نخ آزبست

نخ آزبست گرد

نخ نسوز آزبست با سطح مقطع گرد، توسط چند رشته از الیاف بلند آزبست بافته و یا تابیده می‌شود؛ و برای آب بندی در تاسیسات حرارتی و سیستم‌های انتقال حرارت، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مجموع، نخ‌های نسوز که با نام‌های دیگری همچون طناب نسوز یا پکینگ نسوز نیز شناخته می‌شوند، از محصولات نسوز محبوب در میان صنایع هستند. نخستین ویژگی منحصر به فرد این محصولات نسوز، مقاومت بالای آن‌ها در برابر حرارت و خواص فیزیکی مطلوب می‌باشد. علاوه بر این، استحکام بالای الیاف نخ‌های نسوز، باعث تحمل آن‌ها در برابر کشش، سایش و پارگی می‌گردد. خواص دی الکتریک و مقاومت نخ نسوز در برابر مواد شیمیایی و فشار وارد شده بر قطعات، با کاهش و تقریباً حذف اصطکاک نیز، از جمله دلایل محبوبیت گسترده این عضو از خانواده مواد نسوز و به کارگیری آن در حوزه‌های گوناگون صنعت می‌باشد. یکی دیگر از مزایای استفاده از نخ‌های نسوز، ممانعت از ورود آب خنک کننده به داخل قطعات می‌باشد. همان گونه که می‌دانید، قطعات، در استفاده مداوم و به دلیل وجود اصطکاک، به مرور داغ می‌گردند. اگر آب استفاده شده برای خنک کردن قطعات، به داخل آن‌ها نشت کند، ممکن است صدمات جبران ناپذیری به تجهیزات صنعتی وارد شود.

از میان کاربردهای نخ نسوز، می‌توان به عایق کاری حرارتی، عایق‌بندی در ریخته‌گری فلزی، تولید واشرهای صنعتی، فلنج، لباس‌های نسوز و پکینگ، عایق‌بندی درب اجاق گاز، شومینه، انواع مختلف فرهای صنعتی و تجاری، و همچنین درزگیری کوره‌های بخار، آب بندی در صنایع نفت و گاز، و عایق بندی تجهیزات در صنعت حمل و نقل اشاره نمود.

این نخ‌های نسوز را براساس نیاز و زمینه به کارگیری، با سطح مقطع چهارگوش و یا دایره تولید می‌کنند. در حالی که نخ نسوز با سطح مقطع چهارگوش، غالباً به منظور عایق بندی و آب بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد، نخ نسوز با سطح مقطع گرد را در بسیاری موارد، برای دوخت پارچه و لباس‌های نسوز به کار می‌برند.

از سوی دیگر، برای تولید نخ‌های نسوز، دو راه وجود دارد. در صورتی که اولویت مصرف کننده، با استحکام نخ باشد، الیاف نسوز مورد استفاده را می‌بافند. اما اگر انعطاف پذیری نخ‌ها در درجه اول اهمیت قرار بگیرد، از روش تابیدن الیاف نسوز استفاده می‌نمایند.

گاهی اوقات، با هدف تقویت ویژگی‌های مثبت و یا کاهش نقاط ضعف نخ‌های نسوز، آن‌ها را به روغن و یا یک ماده نسوز آغشته نموده و یا به نخ‌ها، سیم‌های فلزی اضافه می‌کنند. 

نخ آزبست را می‌توان قدیمی‌ترین نخ نسوز مورد استفاده در میان صنایع گوناگون، با هدف عایق بندی و جلوگیری از گسترش آتش در نظر گرفت. این نوع از نخ‌های نسوز، از الیاف بلند و تابیده شده آزبست، با استحکام بالا تهیه می‌شود و سطح مقطع مربع و یا دایره دارد.

