جرثقیل سقفی

جرثقیل سقفی

دستگاهی است مکانیکی وبا محرک الکتریکی که توسط گیربکس و درام بارهای سنگین را جا به جا می کند.

سابقه استفاده از جرثقیل به هزاران سال برمی گردد. که انسان نیاز به بلند کردن قطعات سنگین بناهای تاریخی مانند اهرام ثلاثه، تخت جمشید و... را داشته است.

در ابتدا محرک جرثقیل انسان یا اسب بوده که طناب را بر روی قرقره کمکی نصب و به صورت کششی بارهای سنگین را جا به جا میکردند.

به طور کلی اجزای تشکیل دهنده جرثقیل سقفی از چند مجموعه به شرح زیر تشکیل شده است:

1-    مجموعه الکتروموتور

2-    مجموعه گیربکس

3-    مجموعه درام

4-    مجموعه ترولی

5-    مجموعه قلاب

6-     تابلوی برق

الکتروموتور

موتور و گیربکس تجهیزات ضروری در جرثقیل‌های سقفی می باشند.  موتور و گیربکس وظیفه به حرکت درآوردن چرخ‌ها برای حرکت جرثقیل در طول و عرض سالن را بر عهده دارند. تعداد و قدرت گیربکس موتور در طراحی و ساخت جرثقیل با توجه به ظرفیت بار و دهانه مورد نیاز جرثقیل تعیین می‌شود.

موتور الکتریکی یا الکتروموتور یا دینام نوعی ماشین است که انرژی الکتریکی را به حرکت مکانیکی تبدیل می‌کند. ایده کلی بر این استوار است که وقتی یک فلز هادی تحت جریان الکتریسیته، در یک میدان مغناطیسی قرار می‌گیرد، نیرویی توسط میدان مغناطیسی بر آن هادی که حامل جریان برق است، وارد می‌شود. اکثر موتور‌های الکتریکی دوار هستند، اما موتور‌های خطی نیز وجود دارند.

در جرثقیل سقفی برخی از موتور های بالابرها بصورت روتور مخروطی می باشند که در این نوع موتورها ترمزهای آنها بصورت میکانیکی بوده و در زمان استارت موتور، روتور در داخل پوسته جای گرفته و لنت ترمز از انتهای روتور که به پوسته انتهایی موتور (در کاسه عقب موتور) اصطکاک ایجاد کرده بود را آزاد کرده و موتور شروع به گردش میکند. و در برخی از موتورهای جرثقیل روتورها بصورت استوانه ای بوده که در این نوع موتورها ترمزهای جرثقیل ها بصورت مگنت الکتریکی می باشند که در زمان استارت موتور همزمان با آن برق مگنت نیز فعال گردیده و درگیری لنت با صفحه مجاور را آزاد کرده و موتور شروع به گردش می نماید.

گیربکس 

گیربکس در زبان فارسی به معنی جعبه دنده است. این تجهیز بعد از موتور یا در مسیر تجهیزات صنعتی قرار می‌گیرند و با مکانیسم داخل گیربکس می‌توان گشتاور مورد نیاز دستگاه را با کم و زیاد نمودن نسبت چرخ دنده‌ها به یکدیگر، بدست آورد. بنابراین گیربکس ماشینی است که اولاً برای انتقال نیروی مکانیکی از منبع مولد نیرو به مصرف‌کننده و در درجه دوم برای برآوردن گشتاور و سرعت چرخش مورد نیاز مصرف‌کننده استفاده می‌شود به این صورت که موتور همیشه با یک سرعت و گشتاور می‌چرخد و گیربکس وظیفه دارد بر اساس نیاز، نیروی خروجی و سرعت را تغییر دهد. پس جعبه دنده در واقع یک واسطه بین منبع انرژی و مصرف‌کننده انرژی است که انعطاف‌پذیری را بین منبع انرژی و مصرف‌کننده انرژی برقرار می‌کند.

درام 

به طور کلی نقش درام دریافت نیرو از گیربکس و انتقال آن به سیم بکسل و قلاب جرثقیل سقفی جهت بلند کردن وجابجایی بار میباشد. درام ها به دو دسته ی درام های ساده و درام های چند لایه تقسیم بندی می شوند .

درام ساده : که کلا یک دور سیم بکسل بر روی آن ها پیچیده می شود .

درام چند لایه : در این درام ها لایه ی اول سیم بکسل به شکل یک مارپیچ همانند درام ساده پیچیده می شود و پس از آن که سیم بکسل به کناره ی انتهایی درام رسید ، لایه دوم در جهت مخالف لایه اول و با قرار گرفتن در گودی های ایجاد شده بین دورهای لایه اول ، پیچیده می شود .

حال برای این که سیم بکسل نیروی درام را به طور صحیح انتقال دهد باید به موارد زیر توجه نمود :

انتهای سیم بکسل را باید به گونه ای به درام متصل کرد تا تحمل نیروی وارده را داشته باشد .

هنگام پیچیدن سیم بکسل بر روی درام باید سیم بکسل را تحت فشار و کشش قرار داد تا از پرش سیم بکسل از یک شیار به شیار دیگر جلوگیری کرد .

باید به عرض شیارهای درام نسبت به قطر سیم بکسل نیز توجه نمود تا از خارج شدن سیم بکسل از شیار جلوگیری شود. 

