ترانسمیتر دما هدمونت ترموکوپل ایزوله داتکسل DATEXEL ایتالیا مدل DAT1015

ترانسمیتر دما یا انتقال دهنده دما، دمای اندازه‌ گیری شده توسط سنسور دما مثل ترموکوپل سا سنسور مقاومتی را به یک کمیت استاندارد قابل انتقال تبدیل می‌کند. ترانسمیتر از ترکیب دو واژه TRANSFER+METER گرفته شده است. یعنی تجهیزی که بتواند یک کمیت فیزیکی را اندازه گیری کرده (METERING) و آن را به مکانی دورتر مثل اتاق کنترل انتقال (TRANSFER) دهد . ترانسمیتر دما در حوزه ابزار دقیق به تجهیزی گفته می شود که یکی از پارامتر فیزیکی دما را به سیگنالی استاندارد نظیر ۴ تا ۲۰ میلی آمپر یا صفر تا ده ولت تبدیل می کند و قابلیت ارسال سیگنال به صورت دو سیمه یا پاور لوپ را نیز دارد. این تجهیز می تواند الکترونیکی و یا نیوماتیکی باشد. در هر دو مورد ، سیگنال ارسالی استاندارد می باشد و برای تجهیزاتی که در LOOP  کنترل قرار دارند قابل فهم می باشد.از جمله تجهیزات بسیار پرکاربرد در سامانه های اسکادا ، کنترل و مانیتورینگ از راه دور می توان به انواع ترانسمیتر دما اشاره نمود. ترانسمیتر دما برای خواندن مقدار دما به PLC یا نمایشگر یا کامپیوتر و… متصل می گردد.
ترانسمیترهای دما از نظر چگونگی نصب به دو دسته تقسیم می شود:
۱) ترانسمیتر دما قابل نصب در هد ترموکوپل (head mounted) : ترانسمیتر دما هد مونت در داخل هد ترموکوپل قرار می گیرند.
۲) ترانسمیتر دما ریل مونت یا تابلویی (rail mounted) : ترانسمیتر دما ریلی در داخل تابلو و روی دین ریل‌ها نصب می شوند.

در پروژه ها و سیستمهای صنعتی از ترانسمیتر به عنوان یک ابزار دقیق استفاده می شود. برای مثال برای کنترل دمای یک کوره پس از اندازه گیری دما توسط ترموکوپل یا سنسور مقاومتی پی تی صد ، نیاز به ارسال این اطلاعات دمایی به کنترلر دما است که این وظیفه به عهدۀ ترانسمیتر دما است.
مقادیر اندازه گیری شده را به صورت جریان الکتریکی استاندارد در بازه ۴ تا ۲۰ میلی آمپر روی یک زوج سیم ارسال می نمایند. از آنجا که نویزهای محیطی غالبا به صورت ولتاژ القایی بر روی سیم ها و کابل های انتقال داده ظاهر می شوند، برای جلوگیری از بروز نویز بر روی سیگنال الکتریکی استفاده از ترانسمیتر به جای سنسور در صنعت بسیار رایج می باشد.

انواع ترانسمیتر دما در دو نوع:
۱-پسیو
۲-اکتیو
 موجود می باشند که نوع اکتیو آنها، برای کارکرد نیاز به تغذیه جداگانه و مستقل دارد ولی در مدل پسیو ، تغذیه از طریق زوج سیم جریان خروجی به ترنسمیتر داده می شود و نیاز به مسیر جداگانه برای تغذیه نیست. این موضوع باعث کاهش سیم کشی در سامانه های کنترل و مانیتورینگ می گردد. این نوع ترانسمیتر را Loop-Powered یا پسیو نیز می نامند.
الف) ترانسمیتر پسیو (غیر فعال) : این نوع ترانسمیتر که یکی از پر کاربردترین ترانسمیتر ها می باشد، مسیر تغذیه جداگانه ندارد و ولتاژ مورد نیاز تغذیه خود را روی همان خطوط جریان خروجی از دستگاه جانبی مثل RTU یا PLC و غیره دریافت می کند و سپس کمیت اندازه گیری شده را به صورت جریان استاندارد روی خطوط خروجی ارسال می کند. اینکار باعث می شود که سیم کشی اضافی برای تغذیه در تجهیزات اندازه گیری مورد نیاز نباشد و همچنین ترانسمیتر بدون نیاز به برق جداگانه از طریق خطوط اتصال یافته به خروجی های آنها تغذیه می شوند.
ب) ترانسمیتر اکتیو (فعال) : این نوع ترانسمیتر صنعتی، کمیت اندازه گیری شده را روی دو خط به صورت جریان استاندارد ۴ تا ۲۰ میلی آمپر ارسال می نماید ولی برای عملکرد صحیح نیاز به تغذیه جداگانه دارند که بایستی به گونه ای تامین و به آنها تحویل داده شود. بنابراین این نوع از ترانسمیتر منجر به صرفه جویی در سیم کشی نمی گردند و مزیت ترانسمیتر  پسیو را ندارد.
اطلاعات ترانسمیتر توسط RTU و یا PLC ( کنترل کننده صنعتی ) دریافت و جهت پردازش و کنترل و یا ارسال به ایستگاه مرکزی مورد استفاده قرار می گیرد.
در کاربردهای ساده و محیط های غیر حساس و نیمه صنعتی از سنسور بدون ترانسمیتر استفاده می شود.