ماده نسوز آزبست یا پنبه کوهی، از اواخر قرن 19، به مدت صد سال، پر استفاده‌ترین محصول در میان صنایع گوناگون، با هدف عایق بندی بود. علت این محبوبیت، استحکام بالای الیاف آزبست بود که از شکل شمشیری و در هم تنیدگی الیاف بلند آن حاصل می‌گردید. میزان بالای انسجام الیاف، از اتلاف انرژی نیز جلوگیری خواهد کرد. اما در اواخر قرن بیستم، با افزایش شواهد سمی بودن غبار آزبست و ابتلای بسیاری از افراد در تماس با آن به بیماری‌های خطرناکی چون آزبستوز و سرطان ریه، در پی حساسیت متخصصین و جامعه جهانی، استفاده از آزبست در تولید محصولات نسوز تا حد زیادی محدود گردید. از آن پس، استفاده از آزبست، تنها در اماکنی مجاز بود که در تماس مستقیم با انسان و طبیعت نباشد؛ مانند موتورخانه‌ها.

نخ آزبست گرد، طنابی بسیار انعطاف پذیر است که با استحکام بالای خود، مشکل تفاوت ابعادی در انبساط حرارتی را برطرف نموده و یک عایق بندی موثر در برابر نشت گازها ایجاد می‌نماید. این نخ نسوز که مشکلات عایق بندی را تا حد زیادی برطرف می‌نماید، در قالب دو محصول غباردار و بدون غبار تولید می‌گردد.

همان گونه که پیش‌تر اشاره گردید، غبار آزبست سمی بوده و می‌تواند منجر به صدمات غیر قابل جبرانی به سلامت انسان گردد. به همین دلیل، در برخی موارد، نخ آزبست گرد را با لایه‌ای از تفلون می‌پوشانند تا غبار آن مهار شده و خطری، سلامتی افراد در تماس با آن را تهدید نکند. به همین دلیل، این نوع از نخ آزبست را با نام نخ تفلونی گرد نیز می‌شناسند. همچنین، اگرچه نخ نسوز آزبست گرد، دارای استحکام و خواص مکانیکی مطلوبی است، همچنان می‌توان آن را با سیم فولادی یا مسی تقویت نمود.

امروزه با وجود محدودیت‌های شدید استفاده از آزبست، نخ نسوز آزبست با سطح مقطع گرد را در زمینه‌های گوناگون صنعتی، که دور از دسترس انسان و طبیعت باشد، مورد استفاده قرار می‌دهند. چرا که با وجود خطرات ذکر شده برای این محصول، نقاط قوت نخ‌های آزبستی، مانع از حذف کامل آن از صنعت می‌گردد. از میان ویژگی‌های متعدد نخ نسوز آزبست گرد، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• مقاومت این نخ‌ها در برابر گرما، در نوع غباردار، بین 662 تا 1022 درجه فارنهایت (معادل 350 تا 550 درجه سانتیگراد)، و در نوع بدون غبار (پوشیده شده با تفلون)، 482 تا 662 درجه فارنهایت (معادل 250 تا 350 درجه سانتیگراد) برآورد گردیده است.
• نخ آزبست با سطح مقطع گرد، از هدایت حرارتی خوبی برخوردار است.
• استحکام بالای الیاف و خواص مکانیکی مطلوب، باعث مقاومت این نخ‌ها در برابر کشیدگی، سایش و پارگی می‌گردد.
• این محصول، به دلیل خواص شیمیایی خیره کننده‌ای که دارد، مقاومت منحصر به فردی در برابر بیشتر مواد اسیدی و قلیایی دارد.

وجود ویژگی‌های مثبت فراوان در نخ نسوز آزبست با سطح مقطع گرد، باعث گردیده تا کاربردهای متعددی در حوزه‌های گوناگون صنعت داشته باشد. البته نباید فراموش کرد که این نخ‌ها هرگز اجازه به کارگیری در اماکن عمومی را ندارند. برخی از موارد استفاده این محصول نسوز عبارتند از:

• عایق بندی دیگ‌های بخار
• عایق بندی تاسیسات حرارتی
• عایق بندی حرارتی خطوط لوله، به ویژه در مواردی که خطر آسیب در اثر سایش وجود دارد، در فضاهای بسیار محدود و زمانی که از روکش محافظ اضافی استفاده نمی‌شود.
• عایق بندی تجهیزات در برابر نشت گازهای نجیب
• به کارگیری در میان آجرهای نسوز
• اسکلت فلزی کارخانه‌های تولید فولاد

نخ آزبست با سطح مقطع گرد، قطرهای مختلفی بین 4 تا 16 میلیمتر به بازار عرضه می‌گردد.