چرا بازیها برای کار و کسب سودمند هستند؟!

رشد نسل دیجیتال یا نسل هزاره در دنیای "آکنده" از بازی‌
نسل دیجیتال، نسل هزاره، نسل ایگرگ یا نسل وای (Y) به محض آنکه چشم گشود، خود را در دنیای فناوری دید. کامپیوتر، لپ‌تاپ، تبلت، آی‌پاد، اینترنت و بسیاری از تکنولوژیهای مسحورکننده، وسایل ابتدایی این عصر و این نسل بود.
نسل دیجیتال، یا نسل هزاره بویژه با رشد صنعت سرگرمی و بازی، از اساس با "بازی" بزرگ شده است. هم‌اکنون هم کودکان خردسال، و هم نوجوانان و جوانانی را شاهدیم که از بامدادان تا شامگاهان در حال "بازی"‌اند و بجز بازی، هیچ کار و سرگرمی دیگری ندارند.
نسل دیجیتال تمایلی ندارد با قالب و فرم دیگری بجز "بازی" سروکار داشته باشد. نسل دیجیتال اکنون بزرگ شده یا مؤسس و مدیرعامل شرکتها و سازمانها و استارت‌آپ‌هاست، و یا در سازمانها و بنگاهها و مراکز مختلف شغلی، خدماتی، صنعتی، آموزشی و در گستره‌ی اجتماع کار می‌کند. بی‌توجه به آنکه "نسل دیجیتال"، مدیرعامل یا مدیر ارشد سازمانها و بنگاهها و مراکز شغلی است یا در زمره‌ی کارکنان این سازمانها و بنگاههاست، همچنان دوست دارد بخش زیادی از ساعات شبانه‌روز خود را با گوشی موبایل یا سایر تکنولوژیهای نوین و مسحورکننده‌ی امروزی، "بازی" کند.
چنین ارزیابی و تصویری از این نسل، بیش از پیش این چشم‌انداز کاملاً عینی، ملموس، و آشکار را نشان می‌دهد که هر نوع اقدامی اگر در این چارچوب " -بازی- " نباشد، قطعاً ره به جایی نمی‌برد. از این رو سازمانها، بنگاهها، و حتی مراکز علمی و دانشگاهی، و مراکز کلینیکی تشخیصی و درمانی ناگزیرند که در این چارچوب عمل کنند. در غیراین‌صورت، از اساس هزینه‌های فراوانی صرف خواهند کرد که بازده چندانی نخواهد داشت. 
تصور کنید که از دانش‌آموزان و دانشجویان بخواهید تا مسأله‌ای را یاد بگیرند. در صورتی موفق خواهید شد که بتوانید مبتنی بر تکنولوژیهای نوین، این مسأله را در قالب و فرمت "بازی" درآورید. تردید نکنید که هم بخوبی توانسته‌اید "توجه" دانش‌آموزان و دانشجویان را برانگیزید و "رگ خواب"‌شان را به دست آوردید، و از دیگر سو، یادگیری خلاق رخ خواهد داد.
می‌توانید روشهای دیگر را نیز بیازمایید. هم‌اکنون هنوز هم در ایران، و حتی در کشورهای دیگر، برای آموزش از قالبهای مرسوم کلاس، کارگاه، و کنگره بهره‌مند می‌شوند. شرکتهای زیادی هستند که کارکنانشان را برای سمینارهای آموزشی اعزام می‌کنند آن هم با اختصاص دادن هزینه‌های سنگین! تعجب‌آور آنکه گاه به ارزیابی این دوره‌ها نیز می‌پردازند، درحالی‌که از قبل نتایج مشخص و معین است. چگونه می‌توان هنوز هم در قالبتهای سنتی مربوط به "بی‌بی‌بومرها"، و حتی نسل ایکس (X) که به نسل اکسل معروف هستند) بتوانند از نسل هزاره یا نسل دیجتال، نسل ایگرگ یا نسل "وای" درخواست کنند که "توجهش" جلب شود، چه رسد به آنکه به درک مورد نظر یا مهارت مشخص با این روشهای نخ‌نماشده، دست‌یابند!
شاید بپرسید پس چرا همچنان این روشهای متعلق به بی‌بی‌بومرها، نسل ایکس، یا نسل اکسل اجرا می‌شود؟ که در پاسخ باید گفت، از قبل عادت کرده‌ایم، و همچنان بر مدار عادت، تکرار مکررات می‌کنیم؛ چون این روشها، ساده‌تر و دم‌دستی هستند، و نسل پیشین که طراحی یادگیری را برعهده دارد، نمی‌تواند از عادت پیشین خود کناره بگیرد. به اصطلاح ساده‌تر، ترک عادت موجب مرض است.
خوشبختانه مدیران هوشمند که برخی از نسل دیجیتال هستند، و برخی دیگر که متوجه این تغییر وضعیت شده‌اند، بیش و پیش از هر اقدامی بر این باورند که باید به سراغ متخصصان "بازی( "گیمیفیکیشن) بروند و از آنها بخواهند تا صورت‌مسأله‌ها را در قالب و فرمت "بازی" درآورند.
متخصصان روانشناسی یادگیری در کنار متخصصان "بازی" به دلایل متعدد و متنوع می‌توانند با به‌کارگیری بازی، به بسیاری از مقاصدی برسند که مدیران حوزه‌های مختلف صنعت، خدمات، آموزش، ... انتظار دارند. این دلایل کدامند؟

