نهال زرشک زرافشانی

زرشک رابه نامهای سرشک ، دارشک ، زارج ، زراچ ، زرک ، زراک ، زرسک ، زرنگ وزرتک ( بروزن زرشک ) ، زاج ، زریک ، اترار، عودالریح ، عودالصلیب ، زنبل ، هروک ، زنبر، امبرباریس ( یونانی ) ، انبرباریس

(عربی ) 32 وبرباریس گفته اند.درزبان فرانسه (( vinegrette )) و(( epine vinette)) ودرخت زرشک را(( vinettier ))ودرزبان انگلیسی(( barberry tree )) ومیوه اش را(( barberry )) گویند.

زرشک ازخانواده " berberidaceae " ونام علمی آن (( berberis vulgaris )) وچندگونه است 33 ، ازجنس (( berberis )) تاسال 1975 تعداد662 گونه نام برده شده است 34 وبرخی ازگونه های آن که درایران می رویند

انواع زرشک
گونه های مختلف زرشک عبارتند از :
    زرشک زالزالکی   Berberis crataegina
    زرشک زرافشانی Berberis integerriam
      زرشک خراسانی   Berberis khorasanica
      زرشک راست خوشه Berberis orthobotrys
      زرشک معمولی  Berberis vulgaris
    زرشک ژاپنیBerberis thunbergii var. atropurpurea

زرشک بی دانه از جمله درختچه های مقاومی است که قابلیت رشد و تولید در زمینهای کم بهره با آب شور را داراست و توجه بیشتر به آن ضمن بالا بردن ظرفیت تولید محصولات کشاورزی  در حفاظت از خاک منطقه نیز می تواند مؤثر باشد

ترکیبات شیمیایی در تمام قسمتهای این گیاه آلکالوئیدهای بربرین Berberine ، اکسیاکانتین Oxyaconthine ، بربامین Berbamine وجود دارد. مقدار آلکالوئید در پوست ریشه زرشک بیشتر از قسمتهای دیگر این گیاه است. میوه زرشک دارای حدود 4 درصد مواد قندی ، 65 درصد اسید مالیک و اسید تارتاریک و مقداری صمغ می‌باشد. زرشک گونه‌های مختلف دارد که مهم‌تر از همه آنها دو نوع است که یکی به نام زرشک بی‌هسته و دیگری زرشک با هسته (دارای دو هسته) می‌باشد.

زرشک بی دانه به روش غیر جنسی و معمولا به وسیله پاجوش یا به اصطلاح محلی بر جوش تکثیر می شود.  معمولا از پاجوشهای 2 تا 3 ساله که دارای مقدار کافی ریشه و در حدود 70-60 سانتی متر طول داشته باشند استفاده می شود،
بهترین زمان جداسازی و کاشت پاجوشها اواخر آبان و اوایل آذر ماه می باشد. تهیه و کاشت پاجوشها در اسفند ماه نیز امکان پذیر است ولی احتمال موفقیت پاجوشها (نهالها) در پائیز بیشتر است. ریشه پاجوشهای زرشک بایستی کاملا سالم بوده و در معرض وزش باد قرار نگیرند و بلافاصله کاشته شوند در غیر این صورت خطای کاشت افزایش می یابد. در صورت انتقال پاجوشها به مسافتهای دور لازم است اطراف ریشه ها به وسیله مقداری خاک مرطوب پوشانده شده و درون پارچه مرطوب و کیسه های نایلونی قرار گیرند.
پاجوشها از درختچه های شش ساله و مسن تر تهیه می شوند تولید پاجوش درختچه زرشک در زمینهای شنی بیشتر است.