اسکتروفتومتر و کالریمتر (فام سنج)

اندازه گیری فام رنگ در صنایع:
رنگ و رزین ، خودرو و قطعات داخلی ، لاستیک و پلاستیک ، کاشی و سرامیک ، غذایی، بسته بندی، آرایشی و ...

مقدمه:
اندازه گیری رنگ و ایجاد یکنواختی در فام محصولات تولیدی یکی از عوامل مهم درایجاد ثبات در محصولات یکسان و قابل رقابت با دیگر نمونه های داخلی و خارجی بوده و رضایت مشتریان را طی استفاده از یک محصول از چندین نوبت تولیدی به لحاظ همسانی رنگ بدنبال دارد.

تئوری :
در طبیعت میلیونها و شاید میلیاردها رنگ با فامهای متفاوت موجود می باشد که برای بیان آنها تنها نمی توان به اطلاق نامهای آبی، زرد، سبزو... اکتفا نمود. اگر رنگی آبی نامیده می شود سریعا این سوال مطرح می شود که کدام آبی ؟ روشن، تیره، مایل به سبز ؟!
همانگونه که دریافتیم باید توضیح یا مقیاسی برای سنجش رنگ داشته باشیم.

ابزار سنجش رنگ و موارد کاربرد :
بسته به نوع کاربرد دستگاههای رنگ سنج (کالریمتر) و اسپکتروفتومتر قابلیت اندازه گیری شید رنگ را دارا می باشند. از این دستگاهها می توان در کنترل رنگ مواد اولیه ورودی به کارخانه، محصول در حال ساخت، واحد آزمایشگاه کنترل کیفیت، آزمایشگاه تحقیق و توسعه (R&D) ، کنترل کیفیت نهایی محصول ساخته شده، محصول قابل بسته بندی و حتی ثبات و یکنواختی رنگ بسته بندی نیز استفاده نمود.
هر محصول تولیدی از یکسری پیگمنتها یا رنگدانه های اصلی تشکیل می شود که از ترکیب آنها با هم فامهای متفاوتی حاصل می شود، با داشتن یک دستگاه رنگ سنج می توان فام این رنگدانه ها را اندازه گیری نموده و کنترل رنگ را برای هرکدام با توجه به نوبت های متفاوت ورود به کارخانه انجام داد، با این روش می توان به ثبات و یکنواختی رنگ در این خصوص دست یافت.
در حین فرایند تولید ، رنگ محصولات تولیدی را نیز می توان اندازه گیری نمود و محصولات نامنطبق را از چرخه بسته بندی حذف نمود. نتیجه این عمل دست یابی به محصولات کاملا همرنگ است.

واحد های اندازه گیری فام رنگ:
در حال حاضر سیستم b و a و L در تمامی صنایع در حال استفاده می باشد و سنجش رنگ هر محصول با همین سه عدد L و a و b انجام می شود. از دیگر واحد های اندازه گیری می توان به (L*, C*ab, L*,a*, b*) و (Y, x, y) و (X, Y, Z) و (Rs, Gs, Bs) اشاره نمود.

عملکرد :
تمامی دستگاههای رنگ سنج دارای یک منبع نوری می باشند که بر روی سطح مورد نظر تابش می نماید و تابشی مشابه نور روز D65 را ایجاد می نماید. از جائیکه همیشه ملاک و معیار مشتری دیدن رنگ محصول در نور روز می باشد، دستگاه تمام اندازه گیری را در این نور مشابه سازی می نماید. همانطور که گفته شد نتایج خروجی از هر دستگاه سه عدد برای L و a و b می باشد و توصیف هر رنگ با همین سه عدد انجام می¬شود.

مزایای استفاده از دستگاه رنگ سنج :
1- کنترل یکنواختی رنگ مواد اولیه ورودی به کارخانه و جلوگیری از ورود محصولات نا منطبق و بی کیفیت.
2- کنترل مناسب در آزمایشگاه بر روی کیفیت رنگ نهایی محصول.
3- سادگی عملکرد شخص اپراتور آزمایشگاه درتهیه نمونه های دلخواه و در نتیجه افزایش سرعت تولید.
4- جلوگیری از هدر رفتن مواد اولیه در آزمایشگاه در اثر حدس و خطا برای رسیدن به فرمولاسیون مناسب.
5- کنترل بر روی محصولات در حال ساخت و خروج محصولات نامنطبق از چرخه تولید.
6- افزایش رضایت مشتری با ارائه محصولات همرنگ و فروش بیشتر در بازار رقابت.
7- بسته بندی متحد الشکل با لیبلها و کارتنهای همرنگ.
8- دست یابی به فرمولاسیون رنگ نمونه های خارجی ورقبا و ایجاد تنوع در محصولات تولیدی.