دلایل سودمندی بازی‌پردازی(گیمیفیکیشن)
کتاب ارزشمند هلن راتلج که نزد شماست، ده دلیل را درصفحات 34 تا 40 آورده است درباره‌ی دلایل سودمندی بازی‌پردازی. این دلایل عبارتند از:
1- سرگرم‌کننده و جذاب هستند.
2- آنها محیطی امن هستند.
3- آنها طبق قوانین یادگیری کار می‌کنند.
و...

هریک از این ده دلیل به تفکیک تشریح شده‌اند. برای مثال، در مورد دومین آنها می‌خوانید که "بازیها" محیطی امن هستند. 
بازی جدی، حلقه‌ی مفقوده‌ی میان دانش و عمل در هر حرفه‌ای خواهد بود. بازیهای جدی به کاربران امکان می‌دهند مهارتها یا روشهایی را که در مورد آنها خوانده‌اند، در خارج از گود با استراتژی خود تمرین کنند و پیامدهای کارهای خود را بدون هیچ تأثیری بر آن کاروکسب ببینند. در واقع، این تمرین در محیط مجازی به سود کاروکسب است؛ چرا که تعداد خطاهایی را که کارکنان در دنیای واقعی مرتکب می‌شوند، کاهش می‌دهد.
درباره‌ی سومین دلیل می‌خوانید که آنها طبق قوانین یادگیری کار می‌کنند. بازیهای جدی طوری طراحی شده‌اند که ما را به قلاب گرفته و مغزمان را تحت تأثیر قرار دهند.
در "بازی"، شما خودتان زمام کار را به دست دارید، و با سرعت خود می‌آموزید. مجبور نیستید با 25 نفر دیگر رقابت کنید. اعمال و کارهای خود را به زمان خودتان می‌سنجید. می‌توانید هر چند بار که لازم است، شکست بخورید تا به راه‌حل برسید.
خوشبختانه با گسترش این درک و نگاه، متخصصان فراوانی از "روانشناسی یادگیری" و "بازی‌پردازی"، بازیهای فراوانی را در بخشهای مختلفی عرضه کرده‌اند تا شرکتها و سازمانها از آن بهره‌مند شوند. گستره‌ی این بازیها عبارتند از:
• استخدام
• آموزش
• تحقیق و پژوهش
• سلامت
• تعلیم

