وسیله سیم پیچ (شماره 7) که دارای تعداد دور کم و قطر زیاد می باشد به صورت مغناطیسی تشخیص داده شده و فیوز مینیاتوری عمل می کند.
سایر المان های فیوز مینیاتوری طبق تصویر عبارت اند از:
1) Actuator piker: for trip and reset
2) Actuator Device mechanism
3) Main contact: flow of current
4) Terminal Block
5) Bimetallic steel strip
6) Tripping calibration screw
7) Solenoid coil
8) Arc extinguisher

ساختار داخلی کلید مینیاتوری

فیوز مینیاتوری از نظر کاربرد به تیپ های B (روشنایی)، C (موتوری)، D (ترانسفورماتوری)، K (قدرت) و Z (بسیار حساس) تقسیم بندی می گردد:
فیوز مینیاتوری نوع B روشنایی:
کلید مینیاتوری نوع B عموما در مصارف خانگی و روشنایی کاربرد دارد. این کلیدها در جریان اضافه بار بین 3 تا 5 برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کنند و حساسیت مناسبی برای کاربردهای عادی خانگی دارند. این کلید به فیوز مینیاتوری تندکار نیز معروف است.
فیوز مینیاتوری نوع C موتوری:
کلید مینیاتوری نوع C بیشتر کاربرد صنعتی دارد. این کلیدها در جریان اضافه بار بین 5 تا 10 برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تیپ B بیشتر است. این کلید به فیوز مینیاتوری کندکار نیز معروف است.
فیوز مینیاتوری نوع D ترانسفورماتوری:
کلید مینیاتوری نوع D برای مصارف صنعتی خاص مانند مولدهای اشعه ایکس X-Ray و یا ترانسفورماتورها استفاده می شوند. این کلیدها در جریان اضافه بار بین 10 تا 20 برابر جریان نامی در زمان مشخص، مدار را قطع می کنند و زمان قطعشان از تمامی تیپ ها بیشتر است.
فیوز مینیاتوری نوع K قدرت:
کلید مینیاتوری نوع K برای حفاظت در مدارات قدرت، ترانسفورماتور و موتورها استفاده می شوند. در این نوع از کلید مینیاتوری، حد جریان برای قطع در موارد اضافه بار کمتر از سایر کلیدهاست و هنگام به وجود آمدن اضافه بار مدار را سریع تر قطع می کند ولی در موارد اتصال کوتاه منحنی قطع این نوع کلیدها بین تیپ C و D می باشد.
فیوز مینیاتوری نوع Z بسیار حساس:
این نوع از کلید مینیاتوری هنگامی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر شود در یک مدت زمان خاص (که از تمامی تیپ ها کمتر است) طبق منحنی قطع، فرمان قطع را صادر می کند. حساسیت این نوع از کلیدها، هم در مواقع اضافه بار و هم اتصال کوتاه از تمامی تیپ های دیگر بیشتر است و در صورت بروز خطا مدار را سریع تر قطع می کند. بنابراین کاربرد این نوع فیوز مینیاتوری در مدارات با حساسیت بالا می باشد.
زمان قطع این تیپ ها به ترتیب (از سریعترین) عبارت است از: Z و B و C و D
در این تصویر مشخصه قطع کلید مینیاتوری دوپکه Doepke MCB DLS6 و کلیدهای ترکیبی Doepke FIC/FIB را ملاحظه می فرمایید:

نمودار زمان قطع و وصل کلید مینیاتوری

انواع فیوز مینیاتوری (کلید مینیاتوری) شرکت دوپکه (Doepke) آلمان در سه گروه کلی تقسیم بندی می شود:
• فیوز مینیاتوری Doepke DLS 6h (معمولی و خانگی)
• فیوز مینیاتوری Doepke DLS 6hsl (مجهز به ترمینال فنری)
• فیوز مینیاتوری Doepke DLS 6i (مصارف صنعتی)
که در ادامه هریک از این سه مدل کلید مینیاتوری را بررسی خواهیم کرد:

کلید مینیاتوری

کلید مینیاتوری DLS6h مدل جدید کلیدهای مینیاتوری ساخت شرکت دوپکه Doepke آلمان است که در مصارف خانگی استفاده می شود و در موارد اتصال کوتاه های ضعیف و متوسط کاربرد دارد.
ادوات فیوز مینیاتوری مدل h به صورت 1پل، 2پل، 3پل، 1P+N، 3P+N و با جریان های نامی 6A – 125A (high current) و در انواع B و C در دسترس هستند.
در صورت استفاده از باسبار شانه ای در انتهای این مدل از کلید مینیاتوری، بدون نیاز به باز کردن کلیدهای مجاور می توان آن را جابجا کرد.
تمام ادوات DLS 6 از لحاظ سطوح قابل دسترس ایمن هستند. طراحی مدرن و کاربردی و همچنین بدنه پلیمری مرغوب این کلیدها نشان¬دهنده کیفیت بالا وسطح استاندارد این نسل جدید کلیدهای مینیاتوری است.
کلیه فیوز مینیاتوری های سری DLS 6 دارای درپوش شیشه ای جهت لیبل گذاری و نیز دو نگهدارنده فنری با قابلیت تنظیم از بالا و پایین جهت نصب بر روی هر نوع ریل می باشند. این کلیدهای مینیاتوری به صورت ابتکاری و ماژولار طراحی شده اند.
قدرت تحمل جریان نامی این فیوز مینیاتوری دوپکه، 6 KA می باشد.
نحوه کدگذاری فیوز مینیاتوری دوپکه آلمان بدین ترتیب است:
DLS 6h X Y – Z
که در آن پارامتر X تیپ فیوز مینیاتوری یعنی (B,C,D,K,Z)، پارامتر Y جریان نامی فیوز مینیاتوری (بسته به نوع)، پارامتر Z تعداد پل فیوز مینیاتوری را مشخص می کند.
به طور مثال کد کلید مینیاتوری نوع C سه پل جریان نامی 25 آمپر بدین صورت خواهد بود:
DLS 6h C 25 – 3