عرق مرزه ممتاز

مرزه گیاهی است علفی ،یک ساله و دارای ساقه های منشعب به طول تا 30 سانتی
متر ، رنگ گیاه سبز کدر می باشد که با همین مشخصه با دیگر گونه ها متفاوت
است . ساقه مرزه دارای گره هایی است که از همین گره ها ساقه های دیگر منشعب
می شوند و این ساقه ها نیزبه نوبه ی خود دارای انشعاباتی جدید می گردند ،
به همین دلیل بوته گیاه به صورت پرشاخه و پرپشت به نظر می رسد .

برگ
های گیاه باریک ، دراز ، نوک تیز ، نرم و پوشیده از تارهای کوتاه است که
مات و کدر به نظر می رسند . برگ های مرزه همچنین دارای یک رگبرگ و غده های
حاوی اسانس است . گل های آن نیز کوچک و به رنگ سفید ، سفید مایل به گلی یا
گلی رنگ است که در فصل تابستان ظاهر می شوند . این گل ها به صورت ضخیم و در
طول ساقه قرار گرفته اند .

مرزه به دو صورت خودرو و کشت شده وجود
دارد . انتشار آن در اروپا به ویژه فرانسه ، سیبری ، جنوب و غرب آسیا و از
جمله ایران است . محل رویش مرزه در ایران شامل شمال غرب ، تبریز ، خوی ،
ارسباران و قسمت های مختلفی از خراسان است . پرورش این گیاه به عنوان سبزی
خوراکی بوده و استفاده خشک آن در ادویه جات در نقاط مختلف ایران رایج است .

ترکیبات مهم :
مرزه
تابستانی ( برگ خشک ) حاوی حدود یک درصد اسانس می باشد که شامل اجسامی از
جمله کارواکرول ، تیمول ، بتاپی نن ، پاراسیمن ، لیمونن و کامفن است .
ترکیبات دیگر آن شامل ویتامین ها و مواد معدنی مختلف است . ترکیبات مرزه
بسته به شرایط آب و هوای ناحیه رویش ممکن است متفاوت باشد . موطن اصلی این
گیاه شرق د ریای مد یترانه، کناره د ریای سیاه، نواحی جنوب اروپا، نقاط
مرکزی و جنوب غربی آسیا مانند ایران و سیبری است. این گیاه به صورت خود رو د
ر ایران، د ر بیشتر نواحی شمال غربی تبریز، خوی وخراسان د ر زمین های خشک
آهکی و گرم و آفتابگیر، سنگلاخی و مزارع د شتی می روید . گل های این گیاه
کوچک و سفید رنگ است.

▪ قسمت های مورد استفاده: کلیه اعضای هوایی شاخه های برگد ار و گلد ار
▪ خواص درمانی: طبیعت آن گرم است.
د
ر رفع سوءهاضمه، زرد ی، حالت بحرانی آسم، تخمیرات رود ه، انگل، نفخ، قرقره
جهت رفع افتاد گی زبان کوچک، احتقاق و پرخونی لوزه ها، استعمال خارجی رفع د
رد های رماتیسمی و عصبی مفید است

موثر جهت دفع انگل، تقویت
کودکان ضعیف، رفع نرمی استخوان، درمان کننده نقرس، اسهال، دلپیچه،
استفراغ، هضم کننده غذا، تنظیم کننده عادت ماهیانه و خون ساز می باشد. در
تقویت قوای جنسی، تسکین آسم و ناراحتی های تنفسی موثر است .

خ��اص مهم :
امرزه
به علت داشتن ترکیبات فنلی در اسانس و ترکیبات تاننی در برگ ، دارای خاصیت
قارچ ، ضد میکروب ، ضد اسپاسم و ضد اسهال می باشد . ضد نفخ ضد ترشی معده
درمان اسهالهای حاد ومزمن همچنین مرزه دارای خاصیت ضد ادرارآوری بوده و در
اروپا از قدیم به عنوان ضد تشنگی زیاد به خصوص در افراد مبتلا به مرض قند
مورد استفاده بوده است . این اثر را به دلیل وجود جسم کارواکرول در اسانس
آن می دانند . میزان و طریقه مصرف : به غیر از مصرف به صورت سبزی تازه ، می
توان بر روی 1/5 گرم از خشک و خرد شده آن یک استکان آب جوش ریخته و 20
دقیقه برای دم کشیدن آن صبر کرد ؛ بهتر است درب ظرف بسته باشد ، سپس صاف
کرده و میل شود .

میزان مصرف تا 3 قاشق چایخوری گیاه خشک در روز می
باشد . در بعضی از کشورها تنتور مرزه وجود دارد . مصرف تنتور آن نیم تا یک
قاشق چایخوری 1 تا 3 بار در روز
می باشد .
سمیت : مرزه برای انسان
سمیت ندارد . با این حال مصرف بیش از اندازه ممکن است التهاباتی در مخاط
ایجاد کند . در بعضی از حیوانات مانند موش ممکن است باعث التهاباتی شود .

مهمترین
اثرات گزارش شده مرزه : ضد درد ، ضد آرتریت ، ضد باکتری ، ضد سرطان ، ضد
ترشح ادرار ، ضد ویروس تبخال ، ضد التهاب ، ضد کرم ، ضد اکسیدان ، ضد عفونی
کننده ، ضد قارچ ، ضد اسپاسم ، معرق ، هضم کننده غذا ، ادرار آور ، خلط
آور ، مسهل ، مسکن ، محرک و مقوی معده .
نکات قابل توجه : 1 مرزه به صورت های تازه ، خشک و مخلوط در ادویه جات ، دارای مصرف بالایی در جهان است .

2
خواص مرزه خشک و یا در ادویه جات ، مشابه نوع تازه آن است و در غذاهای
پختنی و بر اثر حرارت مقدار کمی از اسانس آن کاسته می شود ؛ از این رو تا
حد زیادی خواص ذکر شده را همچنان در خود نگه دارد .

3 به خاطر وجود
اجسام فنلی از جمله تیمول و کارواکرول در اسانس آن ، مصرف مقدار زیاد آن
توصیه نمی شود ؛ چرا که ممکن است باعث التهابات جداره ی روده و معده گردد .