بیمه باربری

بیمه باربری

  حمل و نقل کالا یا بیمه باربری ، قدیمی ترین رشته در بیمه های بازرگانی است

بیمهبا توجه به اینکه افراد ذینفع در معاملات بین المللی ( خریدار ، فروشنده ، بانک و شرکت های حمل و نقل)  ملیت های مختلفی دارند و در هر کشور ، قوانین و مقررات خاصی حاکم است ، برای هماهنگی بیشتر در اکثر کشورهای دنیا از شرایط یکسانی برای ارائه پوشش بیمه نامه های باربری استفاده   می شود

انواع طبقه بندی در بیمه های باربری

بیمه باربری را می توان به سه طریق تقسیم بندی کرد :
•    تقسیم بندی براساس طریقه حمل
•    تقسیم بندی بر پایه مبدأ و مقصد
•    تقسیم بندی براساس نوع پوشش بیمه ای

تقسیم بندی براساس طریقه حمل
•    حمل و نقل زمینی
•    حمل و نقل دریایی
•    حمل و نقل هوائی
البته در بعضی حملها از دو یا سه روش حمل برای ارسال محموله ها استفاده می نمایند که به آنها حمل مرکب می گویند .

تقسیم بندی براساس مبدأ و مقصد

•    بیمه وارداتی : در این حالت مبدأ حرکت خارج و مقصد داخل ایران می باشد .
•    بیمه صادراتی : در این حالت مبدأ داخل ایران و مقصد خارج از ایران می باشد .
•    بیمه ترانزیت : مبدأ و مقصد در این نوع بیمه ها خارج از ایران می باشد ، بطوریکه ایران در مسیر حمل قرارگیرد.
•    بیمه حمل و نقل داخلی : مبدأ و مقصد در بیمه های داخلی ، داخل ایران می باشد .

الف) بیمه حمل و نقل بین المللی (صادراتی،وارداتی و ترانزیت):

تقسیم بندی بر مبنای نوع پوشش بیمه ای
•    شرایط C   
•    شرایط B
•    شرایط A
•    شرایط خسارت کلی (Total Loss)

شرایط C  : این بیمه مشمول خطرات بشرح زیر است:

•    آتش سوزی یا انفجار
•    به گل نشستن و زمین گیر شدن، برخورد با کف دریا، غرق یا واژگون شدن کشتی با شناور
•    واژگون شدن یا از راه خط خارج شدن وسیله حمل زمینی
•    تصادف یا برخورد کشتی یا شناور یا وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی به غیر از آب
•    تخلیه کالا در بندر اضطراری
•    فداکردن کالا در جریان خسارت عمومی
•    به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی
•    زیان همگانی و هزینه های نجات
•    مسئولیت مشترک در تصادف

توجه : بیمه نامه با شرایط C فرانشیز ندارد .

شرایط  B: در بیمه با شرط B بیمه گر متعهد جبران کلیه خطراتی که در کلوز C تحت پوشش است بانضمام خسارات ناشی از خطرات بشرح زیر خواهد بود:

•    زلزله ، آتشفشان یا صاعقه
•    ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا و کانتینر
•    آسیب وارده به کالا در نتیجه تخلیه و بارگیری
•    به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی
•    خطرات عدم تحویل، دزدی، دله دزدی، سائیدگی، زنگ زدگی، نشست، شکست، لب پریدگی، کج شدن، خراشیدگی و ضربه دیدگی و خسارت ناشی از چنگک، ریزش کسری نیز پذیرفته می شود.

توجه : فرانشیز برای خطراتی که در پوشش شرایط B اضافه گردیده است تنها به میزان 3% ارزش هر بسته خسارت دیده منظور می گردد .

شرایط A : این نوع بیمه کاملترین نوع بیمه حمل ونقل است و هر نوع خسارتی که در حین حمل اتفاق بیافتد تحت پوشش قرار میدهد مگر اینکه در شرایط خصوصی و عمومی خطرات خاصی استثناء شده باشد از جمله استثنائات شرایط A به شرح زیر است :

•    خسارت ناشی از سوء عمل ارادی بیمه گذار
•    کسر وزن عادی یا حجم کالا و یا فرسودگی و پوسیدگی عادی کالای مورد بیمه
•    عیب ذاتی
•    تلف یا آسیب ناشی از تاخیر در تحویل کالا
•    جنگ اعتصاب و شورش و بلوا
•    ضعف بسته بندی که منجر به آسیب کالا گردد
•    تلف ، آسیب یا هزینه ناشی از کاربرد هر نوع سلاح جنگی که با انرژی اتمی یا شکست و یا ترکیب هسته ای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو یا ماده رادیواکتیو کار کند
•    عدم قابلیت دریا نوردی و نامناسب بودن کشتی برای دریانوردی
•    توقیف ، ضبط ، مصادره ، تصرف یا اثرات ناشی از این امور (به استثناء دزدی دریایی)
•    مین ، اژدر و بمبهای متروکه یا سایر سلاحهای جنگی به جا مانده و متروکه

توجه : بیمه نامه با شرایط  A فرانشیز ندارد .