کاربردهای "بازی‌پردازی"
هلن راتلج، مؤلف کتاب ارزشمند - چرا بازیها برای کاروکسب سودمند هستند‌‌- در این کتاب از نمونه‌های فراوانی مثال می‌زند که با به‌کارگیری "بازی"، ما را از مخاطرات فراوان نجات می‌دهد، به‌علاوه، یادگیری علم و مهارت را بیش از پیش تقویت و تحکیم می‌بخشد. برای مثال، درباره‌ی "یادگیری دریانوردان" بخوانید؛‌
رال هریس، مدیر یادگیری الکترونیکی و رسانه‌های دیجیتال، توضیح داد که چطور به کمک بازی ویدئوتل (Videotel) می‌توان سلامت و امنیت را به دریانوردان آموزش دهید و خطر فضاهای بسته و محصور را به آنها یادآوری کنید.
در کشتی، فضاهای بسته‌ی زیادی وجود دارد که به دلیل تغییر شرایط جوّی از جمله جمع شدن گازهای سمی یا کاهش اکسیژن می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
بر پایه‌ی مدارک و مستندات همین کتاب - 70 درصد کارفرمایان امریکا از بازی و دیگر نرم‌افزارهای تعاملی برای مقاصد یادگیری و توسعه بهره می‌گیرند و تقریباً از هر ده کارفرما، هشت نفر برنامه‌ریزی کرده‌اند که از این رویکردها استفاده کنند. همچنین روزبه‌روز بر شمار این سازمانهای پیشتاز و معروف افزوده می‌شود که از بازیهای جدّی بهره‌مند می‌شوند تا به نتایج خیره‌کننده‌ای دست یابند.
آنچه برای مدیران در ایران، و حتی کشورهای دیگر درباره‌ی این بازیها نگران‌کننده و هراس‌آور است، چیزی نیست بجز آنکه، هنوز هم بر مدار عادت پیشین خود رفتار می‌کنند، و دو دیگر آنکه درباره‌ی بازیها پیش‌فرضهای نادرستی دارند از جمله آنکه بازی مربوط به کودکان است، محیطهای کار و شغل باید به موضوعات جدّی بپردازند، بازی بجز اتلاف‌وقت و هزینه، سودی ندارد، و...
این در حالی است که بازی کمک می‌کند تا فکر کنند، به اشخاص کمک می‌کند پیشرفت کنند، پیامدهای انتخاب خود را بیاموزند. بازیها یک خلأ را پر می‌کنند. خلأیی که درست یا غلط در زندگی بسیاری از انسانهای امروزی وجود دارد و برای آن افراد بسیار مهم هستند.
به ساده‌ترین عبارت، بازی، مجموعه‌ای از انتخابهای معنادار است. بازیها شما را روی صندلی راننده می‌نشاند. آنها می‌پرسند، "هی... الان می‌خواهی چکار کنی؟ آنها شما را به شرکت‌کننده‌ای فعال تبدیل می‌کنند. 
انتخاب، سنگ بنای بازیها است. بازیها جواب نمی‌دهند مگر آنکه شما حس کنید کنترل همه‌چیز در دستان شما است. آیا مسیر جنگل را دنبال کنیم، در ساحل دنبال منافع باشیم، یا لحظه‌ای درنگ کنیم و گلها را ببوئیم. هرگونه اشتباهی را می‌پذیریم، بی‌آنکه آسیب جانی ببینیم یا هزینه‌های زیادی را به سازمان وارد کنیم.
جالب است اگر بدانید با همین روش و از طریق بازیهای جدی، توانسته‌اند جوشکاری را به دانش‌آموزان هنرستانی یاد بدهند. هم دانش‌آموزان آسیب جدی از تراشه‌های گداخته‌ی فلز ندیدند، هم میزان مواد و مصالح به‌کار رفته، فوق‌العاده اندک بود، و هم در پایان کار دیدند که این دانش‌آموزان به مراتب بیش از دانش‌آموزانی که مستقیماً جوشکاری کرده بودند، بهتر عمل می‌کردند؛ آن هم در شرایطی که "فولاد" گران است، هزینه‌های درمانی هم برای دانش‌آموزان که جای خود دارد!
می‌پرسید ویژگی بازیهای جدی چیست که تا این حد هم دریانوردان، و هم دانش‌آموزان برای یادگیری جوشکاری از آن بهره‌مند می‌شوند و تا این اندازه به موفقیت می‌رسند بی‌آنکه آسیب ببینند؟ پاسخ در ویژگیهای بازیهای جدی نهفته است:
1- کاربرمحور هستند.
2- کاربران را ترغیب می‌کنند که خود به درک و شناختی از چالش و جهان برسند.
3- طی پیشرفتی تدریجی، گام بردارند.
4- تمرین و تقویت رفتارهای موردنیاز برای موفقیت و پیروزی را در بر دارند.
5- بر پایه‌ی حالت پیروزی ساخته می‌شوند که بر اساس شاخص کلیدی عملکرد سازمانی است.
6- افراد به نتیجه می‌رسند آن هم در ساختاری امن و قابل اجرا و تکرار به دلخواه.