قلاب 

قلاب جرثقیل وسیله ای رایج برای گرفتن و بلند کردن بار است که توسط بالابر یا جرثقیل استفاده می شود.  قلاب های جرثقیل های سقفی معمولاً به قفل ایمنی مجهز هستند که از زنجیر یا سیم بکسل درمحل مناسب قلاب جرثقیل قرارمی گیرند.  و از ایمنی قلاب جرثقیل اطمینان حاصل می شود. قلاب بالابر سقفی با یک یا چند قرقره داخلی، می تواند نیروی بالابری را تقویت کند، قلاب جرثقیل پارامتری مهم به نام NR دارد که در جداول استانداردی با نام HOOK NR از آن یاد می شود NR در قلاب جرثقیل سقفی به صورت RSN درج شده است.

 در جرثقیل های سقفی و دروازه ای یکی از اجزاء مهم، قلاب می باشد که با طراحی های مختلف ساخته می شوند. 

سیم بکسل از یک سوی قرقره قلاب وارد و از سوی دیگر قرقره قلاب خارج شده و بر روی بدنه بالابر بوسیله گوه که بروی آن طراحی و نصب شده است متصل می شود. دربرخی از قلاب ها که نسبت به تناژها با یکدیگر متفاوت هستند به طور مثال ( ۴ به ۱ یا ۶ به ۱ یا ۲ به ۸ )که از آنها برای جرثقیل های سنگین استفاده می شود جدا از این که بر تعداد قرقره های روی قلاب اضافه می گردد بر روی بدنه جرثقیل ها نیز قرقره هایی جهت رفت و برگشت سیم بکسل قرار میگیرد که با این عمل یعنی اضافه کردن سیم بکسل از یک لایه به چند لایه می توان توان بار برداری جرثقیل ها را بهبود بخشید.

مجموعه ترولی

ترولی جرثقیل تشکیل شده از چهارچرخ  و متعلقات  نگهدارنده آن می باشد که حرکت جرثقیل را در جهت چپ و راست انجام می دهد.

این دستگاه می تواند به صورت دستی، زنجیری و یا برقی و همچنین تک سرعته و دوسرعته طراحی شود.

برای جرثقیل های سقفی آویز هم از این انواع ترولی استفاده می شود.

ظرفیت ترولی به تناسب ظرفیت بالابر و یا باری که بر روی آن قرار می گیرد طراحی می شود

تابلو برق 

تابلو برق مثل قلب و جریان برق رسانی مثل رگ برای جرثقیل سقفی حیاتی و مهم هستند. پس تابلو برق جرثقیل سقفی می تواند پر اهمیت ترین قسمت جرثقیل نامگذاری شود، البته تابلو برق شامل مجموعه ای از قطعات برقی جرثقیل سقفی و تجهیزات ضد انفجار جرثقیل می‌باشد که سیستم الکتریکی جرثقیل سقفی را داخل یک محفظه از جنس فلز مثل یک جعبه نگهداری میکند و برق را به کلیه نقاط الکتریکی هدایت می کند. تابلو برق جرثقیل سقفی معمولا توسط یک برقکار با تجربه و حرفه ای ساخته می شود زیرا خیلی حساس و پیچیده است و تنها توسط افراد حرفه ای در عرصه ی الکترونیک صنعتی قابل تولید است. معمولا جرثقیل ها حاوی تابلو برق سه فاز صنعتی می‌باشند.

 تابلو برق جرثقیل سقفی بر اساس نوع عملکرد در فضا های گوناگون نصب و مورد بهره برداری قرار داده می شوند. یکی از موارد اصلی کاربرد تابلو برق در هدایت و کنترل کابل های برق جرثقیل سقفی است. تابلو برق ها وظیفه کنترل و حفاظت موتور های  AC را انجام می‌دهند.

این تابلوها اغلب شامل  درایوها، مدارهای فرمان کنتاکتوری و مدارهای اندازه گیری موتورمی‌باشند. این قطعات وابسته به نوع عملکرد تابلو برق جرثقیل سقفی می تواند بسیار متفاوت باشند. استفاده از تابلوهای برق در مکان های صنعتی و سوله ها به دلیل ایمنی بالا می تواند از بروز حوادث متفاوت نیز جلوگیری کند. تابلوهای برق را می توان با PLC برای حالت کار اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک مجهز کرد.

در هر جرثقیل به طور معمول دو تابلو برق وجود دارد که یکی مربوط به بالابر و دیگری مربوط به پل می باشد که برای هدایت و راه اندازی جرثقیل مورد استفاده قرار می گیرند. جهت فرمان دادن به تابلو برق و هدایت جرثقیل از کلید فرمان که به صورت آویز از جرثقیل می باشد می توان استفاده نمود. همچنین می توان از ریموت کنترل یا کنترل رادیویی که به صورت بی سیم می باشد نیز استفاده نمود.

انتخاب و تهیه تجهیزات مناسب برای جرثقیل‌های سقفی از واجبات و الزامات هرکارگاهی ست که نیازمند خدمات بالابری می‌باشد. جرثقیل‌های سقفی تجهیزاتی مهم و اثر‌گذار هستند و عدم انتخاب درست و یا انتخاب بدون دقت کافی و بدون شناخت نیاز‌های کارگاه منجر به اتلاف هزینه یا ایجاد خطر در محیط کارگاه می‌شود. بنابراین لازم است در انتخاب و تهیه تجهیزات جرثقیل سقفی از جمله گیربکس و الکتروموتور، دقت و وقت‌گذاری کافی انجام شود.

کارشناسان ما در مجموعه جرثقیل زینان با سال‌ها سابقه اجرا و بهره‌برداری پروژه‌های جرثقیل در کارگاه‌ها و محیط‌های مختلف، آشنا به نکات ریز و گوشه‌های این صنعت، آماده ارائه خدمات و مشاوره به شما علاقه مندان هستند.