شرایط خسارت کلی ( Total Loss ) : در این شرایط خسارات ناشی از بین رفتن کل محموله دراثر آتش سوزی – غرق شناور و یا حادثه به وسیله نقلیه و در یک مرحله تحت پوشش بیمه ای قرار گیرد .

ب) بیمه باربری داخلی :

خطرات تحت پوشش در بیمه های باربری داخلی به دو دسته به شرح ذیل تقسیم می شوند :
•    خطرات اصلی
•    خطرات اضافی

خطرات اصلی :
•    آتش سوزی
•    حادثه وسیله نقلیه (تصادف ، پرت شدن و واژگون شدن )

خطرات اضافی :
•    پرت شدن محموله از روی وسیله نقلیه
•    برخورد جسم خارجی با مورد بیمه و بالعکس
•    خسارات ناشی از بارگیری و تخلیه و سرقت کلی محموله .
خطرات فوق بنا به درخواست بیمه‏گذار و پس از منظور نمودن اضافه نرخ مربوطه ، تحت پوشش بیمه نامه‏های داخلی درمی آید ، بدیهی است می بایست خطرات اضافی دقیقاً در شرایط خصوصی بیمه نامه آورده شود .

بیمه نامه های باربری را می توان به چند شکل صادر نمود .

الف) بیمه نامه های عمومی Floating Policy
یک قرار داد کلی است و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوقی وتعهدات طرفین مانند خطرات تحت پوشش، شیوه حمل معین می‏شود ودرآن با یک سرمایه بیمه‏ای معین ومشخص موافقت می گرددکه شامل حمل های متعددی می باشدوبه همین دلیل،قرارداد تا زمانی که سرمایه توافق شده از طریق حمل های متعدد به پایان رسد دارای اعتبار می باشد ، همچنین مشخصات محموله ، نام وسیله نقلیه ، تاریخ حمل و میزان سرمایه حمل در زمان حمل باید به اطلاع بیمه گر برساند . با چنین توافقی کلیه کالا هائی که بیمه گذار در آینده اقدام به حمل آنها می نماید ، تحت پوشش بیمه ای قرار می گیرد ، مشروط بر اینکه بیمه گذار کلیه اطلاعات مربوط به حمل و نقل هر محموله را در اختیار بیمه گر قرار دهد.

ب ) بیمه نامه با پوشش باز Open Cover
قرارداد "Open Cover" نوعی قرارداد کلی بیمه برای حمل کالا در طول دوره اعلام شده بیمه‌نامه است که در آن ارزش مورد بیمه و همچنین شرایط حاکم بر هر مورد از حمل تغییر می‌کند. در این حالت بیمه‌گذار به محض انجام هر مورد حمل (و یا طبق قرارداد به صورت روزانه، هفتگی و یا ...) فهرست‌های حمل، مشخصات ازرش و حق بیمه آن را اعلام و بیمه‌گر متناسب با آن الحاقیه‌ای به قرارداد کلی اضافه می‌کند.

ج ) بیمه نامه های ساده
بیمه نامه ای است که برای حمل کالای معینی صادر می شود و در آن مشخصات مورد بیمه طبق فرم پیشنهاد باربری در آن قید می گردد ، لازمه صدور این نوع بیمه نامه این است که بیمه گذار قبلاً از وضعیت مورد بیمه و چگونگی حمل آن اطلاع داشته و این اطلاعات را در اختیار بیمه گر قرار دهد .

بطور کلی انواع بیمه های باربری موجود به شرح زیر است :    

•    بیمه حمل و نقل کالا شامل داخلی ، صادراتی ، وارداتی ، ترانزیت که از طریق زمینی ، هوایی ، دریایی و یا ترکیبی ،  کالای مورد بیمه جابجا می گردد.
•    بیمه پول شامل : وجود در راه ، وجود در صندوق
•    بیمه کشتی
•    بیمه هواپیما