جالب است بدانیم مک‌دونالد برای آنکه بتواند سرعت صندوق دریافت پول را برای کارکنانش آموزش دهد، از بازیهای جدی استفاده کرد بی‌آنکه مشتریان آزرده‌خاطر شوند یا به دلیل شتابزدگی و اشتباهات، خسارت نقدی به صندوق بزنند!
سالهاست صنایع گوناگون نظامی، پزشکی، بانکها و مؤسسات مالی از بازی‌پردازی به بهترین شکل استفاده می‌کنند و نتایج درخشان آن را نیز بهره‌مندند.
کوتاه سخن آنکه "بازار" اغلب سریعتر از مهارتهای مدیریت تغییر می‌کند. برای مقابله با چالشهای امروزی که شکل متفاوتی از تخصص موردنیاز است، ضروری است که همگام با نسل دیجیتال، و نسل هزاره، عمل کنیم و آن ضرورت توجه جدی به "بازی‌پردازی" است.
به گفته‌ی مؤلف کتاب، بازیها شما را برای ریسک‌پذیری و آزمون چیزهای جدید تشویق می‌کنند. هرگونه ترس از شکست را فرو می‌نشانند و می‌گویند مشکلی نیست، می‌توانید بازی را دوباره انجام دهید. می‌آموزیم که از شکست نهراسیم و بر آنها غلبه کنیم. پیام ناخودآگاه این است که مشکلات برابر با فرصتهایی برای پیشرفت است.

بازیهای جدی در برابر زندگی واقعی‌
هلن راتلج، مؤلف هوشمند و خلاق این کتاب - چرا بازیها برای کاروکسب سودمند هستند؟!، با جسارت تام و تمام یک پرسش را برای قرن بیست‌ویکم عنوان می‌کند. این پرسش چیست؟ خودش (راتلج) پرسش را مطرح می‌کند: آیا مهارتهای لازم را برای قرن بیست‌ویکم به‌یاد دارید؟ پاسخ راتلج این است؛ چهار مهارت را در قرن بیست‌ویکم نیاز داریم. این چهار مهارت عبارتند از:
• تفکر نقادانه
• همکاری
• ارتباطات
• خلاقیت

راتلج ادامه می‌دهد که میل به این مهارتها مداوم و بدون توقف است. محققان میلیونها دلار هزینه می‌کنند تا راههای ترکیب این مهارتها را با برنامه‌ی آموزشی پیدا کنند. کاری که ما هرروز با بازی انجام دهیم.
مشکل این است که اکثر افراد نمی‌دانند که هنگام بازی در حال به‌کارگیری و تقویت این مهارتها هستند، افشره‌ی دیدگاه مؤلف این کتاب را بخوانیم که بیش از پیش یادآوری می‌کند به سراغ بازی‌پردازی برویم؛ چرا که در جهانی به سر می‌بریم که وضعیت مالی بغرنج است و ما مسئول تصمیماتی هستیم که می‌گیریم. از این رو باید مراقب هر دلار و پوند و یورو باشیم. 
آیا دوست دارید سازمانهایتان را با هزینه‌های کم، آسیب کمتر، به سازمانهای خلاق و بهره‌ور با درآمدهای سرشار تبدیل سازید؟ در صورت پاسخ مثبت، ناگزیرید کتاب هلن راتلج " -چرا بازیها برای کاروکسب سودمند هستند" را از آغاز تا پایان بخوانید.