عرق نعنا ممتاز

همه ما یا حداقل خیلی از ما وقتی دل درد و دل پیچه داریم، می‌رویم سراغ نسخه مادربزرگ‌ها: «ننه! عرق نعناع بخور.» تاثیر این نسخه از لحاظ علمی هم ثابت شده اما باید بدانید نعناع هم ممکن است ایجاد حساسیت کند و بهتر است هر روز از این گیاه استفاده نشود و در صورت مصرف، همراه با غذا خورده ‌شود.

 فرآیند تولید عرق نعناع چگونه است؟

 از هر گیاهی مانند برگ نعناع، بیدمشک، ریحان، گل محمدی یا زیره که دارای رایحه و اسانس باشد، می توان عرقیات گیاهی تولید کرد. برای تولید عرق گیاهی، ابتدا آب و ماده معطر که همان گیاه باشد، می جوشانند. پس از تبخیر آب، عملیات سرد کردن بخار و تقطیر به صورت سنتی یا صنعتی انجام می شود و مایعی که با تقطیر به دست آمده ، همان آب معطری است که ما ایرانی ها به آنها عرق گیاهی می گوییم. طی فرآیند تبخیر و تقطیر، اسانس و رایحه گیاه داخل مولکول های آب نفوذ می کند و در اصطلاح علمی، آب معطر مقطر تولید می شود. این آب های معطر مقطر، علاوه بر طعم و رایحه خوبشان، خواصی هم برای بدن دارند. ما ایرانی ها معمولا فقط به مایعی که از گلبرگ های گل محمدی تهیه می شود، «گلاب» می گوییم و سایر آب های معطر مقطر را «عرق گیاهی» یا «طبی» می نامیم.

خاصیت عرق نعناع چیست؟  عرق نعناع، فقط حاوی رایحه نعناع ترکیب شده با آب است که خاصیت ضدنفخ، ضددرد و ضداسپاسم (گرفتگی) دارد. از آنجا که تمام ترکیب های نعناع وارد عرقش نمی شود، نمی توان همه خواص برگ نعناع را به عرق آن هم نسبت داد ولی مصرف این عرق گیاهی، پس از غذا و برای رفع دل درد و نفخ یا هضم بهتر غذا مفید است.

دوست دستگاه گوارش عرق نعناع ضد نفخ است و می‌تواند باعث کاهش درد معده شود و برای بادشکن هم می‌تواند به خوبی استفاده شود و برای بعضی از دل‌دردها، دل‌پیچه‌ها، رفع سوء‌هاضمه و اینگونه بیماری‌ها فرآورده خوبی است. این گیاه برای کمک به هضم معده بسیار مفید است و افرادی که مشکل گوارشی دارند، می‌توانند از عرق نعناع استفاده کنند. نعناع تازه چون دارای اسانس بیشتر است مسلما خواص درمانی بیشتری هم دارد ولی حرارت دادن باعث کم شدن خاصیت آن می‌شود. از برگ‌های این گیاه برای خوشبو کردن ماست و دوغ نیز استفاده می‌شود که مفید است. دم‌‌کرده عرق نعناع هم برای تقویت معده و روده کاربرد دارد.
دهان شویه خوشبو کننده اگر عرق نعناع به صورت خوراکی وارد بدن شود تاثیری در از بین بردن بوی بد دهان ندارد اما اگر کسی از اسانس نعناع به عنوان دهان شویه استفاده کند حتما مفید است.  این گیاه اثر ضدمیکروب دارد؛ پس اگر عرق نعناع را به عنوان دهان‌شویه روزی چند بار استفاده کرده یا آدامس نعناع مصرف کنیم، خوب است اما اینکه گیاه آن را بخوریم به نظر نمی‌آید که اثر خوب یا خاصی روی بوی بد دهان داشته باشد. نیم استکان عرق نعناع یا مثلا قرص نعناع مشکلی ایجاد نمی‌کند ولی اگر از نعناع زیاد استفاده شود سیستم گوارشی را تحریک می‌کند.

  آیا میزان مصرف مشخصی برای عرق نعناع وجود دارد؟  نه، معمولا میزان استانداردی برای مصرف این عرق های سنتی وجود ندارد و نمی توان حجم کاملا مشخصی برای مصرف آنها برای افراد در گروه های سنی و جنسی مختلف در نظر گرفت. البته می توان پیشنهاد کرد که اگر احساس نفخ و دل درد داشتید، حدود یک استکان در هر وعده، عرق نعناع مصرف کنید. اگر غلظت و بوی عرق نعناع زیاد باشد، می توان به مصرف نصف استکان از آن هم بسنده کرد.

آیا عرق نعناع ضد درد است؟ نعناع ماده‌ای به اسم منتول دارد که باعث احساس خنکی در دهان می‌شود. منتول اثر ضد درد خوبی دارد اما در عرق نعناع این ماده خیلی کم است؛ بنابراین اگر به دنبال اثر ضد دردی هستیم باید از منتول استفاده کنیم. پمادهای منتول دارای این خاصیت ضد درد بوده و برای دردهای استخوانی مفید است. نعناع موضعی به صورت پماد و کرم برای دردهای استخوانی استفاده می‌شود و برای دردهای گوارشی مثل دل‌درد می‌توانید از عرق نعناع استفاده کنید. در ضمن افرادی که خسته‌اند اگر مقداری نعناع بخورند، حال عمومی بهتری خواهند یافت.

آیا منع مصرفی هم برای استفاده از عرق نعناع در افراد خاصی وجود دارد؟  نه، فقط افرادی که به خود گیاه نعناع حساسیت دارند و با خوردن آن دچار واکنش های آلرژیک می شوند، نه تنها عرق نعناع، بلکه هیچ یک از محصولاتی را که بر پایه گیاه نعناع تولید شده است، نباید مصرف کنند.

در مورد میزان مصرف این گیاه هم باید بدانید که هر بار نصف استکان عرق نعناع کافی است. مصرف طولانی عرق نعناع به صلاح نیست. این گیاه عارضه خاصی ندارد ولی برای برخی افراد ممکن است ایجاد حساسیت کند.مصرف عرق نعناع بعد از غذا به میزان نیم استکان مفید است که باعث کاهش نفخ  می‌شود و به هضم غذا هم کمک می‌کند. از اسانس این گیاه باید کمتر استفاده شود؛ مثلا 2، 3 قطره یا فقط یک قطره کافی است چون اسانس آن خیلی غلیظ است و ممکن است دهان را بسوزاند؛ بنابراین بهتر است در آب پخش شده یا همراه با غذا خورده شود.