بیمه حمل و نقل کالا یا بیمه باربری ، قدیمی ترین رشته در بیمه های بازرگانی است. بیمه باربری کالا پوششی است که به موجب آن بیمه گر در قبال دریافت حق بیمه متناسب با پوشش بیمه ای از بیمه گذار تعهد می کند که چنانچه کالای مورد بیمه در جریان حمل و جابجایی  از مبدا به مقصد مندرج در بیمه نامه و به علت وقوع یکی از خطرات مندرج در بیمه نامه دچار خسارت شود یا بیمه گذار بر اساس قوانین و مقررات بین الملل متحمل پرداخت هزینه هایی گردد ، زیان وارده به کالا را جبران کند و هزینه ها را هم بپردازد .
با توجه به اینکه افراد ذینفع در معاملات بین المللی ( خریدار ، فروشنده ، بانک و شرکت های حمل و نقل)  ملیت های مختلفی دارند و در هر کشور ، قوانین و مقررات خاصی حاکم است ، برای هماهنگی بیشتر در اکثر کشورهای دنیا از شرایط یکسانی برای ارائه پوشش بیمه نامه های باربری استفاده   می شود

انواع طبقه بندی در بیمه های باربری

بیمه باربری را می توان به سه طریق تقسیم بندی کرد :
•    تقسیم بندی براساس طریقه حمل
•    تقسیم بندی بر پایه مبدأ و مقصد
•    تقسیم بندی براساس نوع پوشش بیمه ای

تقسیم بندی براساس طریقه حمل
•    حمل و نقل زمینی
•    حمل و نقل دریایی
•    حمل و نقل هوائی
البته در بعضی حملها از دو یا سه روش حمل برای ارسال محموله ها استفاده می نمایند که به آنها حمل مرکب می گویند .

تقسیم بندی براساس مبدأ و مقصد

•    بیمه وارداتی : در این حالت مبدأ حرکت خارج و مقصد داخل ایران می باشد .
•    بیمه صادراتی : در این حالت مبدأ داخل ایران و مقصد خارج از ایران می باشد .
•    بیمه ترانزیت : مبدأ و مقصد در این نوع بیمه ها خارج از ایران می باشد ، بطوریکه ایران در مسیر حمل قرارگیرد.
•    بیمه حمل و نقل داخلی : مبدأ و مقصد در بیمه های داخلی ، داخل ایران می باشد .

الف) بیمه حمل و نقل بین المللی (صادراتی،وارداتی و ترانزیت):

تقسیم بندی بر مبنای نوع پوشش بیمه ای
•    شرایط C       
•    شرایط B    
•    شرایط A
•    شرایط خسارت کلی (Total Loss    )

شرایط C      : این بیمه مشمول خطرات بشرح زیر است:

•    آتش سوزی یا انفجار
•    به گل نشستن و زمین گیر شدن، برخورد با کف دریا، غرق یا واژگون شدن کشتی با شناور
•    واژگون شدن یا از راه خط خارج شدن وسیله حمل زمینی
•    تصادف یا برخورد کشتی یا شناور یا وسیله حمل دیگر با هر جسم خارجی به غیر از آب
•    تخلیه کالا در بندر اضطراری
•    فداکردن کالا در جریان خسارت عمومی
•    به دریا انداختن کالا جهت سبک سازی کشتی
•    زیان همگانی و هزینه های نجات
•    مسئولیت مشترک در تصادف

توجه : بیمه نامه با شرایط C     فرانشیز ندارد .

شرایط  B    : در بیمه با شرط B   بیمه گر متعهد جبران کلیه خطراتی که در کلوز C تحت پوشش است بانضمام خسارات ناشی از خطرات بشرح زیر خواهد بود:

•    زلزله ، آتشفشان یا صاعقه
•    ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، شناور، محفظه کالا و کانتینر
•    آسیب وارده به کالا در نتیجه تخلیه و بارگیری
•    به دریا افتادن کالا از روی عرشه کشتی
•    خطرات عدم تحویل، دزدی، دله دزدی، سائیدگی، زنگ زدگی، نشست، شکست، لب پریدگی، کج شدن، خراشیدگی و ضربه دیدگی و خسارت ناشی از چنگک، ریزش کسری نیز پذیرفته می شود.

توجه : فرانشیز برای خطراتی که در پوشش شرایط B اضافه گردیده است تنها به میزان 3% ارزش هر بسته خسارت دیده منظور می گردد .

