شوک گیر و رعد و برق گیر

                   شرکت نیکوالکتروفلوقشم ( سهامی خاص )                                                                                                                                       

                                nofallah43@gmail.com   Mob:09123613752                                             

محافظت تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی در مقابل شوک  Surge Voltage Protection  

تغییر ناگهانی ولتاژ معمولاً در اثر سوئیچینگ، اتصال کوتاه در مدارات الکتریکی، دشارژ الکترواستاتیکی و یا صاعقه بوجود می آید. این تغییرات ناگهانی در ولتاژ موجب آسیبهای جبران ناپذیر به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی و بعضاً باعث از بین رفتن آنها می گردد.این صدمات ضمن تحمیل هزینه های تعمیر و یا بازسازی تجهیزات فوق موجب توقف خطوط تولید نیز میگردد که به نوبه خود افزایش هزینه دیگری را موجب خواهد شد.حال چنانچه بتوانیم از ورود شوکها به داخل تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی جلوگیری نمائیم، گام موثری در جهت حفاظت از تجهیزات فوق برداشته ایم.

روشهای جلوگیری از شوکهای الکتریکی

کلیه سیستمهای الکتریکی تحت ولتاژ نامی مشخص شده خود در مدار کار نموده و چنانچه ولتاژ تغذیه (ولتاژ ورودی) از سطح ولتاژ نامی فوق بیشتر گردد، یک تغییر ناگهانی در ورودی سیستم خواهیم داشت. این تغییر ناگهانی ولتاژ در مدت زمان بسیار کوتاه و بصورت گذرا اتفاق می افتد که این حالت گذرا در بسیاری از مواقع موجب صدمه دیدن قطعات الکتریکی میگردد. مقدار تخریب بستگی به قدرت دی الکتریک تجهیزات و نوع مدار از نظر AC  و DC بودن دارد. زیرا معمولاً المانهای AC در مقابل حالت گذرا دارای تحمل بیشتری نسبت به المانهای DC میباشند.

حال برای جلوگیری از صدمه دیدن تجهیزات، باید از المانهای استفاده نمود که بتوانند در یک زمان بسیار کوتاه با افزایش آنی ولتاژ، سیستم را به زمین متصل نمایند تا ولتاژ اضافه  قبل از اینکه به تجهیزات آسیب برساند به زمین تخلیه گردد.

المانهایی که هم اکنون در جهان مشکل مذکور را برطرف می سازد شوک گیرها(Surge Arresters) یا Surge Voltage Protection نام گذاری شده است. این المانها بایستی جریانهای بسیار زیادی معادل چندین هزار آمپر را در زمان بسیار کوتاه به زمین تخلیه نموده و بلافاصله پس از کاهش ولتاژ، به حالت اولیه خود برگردد.

دسته بندی شوک گیرها بر اساس توان قطع

تمامی شوک گیرها در قسمت حفاظت ثانویه، براساس توان قطع و نوع کاربرد به چهار دسته یا کلاس بصورت ذیل تقسیم میشوند:

1-      کلاس B جهت حفاظت در مقابل صاعقه (Lightning current arrester)

شوک گیر کلاس B  در اولین مرحله جهت حفاظت در مقابل صاعقه، بایستی بتواند جریانهای تا حدود 100 کیلوآمپر را در زمان بسیار کوتاه به زمین تخلیه نماید.

2-      کلاس C جهت حفاظت در مقابل سوئیچینگ (surge voltage arrester)

شوک گیر کلاس C در مرحله دوم جهت حفاظت در مقابل افزایش آنی ولتاژ می باشد. این نوع شوک گیرها بعد از کلاس B قرار میگیرند و موجبات حذف اضافه ولتاژهای نشت یافته از کلاس B و همچنین اضافه ولتاژهای ناشی از سوئیچینگ که در سیستم توزیع برق منتشر میگردد را فراهم می نمایند.

3-      کلاس D جهت حفاظت تجهیزات ((device protection

شوک گیر کلاس D در مرحله سوم حفاظتی جهت حفاظت منابع تغذیه، PLC ها، بردهای اکلترونیکی و... در مقابل اضافه ولتاژ قبل تجهیزات فوق نصب می گردد.

مشخصات فنی شوک گیرها

-          ولتاژ نامی Un (Nominal Voltage)

این ولتاژ ، ولتاژ کاری نرمال شوک گیر می باشد که بایستی مقدار آن متناسب با ولتاژ خط انتخاب شود.

-          اضافه ولتاژ دائمی Uc (arrester rated voltage)

حداکثر ولتاژی است شوک گیر میتواند بطور دائم تحمل نماید بدون آنکه آسیب ببیند.

-          ولتاژ سطح حفاظت Up (voltage protection level)

ولتاژی است که در صورت افزایش ولتاژ خط بیش از آن، باعث عمل کردن شوک گیر شده و اضافه ولتاژ به زمین هدایت شود.

-          جریان نامی تخلیه In (nominal discharge surge current)

جریان فوق جریان تخلیه نرمال با شکل موج جریانی (8/20) میکروثانیه می باشد که شوک گیر میتواند به دفعات عمل کند و آسیب نبیند و هر چقدر مقدار آن زیادتر باشد بهتر است.

-          جریان تخلیه ماگزیمم Imax (Max. discharge surge current)

این جریان حداکثر جریانی است که شوک گیر میتواند به زمین تخلیه کند ولی ممکن است پس از تخلیه، خود شوک گیر نیز آسیب ببیند. این جریان معمولا برای کلاسهای C  و D تعریف می گردد.