مراحل قانونی استرداد جهیزیه

جهیزیه شامل چه اموالی می گردد؟

همانطور که در فوق تصریح نمودیم؛ جهیزیه از مبنا و منشا قانونی برخوردار نمی باشد. در حقیقت قانونگذار نه از حیث تمثیل و نه از حیث احصاء مانند آنچه که در خصوص نفقه وجود دارد به شرح و بیان جهیزیه نپرداخته است. از منظر عرف و رویه محاکم ایران هر آنچه که در ابتداء زندگی مشترک از جانب زوجه تهیه و به منزل مشترک آورده می شود را جهزیه  گویند. این اموال می تواند شامل فرش، ظروف آشپزخانه، مبل و ... باشد. توجه نمایید، در هر صورت  اموال خریداری شده از جانب مرد مشمول جهیزیه نمی گردد. چرا که در نقاطی از ایران برخی از لوازم برای آغاز زندگی مشترک از جانب مرد تهیه و خریداری می شود.

آیا زن تکیلفی برای آوردن جهیزیه دارد؟

از منظر قانونی زن یا خانواده وی هیچ تکلیفی برای تهیه و آوردن جهیزیه ندارند. در حقیقت قانون مدنی ایران از این حیث، هیچ تکلیفی برای زن ایجاد ننموده است.  به تعبیر دیگر به هیچ عنوان نمی توان زن را ملزم به خرید و تهیه جهیزیه نمود. در حقیقت قانون مدنی نفقه زن را بر عهده مرد قرار داده است. جالب است بدانید؛ با توجه به تعریف نفقه که شامل خوراک، پوشاک، مسکن و اثاث البیت زندگی مشترک می شود در واقع این مرد است که مکلف به خرید و تهیه لوازم زندگی مشترک می باشد. بنابراین زن می تواند از طریق دادگستری مرد را  از حیث پرداخت نفقه ملزم و مجبور به تهیه و خرید لوازم آغاز زندگی مشترک نماید.

دعوی استرداد جهیزیه بر اساس کدام دلایل و مدارک مطرح می گردد؟

به طور کلی دعوی استرداد جهیزیه از حیث ادله اثبات دعوی تابع عمومات ادله اثبات دعوی  مقرر در قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی می باشد. یعنی می توان دعوی مزبور را با اقرار، سند، شهادت، اماره و سوگند به اثبات رساند. مناسب است این سوال مطرح شود، برای  جلوگیری از مشقت های اثبات ادعا در دادگستری در خصوص دعوی استرداد جهیزیه چه اقداماتی می توان انجام داد؟

در پاسخ به سوال فوق می گوییم، در هنگام آورن جهیزیه به منزل مشترک صورت کاملی از کلیه اموال خریداری شده و مشخصات آن را تهیه نمایید. توجه کنید صرف تهیه صورت جهیزیه کفایت نمی نماید بلکه صورت مزبور می بایست به امضاء زوج برسد. در صورتی که صورت جهزیه به امضاء یا اثر انگشت زوج تهیه گردد شما درای یک سند عادی جهت اثبات دعوی استرداد جهیزیه خواهید بود. تاکید می کنیم؛ در صورتی که لیست جهیزیه به امضا زوج نرسد و صرفاً اشخاص دیگری به عنوان شاهد ذیل صورت جهیزیه را امضاء نمایند صورت مزبور نه به عنوان سند عادی بلکه به عنوان یک استشهادیه قابل استناد خواهد بود.

سوالی که مناسب است در اینجا مطرح و به آن پاسخ داده شود اینکه؛ در صورتی که صورت جهیزیه تهیه نگردد دعوی مزبور از چه طریقی قابل اثبات خواهد بود؟ در این موارد شما می توانید از طریق استناد به شهادت شود و ارائه فاکتور خرید کالاها دعوی خود را اثبات نمایید.

رسیدگی به دعوی استرداد جهیزیه در صلاحیت کدام مرجع است؟

چنانچه جهیزیه تا میزان 20 میلیون تومان تقویم گردد رسیدگی به دعوی مزبور در صلاحیت شورای حل اختلاف خواهد بود و در صورتی که بیش از 20 میلیون تومان مقوم گردد رسیدگی به آن در صلاحیت محاکم خانواده است.

مسئولیت مرد در صورت تخریب یا فروش  جهیزیه چیست؟

چنانچه مرد عامدانه و با سوء نیبت اقدام به تخریب یا فروش جهیزیه همسر خود نماید، عمل وی جرم بوده و درخور مجازات کیفری می باشد. توضیح اینکه زن مالک جهیزیه بوده و مرد صرفاً حق انتفاع از جهزیه در منزل مشترک را دارد. بنابراین در صورت تخریب عامدانه جهیزیه از سوی  مرد رفتار وی  منطبق با جرم تخریب می باشد و در صورتی که جهیزیه را بدون اذن و اجازه همسر خود به فروش برساند عمل وی را باید مشمول بزه انتقال مال غیر دانست. البته طرح دعوی کیفری بر علیه مرد نیاز به ارائه ادله مکفی و رعایت مقررات قانون آیین دادرسی کیفری و قانون مجازات اسلامی می باشد.

سوال دیگر اینکه؛ چنانچه مرد از استرداد جهیزیه استنکاف نماید، آیا عمل وی خیانت در امانت محسوب می شود یا خیر؟ به این پرسش نمی توان پاسخ قاطع و متقن داد. چرا که رویه محاکم در این خصوص متفاوت است. اکثر محاکم کیفری ایران با توجه به تفسیر مضیق قوانین جزائی و با توجه به عدم احراز عنصر سپرده شدن جهیزیه به مرد که لازمه تحقق جرم خیانت در امانت می باشد از صدور حکم محکومیت مرد به اتهام خیانت در امانت طفره می روند.

جهت طرح دعوی استرداد جهیزیه به کجا مراجعه نماییم؟

شما می توانید برای طرح دعوی استرداد جهیزیه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دادخواست خود را ثبت نمایید. لازم است قبل از طرح دعوی از طریق ارسال اظهارنامه از زوج بخواهید جهیزیه را مسترد نماید و در صورت عدم استرداد اقدام به طرح دعوی نمایید. همچینین قبل از طرح دعوی یا همزمان با آن درخواست تامین خواسته نمایید تا اموال مشمول جهیزیه توقیف و از تعدی و تفریط احتمالی آن جلوگیری به عمل آید.

سخن آخر اینکه؛ گروه وکلای نستوه جهت ارائه مشاوره و قبول وکالت به صورت تخصصی، در دعاوی مربوط به استرداد جهیزیه در کنار شما خواهد بود. امیدواریم سرآغاز حرکتی باشیم؛ که شهروندان محترم به جای مراجعه به موسسات حقوقی تحت مدیریت افراد ناآگاه و غیر حرفه ای، بتوانند با اطمینان خاطر از خدمات حقوقی و وکالتی وکلای حرفه ای دادگستری برخوردار شوند. احتیاطاً تاکید می کنیم؛ با مراجعه به اهل فن و وکلای حرفه ای دادگستری، از نسخه پیچی افراد نا آگاه و غیر حرفه ای  که با دخالت های بی جا، حق خود و دیگران را تضیع می کنند پیشگیری نمایید.