شرایط A : این نوع بیمه کاملترین نوع بیمه حمل ونقل است و هر نوع خسارتی که در حین حمل اتفاق بیافتد تحت پوشش قرار میدهد مگر اینکه در شرایط خصوصی و عمومی خطرات خاصی استثناء شده باشد از جمله استثنائات شرایط A به شرح زیر است :

•    خسارت ناشی از سوء عمل ارادی بیمه گذار
•    کسر وزن عادی یا حجم کالا و یا فرسودگی و پوسیدگی عادی کالای مورد بیمه
•    عیب ذاتی
•    تلف یا آسیب ناشی از تاخیر در تحویل کالا
•    جنگ اعتصاب و شورش و بلوا
•    ضعف بسته بندی که منجر به آسیب کالا گردد
•    تلف ، آسیب یا هزینه ناشی از کاربرد هر نوع سلاح جنگی که با انرژی اتمی یا شکست و یا ترکیب هسته ای یا واکنش مشابه دیگر یا نیرو یا ماده رادیواکتیو کار کند
•    عدم قابلیت دریا نوردی و نامناسب بودن کشتی برای دریانوردی
•    توقیف ، ضبط ، مصادره ، تصرف یا اثرات ناشی از این امور (به استثناء دزدی دریایی)
•    مین ، اژدر و بمبهای متروکه یا سایر سلاحهای جنگی به جا مانده و متروکه

توجه : بیمه نامه با شرایط  A فرانشیز ندارد .

شرایط خسارت کلی ( Total Loss ) : در این شرایط خسارات ناشی از بین رفتن کل محموله دراثر آتش سوزی – غرق شناور و یا حادثه به وسیله نقلیه و در یک مرحله تحت پوشش بیمه ای قرار گیرد .

ب) بیمه باربری داخلی :

خطرات تحت پوشش در بیمه های باربری داخلی به دو دسته به شرح ذیل تقسیم می شوند :
•    خطرات اصلی
•    خطرات اضافی

خطرات اصلی :
•    آتش سوزی
•    حادثه وسیله نقلیه (تصادف ، پرت شدن و واژگون شدن )

خطرات اضافی :
•    پرت شدن محموله از روی وسیله نقلیه
•    برخورد جسم خارجی با مورد بیمه و بالعکس
•    خسارات ناشی از بارگیری و تخلیه و سرقت کلی محموله .
خطرات فوق بنا به درخواست بیمه‏گذار و پس از منظور نمودن اضافه نرخ مربوطه ، تحت پوشش بیمه نامه‏های داخلی درمی آید ، بدیهی است می بایست خطرات اضافی دقیقاً در شرایط خصوصی بیمه نامه آورده شود .

بیمه نامه های باربری را می توان به چند شکل صادر نمود .

الف) بیمه نامه های عمومی Floating Policy
یک قرار داد کلی است و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوقی وتعهدات طرفین مانند خطرات تحت پوشش، شیوه حمل معین می‏شود ودرآن با یک سرمایه بیمه‏ای معین ومشخص موافقت می گرددکه شامل حمل های متعددی می باشدوبه همین دلیل،قرارداد تا زمانی که سرمایه توافق شده از طریق حمل های متعدد به پایان رسد دارای اعتبار می باشد ، همچنین مشخصات محموله ، نام وسیله نقلیه ، تاریخ حمل و میزان سرمایه حمل در زمان حمل باید به اطلاع بیمه گر برساند . با چنین توافقی کلیه کالا هائی که بیمه گذار در آینده اقدام به حمل آنها می نماید ، تحت پوشش بیمه ای قرار می گیرد ، مشروط بر اینکه بیمه گذار کلیه اطلاعات مربوط به حمل و نقل هر محموله را در اختیار بیمه گر قرار دهد.

ب ) بیمه نامه با پوشش باز Open Cover
قرارداد "Open Cover" نوعی قرارداد کلی بیمه برای حمل کالا در طول دوره اعلام شده بیمه‌نامه است که در آن ارزش مورد بیمه و همچنین شرایط حاکم بر هر مورد از حمل تغییر می‌کند. در این حالت بیمه‌گذار به محض انجام هر مورد حمل (و یا طبق قرارداد به صورت روزانه، هفتگی و یا ...) فهرست‌های حمل، مشخصات ازرش و حق بیمه آن را اعلام و بیمه‌گر متناسب با آن الحاقیه‌ای به قرارداد کلی اضافه می‌کند.

ج ) بیمه نامه های ساده
بیمه نامه ای است که برای حمل کالای معینی صادر می شود و در آن مشخصات مورد بیمه طبق فرم پیشنهاد باربری در آن قید می گردد ، لازمه صدور این نوع بیمه نامه این است که بیمه گذار قبلاً از وضعیت مورد بیمه و چگونگی حمل آن اطلاع داشته و این اطلاعات را در اختیار بیمه گر قرار دهد .

بطور کلی انواع بیمه های باربری موجود به شرح زیر است :    

•    بیمه حمل و نقل کالا شامل داخلی ، صادراتی ، وارداتی ، ترانزیت که از طریق زمینی ، هوایی ، دریایی و یا ترکیبی ،  کالای مورد بیمه جابجا می گردد.
•    بیمه پول شامل : وجود در راه ، وجود در صندوق
•    بیمه کشتی
•    بیمه هواپیما